خبرگزاری شبستان: روزی همراه رسول خدا نماز ظهر را می خواندیم که فقیری به مسجد آمد و درخواست کمک کرد، ولی هیچ کس کمکی به او نکرد. فقیر دستش را به آسمان بلند کرد و گفت:« بار خدایا، گواه باش که در مسجد رسول خدا در خواست کمک کردم، ولی هیچ کس چیزی به من نداد». علی علیه السلام که در رکوع نماز بود، دست راستش را که در انگشت کوچکش انگشتری داشت، به طرف فقیر دراز کرد و فقیر انگشتر را از انگشت او درآورد.
وقتی پیامبر اکرم نمازش تمام شد، سرش را به طرف آسمان بلند کرد و گفت:« خدایا، برادرم موسی از تو درخواست وزیر و پشتیبانی از میان خاندانش کرد تا تقویت شود؛ تو نیز با معرفی حضرت هارون علیه السلام، برادرش، او را تقویت کردی و وی را وزیرش قرار دادی. بار خدایا، من هم محمد پیامبر و برگزیده تو هستم. خدایا شرح صدر عطایم کن، کارم را آسان گردان و از خاندانم وزیری که پشتیبانم باشد برایم قرار بده».
هنوز سخن رسول خدا تمام نشده بود که جبرئیل از نزد خداوند متعال بر پیامبر فرود آمد و گفت: «ای محمد، بخوان!» و این آیه نازل شد:« انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوه و یؤتون الزکوه و هم راکعون »؛ (سوره مائده، آیه 55 )، (تنها ولی شما، خداوند و پیامبر و مؤمنانی هستند که نماز را به پا می دارند و در حالت رکوع در نماز زکات (صدقه) می دهند.»
اهمیت حفظ مرکزیت مسجد در انفاق پس از گذشت سال ها از انفاق امیرالمونین(ع) در رکوع نمازش مصاحبه با حجت‌الاسلام سیدصمصام‌الدین قوامی، رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی را موجب شد. وی در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به اینکه مسجد همواره در صدر اسلام به عنوان مرکز حکومت در جامعه اسلامی به شمار می رفته است، گفت: امام جماعت مسجد همچون حاکم جامعه اسلامی که ارکان حکومت تحت نظر اوست در مسجد مدیریت می کند.
وی با اشاره به اینکه انفاق امام علی (ع) به عنوان حاکم جامعه اسلامی در مسجد صورت گرفت، افزود: امام جماعت مسجد بهترین و مطمئن ترین مرکزیت برای کسب وجوهات، کمک‌های مردمی به فقیران، نذورات و کفارات است. امام جماعت مسجد می تواند با دست باز انفاق مردم را میان مستمندان و فقرا تقسیم کند.
حجت‌الاسلام قوامی با استناد به آیه‌ای از قرآن کریم که خداوند می‌فرماید: "الذین ینفقون اموالهم باللیل و النهار سرا و علانیة فلهم اجرهم عند ربهم"، گفت: طبق این آیه از قرآن کریم انفاق باید به چهار صورت روزانه، شبانه، نهان و آشکارا صورت گیرد و می بینم که امام علی(ع) به عنوان رییس حکومت جامعه اسلامی هم در مسجد به صورت علنی و هم در حین نماز و هم به صورت مخفیانه و شبانه به مستمندان جامعه کمک می کردند.
وی ادامه داد: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: "صدقات مخصوص فقیرانی است که ناتوان و بیچاره هستند و توانایی آنکه کاری پیش گیرند را ندارند و از فرط عفاف چنان‌اند که هر کس از حال آنها آگاه نیست، پندارند که غنی و بی‌نیازند و از عزت نفس از کسی چیزی نمی‌خواهند". از این رو باید در کمک به افراد نیازمند به کسانی که عزت نفس خود را حفظ می‌کنند و آبرومندانه زندگی می کنند، توجه کرد. در برخی مواقع دیده می شود که افرادی در مسجد اقدام به درخواست کمک می کنند. در این موارد باید تحقیق و بررسی کرد و در صورتی که نیازمند واقعی هستند به آنها کمک کرد.
وی با اشاره به آیه‌ای دیگر از قرآن کریم در زمینه انفاق ادامه داد: خداوند می‌فرماید "اگر به مستحقان انفاقی به صورت آشکارا صورت گیرد کاری نیکوست ولی اگر در پنهانی به فقیران کمکی رسانید نیکوتر است". این نشان از آن دارد که خداوند بر انفاق به صورت مخفیانه و با حفظ کرامت انسان‌ها تأکید دارد و ائمه اطهار (ع) بهترین الگو به محرومین جامعه به صورت پنهانی به شمار می آیند.
رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی با بیان اینکه انفاق در مسجد در صورتی که تحت نظر امام جماعت به عنوان مدیر مسجد صورت گیرد با سازمان دهی بهتری صورت می گیرد، خاطرنشان کرد: نمازگزاران با حضور در مسجد می توانند نیازمندان مومن نمازگزار و آبرومند را شناسایی و به آنها کمک کنند ولی در صورتی که با مدیریت امام جماعت باشد هدایت شده تر می شود.
وی ادامه داد: ایجاد صندوق‌های قرضالحسنه در مساجد یکی از شیوه های کمک به مستمندان جامعه است چرا که با شناسایی نیازمندان مستحق و اعطای وام به آنها می تواند گره ای از مشکلات آنها باز کرد.
وی تصریح کرد: امام جماعت مسجد باید به گونه‌ای مردم را به انفاق و کمک به محرومین تشویق کند که هم انفاق‌کننده تشویق به عمل انفاق شود و هم فرد فقیر تأمین شود. در حالی که بدون شناخت فرد کمک‌کننده، کرامت انسانی فرد مستمند هم حفظ شود و در این میان نظارت هم صورت بگیرد.
حجت‌الاسلام قوامی خاطرنشان کرد: در طول روز مراجعات فراوانی از سوی مردم و افراد فقیر برای درخواست کمک از امام جماعت مسجد صورت می گیرد که این نشان از شأن و جایگاه مهم امام جماعت مسجد به عنوان حلال مشکلات مردم دارد. در صورتی که حمایت‌هایی از سوی مسئولین از امام جماعت صورت گیرد، می‌تواند به عنوان مرکزی قوی و تاثیرگذار عمل کند.
در سطح تهران و شهرستان های کشور بسیاری از مساجد در راستای احیای سنت امیرالمومنین(ع) و حفظ این سنت در مساجد مراکزی چون ستاد تامین جهیزیه، صندوق قرض الحسنه و تعاونی ها را در جوار مساجد راه اندازی کردند تا با بهره مندی از مکانیزم های مردمی جهاد اقتصادی را محقق کنند.
یکی از این مساجد فعال در عرصه اقتصادی، مسجد قبا است که در راستای تسهیل در امر ازدواج جوانان چند قلم کالای ضروری را برای زوج‌های جوان بی‌بضاعت و آبرومند تامین می کند و با رعایت اخلاق اسلامی و حفظ کرامت انسانی آنها را هدیه می کند.
از ستاد کمک رسانی به رزمندگان دیروز تا ستاد جهیزیه امروز
سید مصطفی حکیمی، مسئول ستاد جهیزیه مسجد قبا در معرفی فعالیت های این ستاد به خبرنگار شبستان گفت: ستاد جهیزیه این مسجد در سال های جنگ تحمیلی به عنوان ستاد پشتیبانی از رزمندگان اسلام فعالیت می کرد. در سال‌های جنگ همه امکانات این ستاد در خدمت جبهه‌های جنگ بود.
وی اظهار کرد: این ستاد در آغاز به عنوان ستاد کمک رسانی و پشتیبانی از جبهه ها از رزمندگان حمایت می کرد. ستاد مسجد قبا یکی از ستادهای موفق و فعال در زمان جنگ بود که با حمایت صندوق قرضالحسنه بخشی از نیازهای زمان جنگ را تأمین می‌کرد. همچنان که در دوران انقلاب نیز این ستاد با مداوا و مخفی کردن مجروحان به پیشبرد اهداف انقلاب کمک می کرد از سال 1368 بنا بر نیاز و ضرورت های اجتماعی برای کمک به نیازمندان برای خرید جهیزیه فعال شد.
14 قلم کالای اساسی؛ هدیه ستاد جهیزیه مسجد قبا به زوج های جوان
حکیمی گفت: در سال‌های اولیه فعالیت ستاد جهیزیه، تنها چهار کالای اساسی چون فرش و اجاق گاز و یخچال به ارزش 50 هزار تومان به نوعروسان نیازمند اهدا می شد. در حال حاضر اقلام جهیزیه ستاد جهیزیه مسجد قبا به 14 قلم و به ارزش یک میلیون تومان افزایش یافته است و کالاهایی چون فرش، یخچال، گاز، اتو، ماشین لباس‌شویی، سماور، سرویس قابلمه، سرویس قاشق و چنگال، زودپز، یک دست رختخواب، سرویس چینی، سینی و چادر نماز از جمله اقلام اهدایی به نوعروسان است.
وی درباره نحوه تامین منابع مالی این ستاد افزود: برخی از جهیزیه‌ها با نیت خیر، خیرین تهیه می شود. بسیاری از افراد خیر و مددکاران اجتماعی به ستاد جهیزیه مراجعه می کنند و تامین جهیزیه یک یا چند نفر را قبول می کنند و با پرداخت یک میلیون تومان برای هر جهیزیه بانی این امر خیر و خدایی می‌شوند.
وی از اعطای جهیزیه بدون آرم و نشانه در راستای حفظ کرامت انسانی خبر داد و افزود: برخی افراد نیز با معرفی افراد مستمند و بی‌بضاعت و با کمک خیرین بانی خیر می شوند. جهیزیه های تهیه شده در این ستاد بدون هیچ‌گونه آرم، علامت و نشانه‌ای به منازل نوعروسان ارسال می‌شود.
مدیر ستاد جهیزیه مسجد قبا گفت: ستاد جهیزیه در راستای رفع مشکلات قشر متوسط جامعه و رفع نیاز افراد آبرومند با حفظ عزت انسانی فعالیت می‌کند. این ستاد روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه از ساعت 8 تا 12 پاسخگوی مراجعه کنندگان است.
سنتی که به بخت آزمایی آلوده نشد
توجه و اهتمام به امور معیشتی فقرا، محرومان و نیازمندان جامعه جایگاه ویژه‌ای در سیره ائمه معصوم (ع) دارد. حضرت علی (ع) حمایت از اقشار محروم و درمانده جامعه را جزو برنامه‌های اصلاحی خویش قرار داده بود، آن حضرت در عهدنامه خویش به مالک اشتر به وی مأموریت می‌دهد که هیچ‌گاه از اقشار محروم جامعه غفلت نورزد و نیازهای آنان را تأمین کند.
بر طبق مبانی دینی و اسلامی قرضالحسنه به مسلمانان و نظام اسلامی توصیه شده است زیرا باعث رفع مشکلات اقتصادی شده و می‌تواند زمینه‌ساز رفع فقر و گسترش عدالت شود. با توجه به اهمیت سنت قرض الحسنه به عنوان یکی از روش های انفاق در مساجد با مدیر صندوق قرضالحسنه مسجد لرزاده که از اولین صندوق‌های قرضالحسنه ایران است، گفتگو کردیم.
لواسانی با اشاره به آغاز فعالیت این صندوق از سال 42 گفت: علاوه بر نیت مؤسسان صندوق قرضالحسنه مسجد لرزاده برای کمک به مستضعفان که موجب تأسیس صندوق شده بود، مسئله حرام بودن بهره‌های بانکی نیز توجه بسیاری از متدینان و بازاریان ثروتمند را به این صندوق‌ها جلب کرد.
دعوت آیت الله مهدوی کنی به مشارکت در صندوق های قرض الحسنه به جای بانک ها
وی ادامه داد: در سخنرانی که توسط آیت‌الله مهدوی کنی درباره حرام بودن دریافت بهره‌های بانکی در آن زمان ایراد شد، چنین گفته بود: «کثرت بانک‌ها در هر کشوری نشانه ضعف اقتصادی آن کشور است». وی درباره حرام بودن بهره‌های بانکی، حضار را تشویق کرد به عوض اینکه پول‌های زیادشان را به بانک بسپارند آنها را در صندوق‌های تعاون مانند صندوق ذخیره جاوید مسجد لرزاده نگهداری کنند. در دوره نهضت اسلامی این صندوق کمک‌های زیادی به انقلابیون کرد. در حقیقت این صندوق پشتوانه‌ای برای انقلابیونی بود که از نظر مالی در مضیقه بودند.
به گفته مدیر صندوق قرض الحسنه، ابتدای سال‌های تأسیس صندوق و زمانی که اعتصابات و اعتراضات انقلابی به کارخانجات و شرکت های بزرگی چون نفت کشیده شد، کارمندان و کارکنان بخش‌های مختلف با مشکلات اقتصادی مواجه شدند و صندوق های قرض الحسنه مساجد با پرداخت وام‌هایی در حد حقوق‌های ماهیانه آن زمان، گام های مؤثری در پیشبرد اهداف انقلاب و کمک به رزمندگان ایفا کردند.
صندوق قرضالحسنه مسجد لرزاده پنج شعبه دارد. صندوق های مسجد جاوید، بازار، صف، زهیرالاسلام و امیرکبیر زیر نظر مسجد لرزاده از شعب صندوق لرزاده هستند که هیئت مدیره و امنای صندوق لرزاده بر فعالیت آنها نظارت دارد.
به گفته لواسانی یکی از بهترین راهکارهای مقابله با مشکلات اقتصادی مردم، ایجاد صندوق‌های قرضالحسنه است و پیشکسوتان این صندوق‌ها همواره بر این مسئله تأکید می‌کنند که تشکیل این صندوق ها در جوار مساجد، رفع مشکلات اقتصادی مردم را تسهیل می بخشد. افراد محلات مختلف نیز می توانند با مشارکت معتمدین و افراد صاحب نفوذ محله به تأسیس صندوق‌های قرضالحسنه به ویژه در جوار مساجد اقدام کنند تا گامی در رفع مشکلات محللات برداشته شود.
پایان پیام/
نظر شما