بزرگ ترین غار دست ساز جهان در فهرست آثار ملی ثبت شد

خبرگزاری شبستان_ فارس:  بعد از آنکه این خبرگزاری خبری با کد 102149 مبنی بر «جای خالی تنها غار دست ساز جهان در فهرست آثار ملی» روی خروجی خود قرار داد، واکنش میراث فرهنگی فارس را بر انگیخت.

پس از این قضیه، مهندس فریدون فعالی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در گفتگو با خبرنگار این خبرگزاری با اشاره به اینکه غار سنگ تراشان جهرم، جز بناهای میراثی کشور است و هر فضایی که ارزش معماری و بنایی داشته باشد توسط این سازمان ثبت ملی می شود، گفت: هر اثری که ثبت شود در حدود مالکیت ما نیست.

وی ادامه داد: هر اثری که ثبت ملی می شود لازم نیست که زیر مجموعه میراث باشد و این سازمان بر اساس وظیفه ذاتی خود کار مطالعه و مرمت آن را انجام می دهد تا ارگانی که مالک آن اثر بوده بتواند از آن استفاده کرده و در اختیار عموم باشد.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به اینکه هر بنایی که ارزش میراثی داشته باشد، ثبت و مرمت می شود، یادآور شد: همکنون کارمطالعاتی بر روی غار سنگ تراشان جهرم توسط اساتید دانشگاه شیراز با همکاری این سازمان صورت گرفته است و همزمان با مطالعه استحکام بخشی نیز صورت می گیرد.

مهندس فعالی با تاکید بر اینکه باید کاربری درستی برای این غار در نظر گرفته شود تا سازمان مالک بتواند به درستی آن را برای استفاده عموم قرار دهد، اظهار داشت: کار مطالعه بر روی این غار با اعتباری بالغ بر 500 میلیون ریال صورت می گیرد و یک میلیارد ریال هم برای ساماندهی آن مد نظر قرار دارد.

سرگذشت غار سنگ شکنان
در گذشته عده ای سنگ تراش برای امرار معاش خود از البرز کوه جهرم اقدام به برداشت سنگ کردند که استمرار این کار منجر به ایجاد غاری بسیار زیبا شده است.

سال ها قبل، وقتی سنگ شکنان جهرمی تصمیم گرفتند از سنگ های آهکی یک کوه بی نام و نشان استفاده کنند، هیچ وقت خیال نمی کردند سنگ تراشیدن از چنین کوهی بتواند یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی منطقه خود را رقم بزند.

غار سنگ ‌شکنان جهرم اگرچه تاریخ روشن و دقیقی ندارد، اما به اعتقاد بیشتر باستان شناسان، یکی از غارهای طبیعی و دستکن این شهر است که در دوران صفویان تراشیده شده است، غاری که در جنوب غربی جهرم قرار گرفته و سال ها وسیله امرار معاش مردم این منطقه بوده است.

سنگ های سفید آهکی و شکل پذیری که در آن زمان از غار سنگ شکنان جهرم به دست می آمد، معمولا صرف تزئین سردرها و بناهای باشکوه و مهمی می شد که یا به اشراف تعلق داشتند و یا به حکومت.

مرغوبیت این سنگ ها به حدی زیاد بود که آوازه شان حتی در شهرهای مجاور هم پیچیده بود و معماران بناهای شیراز هم در ساخت و سازهایشان از این سنگ ها استفاده می کردند، در تاریخ آمده است برای نمای مسجد جامع عتیق شیراز از این سنگ ها استفاده شده است.

سنگ شکنان جهرمی در زمان برداشت سنگ سعی می کردند طوری پیشروی کنند که غار تخریب نشود و به این ترتیب در گذر زمان ستون‌هایی به‌جا ماند که زیبایی غار را بیشتر می کرد، اگر سری به غار سنگ شکنان جهرم بزنید می بینید که دهانه این غار به حدی بزرگ است که می توان با خودرو در آن رفت و آمد کرد.

غار سنگ شکنان 200 متر طول دارد و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است، در حقیقت اگر مساحت این غار را بخواهید باید بگوییم که این غار سنگی، در حدود 20 هزار متر مربع مساحت دارد و 12 ورودی مختلف در آن تعبیه شده است. در غار سنگ شکنان می توانید 100 ستون سنگی را هم ببینید که غار را شبیه به تالاری مجلل کرده اند.

سنگ های غار سنگ شکنان، از نظر مرغوبیت به 2 دسته تقسیم می شوند، دسته اول ستون هایی هستند که درز و شکاف های زیادی دارند و عملا کیفیت چندانی ندارند و به همین دلیل هم سنگ تراشان از خیر استخراج آنها گذشته اند و دسته دوم که سنگ های مرغوب این غار را شامل می شوند، مربوط به ستون هایی است که روی آن ها درز و شکافی دیده نمی شود و برای جلوگیری از ریزش سقف برداشت نشده‌اند.

پژوهشگران معتقدند که تعداد و قطر ستون های داخل غار در گذشته بیشتر از حال بوده است، اما سنگ شکنان نسل های بعدی به دلیل آن که در حمل سنگ‌های استخراج شده بزرگ دچار مشکل می شدند، ستون های نزدیک به دهانه غار را تراشیده اند و نتیجه ای تراش مداوم، لاغر شدن ستون ها و کم شدن توان بارپذیری آنها بوده است.

این غار دست ساز قدمتی بین 150 تا 200 سال دارد در 185 کیلومتری جنوب شرق شیراز واقع شده است.

غار سنگ شکنان جهرم قدمتی 200 ساله دارد

پیش از این مسیح عادلپور، رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جهرم به خبرنگار شبستان گفته بود: غار سنگ شکنان با 20 هزار مترمربع وسعت دارای 12 مدخل ورودی، بیش از 200 متر طول ، حدود 4 متر ارتفاع و عرضی بین 60 تا 150 متر است.

عادل پور با بیان اینکه در این غار 100 ستون وجود دارد، افزود: سنگ تراشان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار پس از چند متر پیشروی، این ستون ها را بر جای گذاشته اند که موجب زیبایی دوچندان غار شده است.

وی افزود: از این غار سنگ های سفید و آهکی به دست می آمد که از آن ها در نمای ساختمان ها، سر در و سنگ فرش منازل و بقاع متبرکه استفاده می شد و از سنگ های به دست آمده در غار سنگ شکنان جهرم در مسجد جامع عتیق و حرم حضرت احمد بن موسی (ع) استفاده شده است.

رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جهرم اضافه کرد: تیشه سنگ تراشان جهرمی در غار سنگ شکنان جهرم جلوه ای بی بدیل به وجود آورده و آن را به بزرگترین غار دست ساز تبدیل کرده است.

این غار، اخیرا با شماره 30117 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و این روزها سازمان میراث فرهنگی فارس با همکاری دانشگاه شیراز ستون های آن را مرمت می کنند.

غار سنگ شکنان جهرم در اختیار شهرداری قرار می گیرد

پیش از این علیرضا صحرائیان، شهردار جهرم با اشاره به اینکه در راستای ایجاد درآمد پایدار شهرداری و با برگزاری جلسات و کارگروه‌های متعدد در مورد تنظیم آیین‌نامه اجرای ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه به کمک دفتر امور شهری و شوراها استانداری فارس گام‌های موثری برداشته شده است، به خبرنگار شبستان گفته بود: بر همین اساس غار سنگ‌تراشان جهرم که تا پیش از این در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار داشت از این پس با مشارکت شهرداری جهرم و سازمان میراث فرهنگی اداره می‌شود.

شهردار جهرم با بیان اینکه این اقدام تاثیر قابل توجهی در زمینه جذب گردشگران ایرانی و خارجی دارد، اظهار داشت: در این زمینه با همکاری نهادهای مختلف، توافقنامه مربوطه در حال تدوین است که پس از تایید نهایی به مرحله اجرا در می‌آید.

پایان پیام/