به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان- مهری شیرمحمدی؛
شهرستان سیاهکَل، از دو بخش به مرکزیت سیاهکل و دیلمان تشکیل شده است. و از گذشته های دور تاکنون، بخش دیلمان به عنوان ییلاق و سیاهکل قشلاق اهالی بوده است. به همین دلیل، هر دو بخش طبیعت متنوعی دارد.
بقعه باباولی، آبشار لونک، آبشار باباولی، تی تی کاروانسرا، خانه تاریخی عضدی، حمام تاریخی میربلوک،، جاده جنگلی سیاهکل به سمت دیلمان، چشمه های آب معدنی گرماخانی، چشمه آب معدنی سیرگیلی، لاریخانی و خورتاب، قلعه کوتول شاه، کافر قلعه، قلعه گرماور، استخر و پارک پاشوران، پناهگاه سنگی گیلار کش، بازار تاریخی آسیابر، قله و یخچال طبیعی درفک، تونل دوره اشکانی در روستای میکال، بشکافته سنگ، یخچال طبیعی روستای ملومه برخی از جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان سیاهکل است.
*بقعه باباولی
آرامگاه بابا ولی در روستای باباولی از توابع بخش دیلمان قرار دارد. وجود این بقعه متبرکه موجب ارزش روستا و رونق آن شده است. این بقعه چهارگوش مانند بقعه‌های قدیمی شرق گیلان حاوی مضامینی با نقاشی‌های مذهبی و سقف سفال پوش است و از روی ایوان آن با ستون‌های چوبی می توان طبیعت زیبای اطراف را به نظاره نشست.
قبل از بازسازی و مرمت بقعه، هر دیوار صحنه‌ای بود از دوزخ و بهشت و صحنه‌های کربلا که با بازسازی، دیوارهای گچی روی آن را پوشاند.
سنت نگارگری وقایع مذهبی بر دیوار بِقاع متبرکه از دوره صفویه در ایران رواج یافت و در دوره «ناصرالدین شاه قاجار» به اوج خود رسید. به گفته «محمدتقی پوراحمد جکتاجی» نقاشی بر دیواره بِقاع نوعی سنت هنری بود و در گیلان این نوع نقاشی با شخص مدفون شده و معماری بقعه تناسبی نداشت. معمولا متولی یا اهالی، نقاش را استخدام و به سفارش بانی یا به دلخواه، نقاشی هایی بر جداره داخلی و خارجی بقعه ها ترسیم می کردند.
درون این بقعه، صندوق چوبی قدیمی بر روی پایه چوبی به ارتفاع 20 سانتی متر قرار دارد که بالای دو بیت کنده شده بر بدنه شمالی صندوق، تاریخ 999 هـ.ق دیده می‌شود.
در ایوان بقعه سنگ قبرهایی با کنده کاری های زیبایی دیده می‌شود که یکی از آن ها با تاریخ 995 هـ.ق به السعید الشهید پیری بیک بن پیری بیک و دیگری با تاریخ 1014 هـ.ق به استاد القابل نادعلی بیک خلیفه بن سعادت آیین…سید عبی بیک…تعلق دارد.
در قسمت شرقی ایوان نیز سنگ قبری به تاریخ 998 هـ.ق متعلق به مهدی قلی بن حمزه بیک شاه عود قرار دارد.
*بشکافته سنگ
روستای ملومه در بخش دیلمان، مرکز موسیقی سنتی این منطقه یعنی موسیقی گالشی است.
در این روستا، صدای سازهای «گِلِ فیشته» و« سرنای» گالشی، با صدای قُل قُل چشمه‌های متعدد و کوچ گله داران روستا درهم می‌پیچد. این روستا در دل یک دره قرار دارد که صخره‌های سنگی ستبری اطراف روستا را فراگرفته است. « بشکافته سنگ، عروس تله، داماد تله، علی عموتله، مگس تله و تیج تله» نام برخی از آنهاست. این صخره‌ها اشکال جالبی دارند. مثلا یکی از صخره‌ها بشکل عروس و داماد است و صخره دیگری کاملا از وسط شکافته شده و مردم برای هرکدام افسانه و اسطوره ای دارند.
از همه بزرگ‌تر بشکافته سنگ است که اهالی عقیده دارند حضرت علی(ع) با شمشیرش این صخره را به دو نیم کرده است. شکاف میان این دو صخره، بسیار خنک بوده و گله داران در اوج گرما، گوسفندان خود را در این محدوده اسکان می‌دهند.
در این روستا همچنین یخچال طبیعی در بین شکاف سنگی غار مانندی هست که در اوج تابستان یخ دارد.
*آسیابر و بازار 300ساله اش
آسیابر نام یکی از روستاهای تاریخی بخش دیلمان است. این روستا بر سر راه کاروان‌های دوره صفوی بود که از گیلان به سمت قزوین می‌رفتند. «جیربازار دهستان آسیابر» به عنوان نخستین بازار سنتی روستایی در شمال کشور 300سال قدمت دارد و توسط اداره کل میراث فرهنگی ثبت ملی شده است.
معماری این بازار کاملا بومی است. حجره‌های چوبی با نرده‌های تراش خورده دور تلار، ستون‌هایی از جنس چوب، درب و پنجره‌های چوبی، سقفی که با لته‌های تراش خورده چوب جلوی نفوذ باران و برف زمستان‌های دیلمان را می‌گیرد، همه بخشی از فرهنگ معماری دیلمان است.
در بازار آسیابر همه نوع امکانات اعم از کارونسرا، چلنگری، خیاطی، قصابی، نانوایی، قهوه‌خانه، مهمان‌سرا، نجاری، آهنگری، اسلحه‌سازی، پالان‌دوزی، کفاشی، لبنیاتی، تجارتخانه، شفا خانه، دامپزشکی، عریضه‌نویسی، مکتبخانه، شال‌بافی، داروخانه، عطاری، بزازی، آرایشگاه، نعل‌بندی و ... موجود بود و نیاز کل منطقه را برطرف می‌کرد.
در زلزله تابستان 1369، بخش‌هایی از این بازار آسیاب دید و بخش قابل توجهی از مردم روستا مهاجرت کردند.
*آبشار لونک و عطر نان کماج
آبشار لونک و آبشار بابا ولی، دو آبشار معروف شهرستان سیاهکل است. آبشار لونک درست بر سرراه سیاهکل به دیلمان قرار گرفته است. جاده دسترسی به «آبشار لونک» پیچ در پیچ بوده و در یک منطقه جنگلی و در کنار جاده کوهستانی سیاهکل قرار دارد. از خروجی سیاهکل تا محل آبشار، اقامتگاه های زیادی پذیرای گردشگران و مسافران هستند.
خوشبختانه مسیر آبشار تا منبع سرریز آب پله گذاری شده و تا مبنع اصلی آبشار براحتی می توانید بروید. آبشار لونک از یک ارتفاع 6متری و در وسعتی حدود 20 متر به سمت پایین سرریز می شود.
در حریم آبشار زنان محلی با پخت نان سنتی کماج از مسافران پذیرایی می کنند.
*تی تی کاروانسرا
تی تی کاروانسرا، در جنگل‌های سیاهکل، پیش از صفویه بنا گذاشته شده است و «مریم بیگم سلطان» دختر شاه تهماسب اول، عمه شاه عباس - که به همسری خان احمد گیلانی از امرای محلی گیلان درآمد- آن را مرمت کرد. خان احمد از جانب شاه تهماسب حکومت «بیه پیش» (آن سوی سفید رود) به مرکزیت لاهیجان را برعهده داشت.
این کاروانسرا نزدیک به روستای بالارود و نزدیک به رودخانه قرار دارد و بالای تپه باباکوه ساخته شده است. تی تی کاروانسرا، دارای یک حیاط مرکزی، اتاق های متعدد دورتادور و یک حوض و آبراه در مرکز حیاط است. این کاروانسرا در سال 1375 به شماره 1784 در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شده است.
*حمام تاریخی میربلوک
حمام دیلمان یا حمام میربلوک، در ابتدای شهر دیلمان قرار دارد. این حمام در دوره ایلخانی ساخته می‌شود ولی بعدها متروک شده و زیرخروارها خاک مدفون می‌شود. در دوره قاجار میرزا علی میربلوک، با هزینه شخصی خود حمام را از دل خاک بیرون آورده و مرمت می‌کند. این حمام تا دهه 1370 نیز مورد استفاده اهالی بود تا اینکه دوباره متروک و تخریب می‌شود.
در سال‌های اخیر اداره کل میراث فرهنگی گیلان حمام را مرمت کرده و به‌عنوان موزه مردم شناسی دیلمان تغییر کاربری می‌دهد.
بخش مرکزی حمام، یک صحن بزرگ هشت ضلعی دارد که اضلاع آن یکی در میان کوچک و بزرگ می‌شود. هر کدام از این ضلع‌ها راهی برای رسیدن به سایر بخش‌های حمام دارد. برای مثال یکی از اضلاع بزرگ به خزینه آب گرم راه دارد و در اطراف سه ضلع بزرگ بعدی سکوهایی مشاهده می‌شود. جلوی هر کدام از اضلاع کوچک نیز درهایی وجود دارد. این درها به گرم‌خانه، سردخانه، رختکن و تنویرخانه باز می‌شوند. آب مورد نیاز حمام از چشمه لاریخانی با تنبوشه های سفالی تامین می شد.
نظر شما