حجت الاسلام علی رضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم و مسئول گروه پژوهش این فرهنگستان انعکاس آموزه های دینی و علمی و ایجاد محافل و برنامه های دینی مساجد را ظرفیت غیر قابل انکار این اماکن مقدس دانست و به خبرنگار شبستان گفت: برای تقویت و بقای ظرفیت دینی مساجد لازم است مردم سبک زندگی خود را مناسب با داده های مساجد تغییر دهند و در غیر این صورت نمی توانند فرصت بهره برداری از قابلیت ها و توانایی های موجود در مساجد را به دست آورند.
وی با تاکید بر این که «گویندگی» از صدر اسلام به دلیل ماهیت وجودی مساجد از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار بود، گفت: در تاریخ اسلام بسیاری از تصمیمات و جلسات مهم حکومتی در مساجد اتخاذ و انجام می شد به همین دلیل ارتباط میان امام، امت و بدنه جامعه اسلامی در مساجد رسمیت پیدا می کرد.
وی ادامه داد: در زمان حکومت پیامبر اسلام(ص) منابر به شیوه ای که امروز در مساجد مطرح است مطرح نبوده و سخنرانان اغلب ایستاده به ایراد مطلب خود می پرداختند. کم کم پیامبر برای ایجاد تمرکز لازم در مردم برای گوش سپردن به مواعظ و سخنرانی ها هنگام سخنرانی به تنه درختی تکیه دادند تا فرمایشات خود را به گوش مردم برسانند و همین روش، سنتی برای خلفای بعد از رسول خدا شد و تا به حال استمرار پیدا کرد.
وی سپس برقراری مجالس وعظ و علم در مساجد را از ضروریات دوام و پایداری مساجد و به عنوان پلکان اول تعلیم عمومی جامعه برشمرد و گفت: در مسئله تبلیغ، اصول عام و روشنی وجود دارد. اگر نیازسنجی عادلانه و درستی نسبت به مخاطبین صورت گیرد و نحوه ارتباط با مخاطب، انتخاب موضوع و عرضه آن با روش های قابل اعتمادی انجام شود، کلام، کلامی موثر و نافذ است و تاثیرات خوبی را به دنبال دارد.
حجت الاسلام پیروزمند با توضیح این که محتوای مسائل تربیتی و شیوه ارائه درست آن به مخاطب باید مطابق با نیازها و تقاضاهای موجود در جامعه باشد، تصریح کرد: برای ارتقای سطح فرهنگ و دانش افراد حاضر در مسجد ضروری است برنامه هایی متناسب با سطوح سنی مختلف ارائه شود و برای تحقق این امر ائمه جماعات و مدیران مساجد باید بپذیرند که برای حضور فعال جوانان و نوجوانان در مساجد در نظر گرفتن شرایط و اقتضائات سنی آنان مهم ترین مسئله است.
قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی ایجاد تنوع محتوایی در سخنرانی های مساجد را از بایسته های یک مجلس وعظ و خطبه موفق عنوان کرد و گفت: اگر بتوان نسلی از ائمه جماعات را با خصوصیات ذکر شده پرورش داد و از این طریق نیروی زیادی از جوانان دیندار و متعهد را جذب مساجد کرد می توان معنویات و علوم را در کنار هم در مکانی با نام مسجد مشاهده کرد.
وی تاکید کرد: با برگزاری محافل علمی در کنار اعمال دینی و عبادی در مساجد می توان مباحث معرفتی، اعتقادی، اخلاقی و همچنین مباحث دنیای مدرن و تکنولوژی های عصر حاضر را در کنار هم و وابسته به یکدیگر در مساجد برقرار کرد و با دفع تهاجمات نسبت به جنگ نرم، نیروهای جوان، متعهد و آگاه را نیز بیش از گذشته با بصیرت و آگاهی لازم در خدمت اسلام و انقلاب قرار داد.
وی با تاکید بر این که مساجد اصلی ترین و اصیل ترین پایگاه اجتماعی مسلمانان و مهم ترین و پرنفوذترین مراکز تعلیم و تربیت در جامعه اسلامی محسوب می شوند، گفت: مساجد در طول تاریخ و از صدر اسلام تاکنون همواره کانون فعالیت های مختلف و محور تعهدات و تحرکات تاثیرگذار اجتماعی بودند و برای اداره و بهره جویی از این مکان مقدس و معنوی لازم است از الگوی پی ریزی شده توسط پیامبر برای مدیریت و سرپرستی مساجد الهام گرفت.
حجت الاسلام پیروزمند با بیان این که با عملی کردن اصول الگویی مساجد صدر اسلام برای اداره حکومت و جامعه کنونی می توان توازن و هماهنگی لازم را میان مردم و مساجد برقرار کرد، اظهار کرد: با مشاهده و بازنگری در شیوه مدیریتی مساجد گذشته و مساجد عصر مدرن می توان پی به تقلیل کارکردهای مفید و تاثیرگذار آن در دوران کنونی برد.
وی افزود: این جریان در بدیهی ترین کارکردهای مسجد یعنی برگزاری برخی از نوبت های نمازهای جماعت با حضور مخاطبینی که از لحاظ سنی در سطوح بالایی قرار دارند نیز دیده می شود و طبیعتاً وضعیت مطلوب و رضایت بخشی را برای بهره برداری از کیفیات و تاثیرات مساجد ایجاد نمی کند.
وی ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از مساجد موجود در کشور با فقدان ائمه جماعات برای برپایی نمازهای یومیه مواجه هستند و به همین سبب این مساجد یا تعطیل می شوند یا به نحوی پیش می روند که مومنین و نمازگزاران به تنهایی نماز خود را به جا می آورند و کم کم آسیب های سوء و مخرب فرهنگی را میان تمام اقشار اجتماع به وجود می آورند.
قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم ایجاد برخی تحولات و تغییرات ساختاری در مساجد را برای محفوظ ماندن کارویژه خطیر مساجد به عنوان سنگرهای پاسداری از نظام اسلامی لازم دانست و اظهار کرد: ضروری ترین عنصر دگرگونی و تحول در مساجد، ایجاد جابجایی و تبدیلاتی در امر طراحی فضای شهری و تغییر ساختاری مساجد است که این مسئله از طریق اصلاح در مسائل مربوط به افراد نافذ و موثر از ائمه جماعات گرفته تا هیئت امنا، پایگاه بسیج و یا کانون های فرهنگی که زیر نظر ارشاد فعالیت می کنند انجام پذیر است.
وی بیان کرد: همان گونه که در سنت اسلامی، مسجد محله و مسجد جامع نشان دهنده وجود سلسله مساجد در آرایش مسجد است باید در بحث ساختاری مساجد نیز به گونه ای عمل کرد که شبکه ای از مساجد ایجاد شود و با فعال سازی این اماکن مقدس در سطح شهر، کشور و دنیای اسلام شبکه گسترده ای از مساجد فعال و به هم پیوسته مشاهده شود که بتوانند با تبادل تجربیات و آموزه های خود در سایه آگاهی از مبانی دینی و برخورداری از تفکر و اندیشه روشن در راستای وحدت و هم دلی جامعه اسلامی حرکت کنند.
حجت الاسلام پیروزمند سپس به مسئله آمایشی مساجد و مشکلات موجود در این زمینه اشاره کرد و گفت: عدم انسجام و پراکندگی مساجد در شهرها باعث بروز مشکلاتی عدیده در امر دسترسی آسان مردم با قاعده ای قابل قبول به مساجد شده و این مسئله ای است که با افزایش وسعت جغرافیایی شهرها پس از افزایش انقلاب اسلامی مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: نابسامانی پراکندگی مساجد در شهر تهران با مرتفع سازی و تراکم جمعیت بالا به وضوح قابل مشاهده است و احداث مساجد در فاصله دور از هم و کمبود فرصت کافی برای رجوع نمازگزاران در زمان لازم باعث کم توجهی و نادیده گرفتن ارزش های این مکان مقدس شده است.
حجت الاسلام پیروزمند تاکید کرد: مسئله طراحی شهری باید به سمتی هدایت شود که مساجد محور و قلب تپنده فعالیت های شهری باشند و لازم است این احتمال به عنوان ایده اولیه مورد توجه قرار گیرد که تمامی فعالیت های مردمی با مرکزیت جغرافیایی مسجد هماهنگ شود.
پایان پیام/
نظر شما