سیدجواد سادات فاطمی، قاری و داور بین المللی در پاسخ به این سوال که چرا معناگرایی در تلاوت در شرایط امروزی در مقایسه با گذشته چندان مورد توجه قاریان نیست، به خبرنگار شبستان گفت: ما در گذشته تلاوتی به عنوان معناگرایانه نداشته ایم که اکنون ادعا کنیم آن را از دست داده ایم یا شیوه های دیگر جایگزین آن شده اند. مردم در گذشته توجه چندانی به معنا به دلیل آنکه زبان آنها غیر از زبان قرآن بوده است، نداشته اند.
وی ادامه داد: بنابراین اکثر مردم در گذشته به دلیل تقدس آیات الهی، قرآن را قرائت می کرده اند. از این رو تلاوت معناگرایانه در گذشته جایگاه امروز را نداشته است. اما در شرایط کنونی همسو با ارتقای سواد قرآنی جامعه این موضوع در قرائت کتاب الهی مورد توجه قرار گرفته است. ما مردمی داریم که با زبان عربی، ترجمه و تفسیر آشنا شده اند و تلاوت معناگرایانه را درک می کنند.
سادات فاطمی با بیان این مطلب که در گذشته قاریان به چنین درجه ای نرسیده بودند، ابراز کرد: امروز شاهد آن هستیم که قاریان جوان حداقل مفهوم صفحاتی را که تلاوت می کنند، می دانند و این امر بر تلاوت معناگرایانه توسط آنها اثر می گذارد. اینها همه به برکت انقلاب، امام و رهبری است که با رهنمودهای خود مسیر پرداخت همراه با درک را در ساحت مقدس وحی فراهم کرده اند.
قاری بین المللی قدم نهادن در مسیر تلاوت معناگرایانه را عامل رسانیدن جامعه قرآنی به مدارج عالیه که یکی از شاخصه های آن تلاوت معناگرایانه است، خواند و بیان کرد: رعایت موسیقی کلام به تنهایی کافی نیست چراکه اثرگذاری بر مخاطب به آشنایی با ظرایف لحنی و موسیقیایی قرآن در کنار توجه به مفاهیم نیاز دارد.
وی با تاکید بر لزوم پرورش استعداهای صوتی در جامعه قرآنی تصریح کرد: این قاریان باید در کنار استعداد ذاتی توانمندی های علمی فنی خود را نیز افزایش دهند. توجه به مبانی علم وقف و ابتداء نیز باید مدنظر باشد. این ها مجموعه شاخص هایی است که می تواند ما را به شکوفایی در عرصه تلاوت برساند. از این رو، اتکاء به موارد معدود از آنها کمکی به ما نمی کند.
سادات فاطمی با اشاره به وجود استعدادهای ناب در میان نسل جوان قاری کشور عنوان کرد: این استعدادها شرایط لازم برای رسیدن به قله های تلاوت را دارند. اما در این میان تلاش، حمایت و تامین امکانات موردنیاز در کنار فراگیری برخی مهارت ها عناصری است که می تواند استعدادهای ذاتی را بارور کند. البته رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و افق های روشنی که ایشان پیش روی جامعه قرآنی کشور گشوده اند خود بهترین سازوکار انگیزشی محسوب می شود.
وی با بیان این مطلب که در خواندن هر متن باید معنای آن مورد توجه خواننده قرار بگیرد، ادامه داد: هر متنی به هر زبانی که باشد نیازمند فهم معنا از سوی مخاطب است و این موضوع در قرائت قرآن به عنوان کلام خداوند باید با دقت بیشتری رعایت شود.
سادات فاطمی با اشاره به رعایت الحان در قرائت جملات خبری، استفهامی و تعجبی در متون نگاشته شده به دست بشر اظهار کرد: وقتی رعایت ظرافت های لحنی در متون انسانی به دلیل اثرگذاری بر فهم مخاطب از منظور مولف آنقدر مورد تاکید است، به طریق اولی تر باید در قرائت کلام خدا رعایت شود چراکه اگر به معنا توجه لازم نشود قطعا در وقف و ابتدای آیات و عبارات قرآنی نیز ما با مشکل مواجه می شویم.
سادات فاطمی گفت: بنابراین توجه به معنا در تلاوت هم از حیث وقف و ابتدای بجا و صحیح و نیز به جهت رعایت بیان و لحن آیات و عبارات حائز اهمیت است. از این رو تلاوتی که در آن لحن گوینده در بیان عبارات رعایت شود را می توان معناگرایانه نامید.
قاری بین المللی درباره وجود این ویژگی در قاریان ایرانی بیان کرد: حتی در مورد قاریان عرب زبان هم نمی توان به طور کامل ادعای تلاوت معناگرایانه را داشت. از این رو در قاریان ایرانی که تسلط بر زبان عربی ندارند این نقیصه بیشتر امکان بروز و ظهور دارد. البته باید توجه داشت که برای انجام تلاوت معناگرایانه در کنار آشنایی با زبان عربی باید لحن مناسب و موسیقی کلام رعایت شود.
وی با بیان این مطلب که ما از قاری ایرانی انتظار بیشتری برای رعایت معناگرایی داریم، تصریح کرد: قاری باید همراه با توجه به معنای کلام وحی و آشنایی با زبان عربی، در تلاوت هر آیه متناسب با معنا و مفهوم آن از لحن و موسیقی مناسب استفاده کند. البته تعداد اینگونه قاریان علی رغم اثرگذاری بی بدیل نمی تواند زیاد باشد.
سادات فاطمی با اشاره به تاثیرات معنوی قرائت قرآن بر مخاطبان تاکید کرد: اگر متن نگاشته شده توسط انسان را با ایراد بخوانیم به دلیل نداشتن مرتبه معنوی مشکل چندانی ایجاد نمی شود. اما آیات قرآن بی توجهی قاری می تواند تاثیرات معنوی را کاهش دهد. از این رو توجه به مفهوم آیه و عبارتی که تلاوت می شود در مقایسه با سایر متون از اهمیت دوچندان برخوردار است.
وی با استناد به آیه شریفه "ورتل القرآن ترتیلا" خاطرنشان کرد: تاکید خداوند بر تلاوت آیات وحی با این شیوه به دلیل ادای جق کلام الهی همراه با القای مفاهیم و تاثیرگذاری معنوی بر مخاطبان است.
پایان پیام/
نظر شما