خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف: دهم ربیع الثانی مصادف است با سالروز وفات حضرت معصومه (س). حضرت معصومه (س) در کوتاه ترین مدت ممکن مسیر رشد در علوم را نیز پیمود و از کمالات روحى و معنوى بهره هاى فراوانى از پدر، مادر و برادر برد. از این روى در دوران کودکى به راحتى مى توانست جوابگوى سوال هاى فقهى و دینى مردم باشد. از فاطمه معصومه (س)، احادیثی در موضوعاتی همچون حبّ آل محمد (ص)، مقام امیرالمومنین (ع) و شیعیان وی نقل شده است. ایشان از بانوان «عالمه» عصر خود می باشد.
با توجه به جایگاه علمی و شأن حضرت معصومه (س) در سالروز وفات ایشان خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام والمسلمین «امیر میثم سعیدی» استاد حوزه و مسئول روابط عمومی و فرهنگی دفتر آیت الله جوادی آملی گفت و گویی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
لطفا ابعاد مختلف زندگی حضرت معصومه (س) را تشریح کنید؟
در رابطه با حضرت معصومه (س) اگر بخواهیم حرف بزنیم، ایشان در یک خانواده پارسا و بزرگ و در خانواده امامت به دنیا آمدند و معلمانی مثل امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) دانشمند اهل بیت داشته اند. حضرت معصومه (س) این بانوی بزرگوار آگاه از حوادث روز است، دارای قوه تحلیل است و محدثه و سخنور است و معلمه توانایی است و شاگردان زیادی در مکتب علمی ایشان تربیت شده اند.
امام صادق (ع) درباره حضرت معصومه (س) می فرمایند: «من زار‌ها عارفاً بحقّها فله الجنة (بحار ج. ۴۸ صفحه ۳ ظ. ۷)» کسى که آل حضرت را زیارت کند در حالى که آگاه و متوجه شأن و منزلت او باشد به بهشت مى رود.
حضرت معصومه (س) شخصیتی است که زمان، مکان، سیاست و وضعیت اجتماعی را خوب می شناسد، بنابراین در زمانی که امام رضا (ع) توسط خلیفه عباسی به خراسان تبعید شده بودند برای دیدار برادر به سمت خراسان حرکت می کنند. سفر حضرت معصومه (س) به معنای آن است که شاید اوضاع امامت این گونه باشد که من باید در کنار امام رضا (ع) حضور داشته باشم. این دیدگاه و ولایت پذیری حضرت معصومه (س) باعث شد که ایشان به خراسان سفر کند و در مسیر سفر در شهر قم وفات کردند و مرقد مطهر ایشان در این شهر قرار دارد.
حضرت معصومه از چه جایگاه و مقام علمی برخوردار بودند؟
در رابطه با مقام علمی حضرت معصومه (س) باید بگویم این بانوی بزرگوار اسلام در خاندانی که سرچشمه فضایل اخلاقی و علمی بود، پرورش یافت و امام موسی کاظم (ع) پدر ایشان و حضرت امام رضا (ع) عهده دار تعلیم و تربیت حضرت معصومه بود. پس از شهادت امام موسی کاظم (ع) امام رضا (ع) تعلیم و تربیت برادران و خواهرش را بر عهده داشتند و در این میان امام رضا (ع) توجه زیادی به خواهر عزیزش داشت.
ابن صباغ مالکی می گوید هر یک از فرزندان ابوالحسن معروف به امام موسی کاظم (ع) فضیلتی مشهور دارند که بدون تردید بعد از امام رضا (ع) حضرت معصومه (س) از نظر علمی و اخلاقی والامقام ترین آنها است. وقتی جایگاه علمی حضرت معصومه (س) در مرتبه دوم از جایگاه علمی امام رضا (ع) به عنوان دانشمند اهل بیت قرار می گیرد به معنای آن است که این بانوی بزرگوار از جایگاه و مقام علمی بالایی در زمان خود برخوردار بودند.
امام صادق (ع) درباره حضرت معصومه می فرماید: «الّا انَّ حرمى و حرم ولدى بعدى قم» (بحار، ج. ۶، ص. ۲۱۶) آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان بعد از من قم است. این مطلب ارزشمندی است که در رابطه با حضرت معصومه (س) وجود دارد.
در برهه ای تعدادی به منزل امام موسی کاظم رفتند تا پرسش های خود را از این میان داشته باشند. امام موسی کاظم که در منزل حضور نداشتند، سوالات را به حضرت معصومه (س) تحویل می دهند. روز بعد که برای دریافت پاسخ سوالات به منزل امام کاظم مراجعه می کنند و متوجه می شوند که ایشان هنوز از سفر برنگشته از حضرت معصومه می خواهند تا سوالات را به آنها برگرداند تا در زمان دیگری به محضر امام موسی کاظم (ع) مشرف شوند. وقتی سوالات را دریافت می کنند، متوجه می شوند که تمام سوالات پاسخ داده شده است. در مسیر بازگشت امام موسی کاظم را می بینند. امام موسی کاظم پس از بررسی جواب ها با شخصیت علمی حضرت معصومه (س) مواجه می شود به طوری که سه بار می فرمایند پدر فدای تو باد که این موضوع شخصیت و جایگاه علمی حضرت معصومه (س) را می رساند.
حضرت معصومه (س) دارای چه ویژگی های شخصیتی بودند که ایشان به نام «فاطمه ثانی» لقب گرفته اند؟
نام اصلی حضرت معصومه (س)، فاطمه است و روایاتی که در رابطه با ایشان بیان شده، امام رضا (ع) در روایتی اشاره به مقام بلند حضرت معصومه (س) کرده است و فرموده اند: «من زار‌ها عارفاً بحقّها فله الجنة»؛ کسى که آل حضرت را زیارت کند در حالى که آگاه و متوجه شأن و منزلت او باشد به بهشت مى رود.
زیارت حضرت معصومه (س) برابر با زیارت حضرت فاطمه زهرا (س) است. نقل است آیت الله محمود مرعشی نجفی برای آنکه محل دفن شریف حضرت فاطمه زهرا (س) را به دست بیاورد، چله نشینی و توسل های زیادی انجام دادند و پس از چهل شب عبادت و توسل امام صادق (ع) را دیدار می کنند و امام صادق (ع) به وی می فرماید اگر تو دنبال قبر گمشده مادر ما می گردی به دامان کریمه اهل بیت (ع) چنگ بزن.
آیت الله مرعشی نجفی می گوید من برای زیارت قبر حضرت فاطمه زهرا متوسل شده ام که در پاسخ امام می فرمایند منظور من قبر شریف حضرت معصومه در قم است، پس آن را در قم دریاب که قبر مادر مرا هم دریافته ای. همچنین با توجه به اینکه حضرت معصومه مانند حضرت فاطمه زهرا در جوانی درگذشته است، این تناسب نیز ایجاد شده تا ایشان را فاطمه ثانی لقب دهند.
حضرت معصومه (س) چگونه رحلت کردند؟ چه روایاتی در این باره وجود دارد؟
همواره روایات مشهور و معروف را در خصوص ائمه اطهار و اهل بیت (ع) بیان می کنیم. در خصوص وفات شهادت حضرت معصومه (س) روایت مشهور آن است که در حالی که ایشان در مسیر سفر به خراسان بودند نزدیک شهر ساوه افرادی از دست نشانده های خاندان عباسی به کاروان حضرت حمله می کنند که ایشان بر اثر همان حمله ها بیمار می شوند و حوادث رخ داده باعث جریحه دار شدن حال حضرت می شود که پس از تحمل چند روز بیماری وفات می کنند.
همان طور که می دانید خاندان عباسی در طول حکومت خود تعداد زیادی از ائمه را به شهادت رساندند و همواره خصومت و کینه دیرینه ای با اهل بیت (ع) داشتند به طوری که وقتی امام رضا (ع) که از خاندان علوی بودند به عنوان ولیعهد مامون انتخاب شدند، این بغض و کینه افزایش پیدا کرد به طوری که ایادی و دست نشانده های خاندان عباسی در حمله به کاروان حضرت معصومه (س) تعدادی از برادران ایشان را که در این سفر همراه وی بودند به شهادت رساندند.
بانوان جامعه اسلامی چگونه می توانند از حضرت معصومه (س) الگو بگیرند و در سبک زندگی خود از این الگوها بهره مند شوند؟
الگوپذیری بانوان جامعه اسلامی نیازمند این هستیم که الگوهایی در زندگی داشته باشیم. بهره برداری از امکانات مطلوب علمی کشور برای بالا بردن سطح علمی خود به عنوان یک زن که پایه جامعه را بسازند. بانوان با تربیت فرزندان پایه جامعه را می سازند. بانوان باید سطح علمی خود را بالا ببرند که این همت و تلاشی می خواهد مضاعف و هیچ منافاتی نیز با عفت و حجاب آنها ندارد.
حضرت معصومه (س) یک بانوی عفیفه و اجتماعی بوده است که در جامعه حضور داشتند، به سوالات پاسخ می دادند و در برهه ای نیز به آموزش و تربیت زنان و مردان پرداخته اند. بالا بردن اعتماد به نفس بانوان با این رویکرد که یک بانو می تواند در جامعه و خانه تاثیرگذار باشد. همچنین باید علم و دانش و معنویت بانوان را در جامعه بالا ببریم. بانوان باید سعی کنند از حضرت معصومه (س) الگوی عفاف، حجاب و علم و حضور در اجتماع را بیاموزند.
نظر شما