خانه منجم باشی، نمونه اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجار

خبرگزاری شبستان// استان گیلان

شهرستان لنگرود با وسعتی حدود 900 کیلومترمربع در ناحیه شرق گیلان قرار گرفته است و فاصله آن با مرکز استان 60 کیلومتر است.

لنگرود از شمال به دریای خزر، از جنوب و غرب به لاهیجان و از شرق به رودسر منتهی می شود. آخرین داده های مرکز آمار ایران جمعیت شهرستان لنگرود را در سال 1389 در حدود 133هزار و 956 نفر برآورد کرده است، بر اساس این آمار جمعیت شهری لنگرود 78 هزار و 524 نفر و جمعیت روستایی نیز 55 هزار و 432 نفر اعلام شده است.

خشته پورد لنگرود(پل خشتی) معروف ترین بنای تاریخی شهر

این پل روی رودخانه ای که لنگرود نام دارد و آب آن از یکی از نهرهای سفیدرود است و از میان داخل شهر می گذرد، بنا شده است.

طول این پل بالغ بر 37 متر و عرض آن 5/4 متر است، ارتفاع بلندترین نقطه پل از سطح رودخانه 70/9 سانتی متر است که دو قسمت شهر فشکالی محله را به راه پشته متصل می سازد این پل را شخصی به نام (حاجی آقا پرد) ساخته و بنابر روایتی پل مزبور در محل پل قدیمی به دستور حاجی آقا بزرگ منجم باشی، در زمان سلطنت فتحعلی شاه، ساخته شده است.

بر اساس اطلاعات کتاب تاریخ خانی تا سال 912 هـ. ق در شهر لنگرود، فقط پلی چوبی موجود بود. از این رو ساخت این پل را می توان به زمان حکام کیایی گیلان منسوب دانست. هر چند پاره ای از بومیان ساخت این پل را منطقه به عهد تیموری و ایلخانیان نسبت می دهند که البته سند و مدرک معتبری در این باره در دست نیست؛ اما در کتاب دارالمرز ولایت گیلان نوشتهٔ رابینو ساخت آن را مربوط به دوران صفویه ذکر نموده است.

پل خشتی لنگرود که از آجر و ساروج ساخته شده است، به عنوان معروف‌ترین بنای تاریخی و نماد شهر لنگرود است. این پل تاریخی بر روی رودخانه لنگرود ساخته شده و در گویش گیلکی لنگرودی، به آن خَشته پٌل و خَشته پورد می گویند.

دوازده تن از سلسله کیائی در روستای ملاط

این بقعه که در روستای ملاط لنگرود در 5 کیلومتری این شهر واقع شده، دوازده قبر مزبور در دو ردیف این بقعه قرار دارد. در یکی از قبرهای ردیف غربی دو تن پهلوی یکدیگر دفن شده اند و در هر یک از مابقی قبرها یک تن آرمیده اند و منظره جالب توجهی دارد. مجموع افرادی که در این بقعه آرمیده اند به دوازده نفر می رسد و به همین مناسبت این بقعه را (دوازده تن ) می گویند.

خانه منجم باشی، نمونه اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجار

منزل قدیم منجم باشی که در فشکالی محله لنگرود است، نمونه اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجاریه و یکی از آثار قدیمی ‌و تاریخی لنگرود به شمار می آید.

خانواده منجم باشی همزمان با روی کار آمدن آقامحمد خان قاجار در گیلان صاحب نام و عنوان شدند و نخستین عضو این خاندان که لقب منجم باشی یافت، "میرزا صادق" بود که در سال 1212 هجری قمری جسد بنیانگذار سلسله قاجاریه را برای تدفین به کربلا حمل کرد.

یکی از نوادگان وی میرزا موسی منجم باشی به فرمانروایی گیلان رسید و در سال 1220 هجری قمری قوای روس را در روستای پیله داربن رشت شکست سختی داد، از آن پس افراد این خاندان تا مدت های زیاد در گیلان حکومت و وزارت داشته اند.

خانه منجم باشی در فشکالی محله و جنب سبزه میدان لنگرود از املاک این خاندان است که تا امروز باقی مانده و در اصل شامل بیرونی، اندرونی، خلوت خانه، مسجد، حمام و... بوده است.

ورودی اصلی ساختمان بیرونی که به "مهتابی" مشهور است سر در ورودی هلالی شکل و حاوی گچ بری ساده است، طبقه فوقانی از یک سالن پذیرایی و سه اتاق تشکیل شده است، جلوی اتاقها ایوانی به عرض یک متر و طول 10 متر وجود دارد که چهار ستون چوبی سقف آن را سر پا داشته اند، بام بنا به شیوه سنتی گیلان واشن ریزی شده و چوب یا سفال پوش است، لبه به شیوه سر بندی سه پوش و چکش برگردان ساخته شده است.

این خانه به خانواده منجم باشى تعلق داشته که با روى کار آمدن آقا محمد خان قاجار صاحب نام شدند. سالن و تزئینات این خانه نمونه اى از هنر معمارى گیلان در دوره قاجار است. این بنا در فهرست آثار ملى به ثبت رسیده است.

بقعه آقا سید محمد معروف به سفید آستانه لنگرود

این بقعه شریف در محله کیاکلایه در مسیر جاده لنگرود به رودسر قراردارد. بقعه دارای ضریحی بسیار زیبا و گنبد مدور که اخیرا بازسازی شده و چند نفر کار تولیت و خدامی را در این بنای مزبور انجام می دهند.

در ورودی بقعه در قسمت شمالی است، منای مذکور در وسط بلوار شهر است که یکی از آثار دیدنی و از مناظر جالب و مورد توجه افراد و مسافران این مسیر می باشد.

سواحل زیبای چمخاله، پارک فجر با امکانات قایق سواری، لیلاکوه، بقعه سید ابراهیم و میر ابوالحسن در کومله نیز از دیگر جاذبه های این شهرستان است.

پایان پیام/