معرفی مساجد در مسیر پیاده روی اربعین حسینی از نجف تا کربلا

خبرگزاری شبستان، گروه جهان اسلام:  مسیرهای نجف اشرف تا کربلای معلی این روزها شاهد حضور گسترده شیعیان است که از راه های دور و نزدیک خود را با پای پیاده برای اربعین حسینی به کربلا می رسانند.

در مسیر نجف اشرف تا کربلای معلی مساجدی هست که به معرفی آنان می پردازیم:

مسجد حَنّانه

مسجد حنانه  در بین مسیر نجف و کوفه و سمت شمال نجف اشرف واقع است و یکی از اماکنی است که زائران از داخل شهر و شهرهای مجاور به این مسجد می آیند.

این مسجد یکی از سه اماکنی است که امام صادق(ع) در آن نماز خوانده است و بر طبق نقل‌ های تاریخی و به اعتقاد شیعیان، زمین این مسجد دو بار در عزای امامان شیعه ناله کرده است که یک بار در زمان تشییع علی بن ابی‌طالب و یک بار نیز بعد از واقعه عاشورا بوده است.

در این محل ستون (یا دیواری) قرار داشته است که هنگام تشییع شبانه حضرت علی (ع) از کوفه به نجف وقتی بدن وی را از کنار این مکان عبور می‌دادند، این ستون از حزن و تأسف خم شد که بر اساس نظر شیخ طوسی ظاهراً مسجد حنّانه، در جایگاه همان ستون بنا شده است. در روایتی از جعفر صادق آمده است «هنگامی که جنازه علی را از این‌جا عبور می‌دادند این ستون از اندوه بر درگذشت او خم شد، چنان‌که تخت ابرهه هنگام ورود عبدالمطلب بر او خم شد».

همچنین شیعیان معتقدند، به هنگام حمل سرهای کشتگان کربلا به کوفه، سر حسین را بر زمین این مسجد گذاشتند. گفته‌اند در این هنگام صدایی شبیه به ناله بچه شتری (حنانه) که مادرش را گم کرده باشد بلند شد نقل شده است که جعفر صادق هنگام سفر به کوفه و نجف، در سه مکان ایستاده و نماز گزارده است که یکی از آنها در این محل بود: «سر جدم حسین را در اینجا نهادند».

مسجد کوفه

مسجد کوفه یکی از مساجد چهارگانه بزرگ جهان اسلام است که در شهر کوفه عراق ساخته شده ‌است و از نخستین مساجدی است که در اسلام ساخته شده است.این مسجد در ۱۲ کیلومتری شمال شهر نجف واقع شده است.

گفته می ‌شود این مسجد ابتدا توسط حضرت آدم ساخته شده و پس از مسجدالحرام قدیمی‌ ترین مسجد جهان است. در دهه ‌های اول هجری قمری این مسجد توسط «سعد بن ابی وقاص» بازسازی و سپس توسط  حضرت علی ابن ابی طالب(ع) مرکزی مهم برای خلافت در نظر گرفته شد. مقبره برخی از بزرگان و علمای دینی در آنجا قرار دارد. گفته می‌ شود پس از ظهور حجت بن حسن(عج) این مسجد وسعت بسیاری خواهد یافت. این مسجد یکی از مکان‌هایی است که شیعیان حتی اگر آن جا مسافر باشند می‌توانند نماز خود را تمام بخوانند.

در مسجد کوفه محراب مسجد، محل ضربت خوردن حضرت علی(ع)، مصلای نوافل آن حضرت، مقام حضرت رسول اکرم (ص)، مقام حضرت آدم، مقام حضرت جبرئیل، مقام حضرت نوح، مقام حضرت ابراهیم، مقام حضرت خضر، محل ساختن کشتی حضرت نوح، دکه القضاء محل قضاوت حضرت علی علیه السلام، بیت الطشت، مقام امام صادق(ع)، مرقد مطهر حضرت مسلم بن عقیل(ع)، مرقد مطهر حضرت مختار و هانی ابن عروه قرار دارد.

مسجد سهله

مسجد سهله یکی از مساجد بزرگی است که در قرن اول هجری قمری بنا شده است و پیوسته تا به امروز پابرجاست. این مسجد از اهمیت بسیاری نزد مردم و مسلمانان برخوردار است.

مسجد سهله در سمت شمال غربی مسجد جامع کوفه به فاصله حدود دو کیلومتر ساخته‌ شده ‌است و یکی از کهن‌ترین مساجد منتسب به حجت بن الحسن(ع) و در شرق نجف یعنی در شهر کوفه قدیم قرار دارد.

در بخش‌های مختلف صحن مسجد محراب‌هایی ساخته شده‌ است که به نام پیامبران و اهل بیت نامگذاری شده‌اند و در اصطلاح آن‌ها را مقام می‌خوانند. این مقام‌ها عبارتند از مقام ابراهیم، یونس، ادریس، صالح، سجاد، جعفر صادق(ع) و حجت بن حسن(عج) است.

در احادیث فراوانی اشاره شده‌است که مکان اقامت حجت بن الحسن(عج) در زمان حکومتش مسجد سهله خواهد بود.

مسجد صَعْصَعة بْن صوحان

مسجد جامع صعصعة بن صوحان،  یکی از مساجد کوفه است که در نزدیکی مسجد سهله قرار دارد.

بنای این مسجد  بارها مورد مرمت قرار گرفته است، زیرا در طول این قرن ها آثارشان از بین رفته بود. این مسجد در سال  ۱۳۸۷ق بازسازی شده و ۱۶۰ متر مربع مساحت دارد.

این مسجد، مشهور به نام صعصعة بن صوحان است که از اصحاب امام علی(ع) بوده است که در این مکان به عبادت می پرداخته است.

امام علی(ع) او را از بزرگان اصحاب خود معرفی کرده و امام صادق(ع)‌ نیز او را از معدود افرادی می‌داند که امام علی(ع) را آن‌گونه که شایسته‌اش است،‌ شناخت.

در مورد جایگاه این مسجد، «شیخ عباس قمی» در کتاب مفاتیح الجنان آورده است که مسجد صعصعه از مساجد شریفه کوفه است که در نزدیکی مسجد زید بن صوحان قرار دارد و جماعتی امام زمان را در ماه رجب در آن مسجد مشاهده کرده‌اند که دو رکعت نماز خوانده و دعای منتسب به این مسجد را خوانده است.

مسجد زَیْد بْن صَوْحان

مسجد جامع زید بن صوحان از مساجد قدیمی کوفه است که در 200 متری جنوب مسجد سهله و در نزدیکی مسجد صعصعه قرار دارد.

این بنا بارها مرمت و بازسازی شده است و در آغاز قرن بیستم بنای اصلی قدیمی این مسجد تخریب شده و از نو بنا شده است. این مسجد را حاج «عبد الزهراء بن سلمان فخر الدين نجفی» متوفی سال 1963 میلادی از نو بنا کرده است و بار دگیر تخریب شده و توسط اهالی مردم تبریز ایران در سال 1395 هجری مورد مرمت و ساخت قرار گرفت.

از بنای اولیه این مسجد سه قطعه مرمر سفید باقی مانده است که بر روی آن دعا و اذکار نوشته شده است. بنای کنونی این مسجد 165 متر مربع مساحت دارد و در قرن گذشته نیز از سوی «حاج محمد جواد عطیه جبوری» مرمت شده است.

زید بن صوحان از شیعیان و یاران امام علی(ع) بوده است. زید پیش از جنگ جمل، کوفیان را به حمایت از امام علی(ع)‌ دعوت کرد و خود به همراه قبیله‌اش به این جنگ رفت و در این جنگ به شهادت رسید. زید بسیاری از روزها را روزه می‌گرفت و شب‌ها را به عبادت می‌گذراند.

شیخ عباس قمی در کتاب «مفاتیح الجنان»  به اعمال مسجد زید پرداخته و دعایی را که زید بن صوحان در نماز شب می‌ خوانده است را آورده است.