شرح زیارت اربعین۴/ از جهاد تا تجدید بیعت با امام حسین(ع)

به گزارش خبرگزاری شبستان، با توجه به شیوع بیماری کرونا در اکثر کشورهای جهان و ایران و عراق، امسال زائران و عاشقان ابی عبدالله الحسین(ع) از زیارت و پیاده روی اربعین محروم هستند. برابر روایات دینی، زیارت از راه دور نیز دارای فضیلت بسیار است و محبان اهل بیت(ع) با توجه به ضرورت رعایت بهداشت و فاصله گذاری اجتماعی، می توانند از راه دور با سرور و سالار شهیدان ارتباط روحانی برقرار کنند.

 

به همین مناسبت، پایگاه اطلاع رسانی حج، روزانه فرازی از زیارت پرمعنا و مفهوم اربعین را شرح و تقدیم خوانندگان می نماید.

 

اشهَدُ انـَّکَ اَمینُ الله وابنُ امینهِ؛

 

گواهی می دهم که تو امانت دار خدا و پسر امانت دار او هستی.

 

عِشتَ سَعیداً وَ مَضَیتَ حَمیداً وَ متَّ فـَقیداً مـَظلوُماً شهیداً؛

 

گواهی می دهم که سعادتمند زندگی کردی و ستوده در گذشتی، و هنگامی که رحلت کردی از وطن خود دور بودی و در حالی که ستم دیده بودی، به شهادت رسیدی.

 

و اشهـَدُ انَّ الله مـُنجـِزٌ ما وَعـَدَکَ؛

 

و گواهم که خدا وفا کند بدان چه تو را وعده داد

 

و مُهلِکٌ مَن خـَذلـَکَ و مُعـَذبٌ مَن قتلکَ؛

 

و ( خدا) هلاک کند هر آن کس که تو را رها کرده و ترک گفته وعذاب کند کسی که تو را کشت.

 

و اشهـَدُ انـَّکَ وَفیتَ بِعَهدِ الله؛

 

و گواهی می دهم که به عهد خدا وفا کردی.

 

و جاهـَدتَ فی سـَبیلِهِ حتی اتیکَ الیـَقینُ؛

 

و در راه -خدا- تا رسیدن لحظه مرگ جهاد کردی.

 

آن حضرت به دلیل موقعیت خاصّی که برایش پیش آمده، درس های زیادی به طور عملی به تمام انسان های تاریخ و جوامع بشری داده است که به اختصار بیان می کنیم:

 

الف - فضایل شخصی و فردی:

 

1.توحید و عرفان؛

 

2.عبادت و بندگی.

 

3.ترک از خودبیگانگی در برابر دنیا و خواسته های آن؛

 

4.تسلیم در برابر رضای خداوند؛

 

5.آگاهی و شناخت به تمام ارزش های الهی و انسانی؛

 

6.شجاعت و مروّت؛

 

7.استقامت و پایداری در برابر ناملایمات و سختی ها؛

 

8.عزّت نفس و مناعت طبع؛

 

9.عفو و بخشش؛

 

10.نترسیدن از مرگ و شهادت و استقبال نمودن از آن.

 

و دیگر ویژگی های فردی که در کتب دیگر مطرح است.

 

ب - اجتماعی و سیاسی:

 

1.ایثار و از خودگذشتگی؛

 

2.وفاداری؛

 

3.برابری و نفی تبعیضات ناروا؛

 

4.عزّت سیاسی؛

 

5.امر به معروف و نهی از منکر؛

 

6.نبودن پیروزی حقیقی در اکثریت؛

 

7.قربانی کردن مصلحت در پای حقیقت؛ یعنی ترک سیاست های محافظه کارانه، برای اثبات حقیقت؛

 

8.مبارزه با زور و استبداد، و بیعت نکردن با مستبدان و مستکبران؛

 

9.جدا نبودن سیاست حقیقی از دیانت و یکی بودن حماسه و عرفان.

 

جمله "بابی انت و امی" در اصل برای دعای تفدیه آمده است، معنای آن چنین است: اگر بلایی یا آفتی بر تو وارد شود، خداوند، جان پدر و مادر مرا فدیه و نگهدار تو کند و در حقیقت این دعا برای احترام به جلالت و بزرگی طرف مقابل است، همانند الفاضی که در زمان ما برای احترام بیان می شود، مثل فدای تو شوم، قربانت گردم، دورت بگردم و... در آن زمان نیز این لفظ را برای احترام و ادب به کار می بردند والا چه بسا پدر و مادر ما زنده نباشند. این درس ها و پیام ها، قطره ای است از دریای بی کران از عالی ترین نمونه انسانیّت. حال چگونه می شود، کسی خود را هماهنگ آن امام کرده باشد، وجیه و آبرومند نزد خداوند نبوده و عاقبت به خیر نشده باشد. و چگونه ممکن است، انسانی در دنیا با آن حضرت، همگون و هم عقیده و هم جهت (فردی، اجتماعی، سیاسی) باشد و در آخرت از مقام قرب، رحمت و مغفرت به دور باشد، اصولاً تضمین آخرت و سعادت در آنجا بستگی، به سعادت در دنیا دارد، پس حال که دانستیم در همراهی با حسین علیه السلام چه ارزشی نهفته است، جای آن دارد که با تمام خضوع و خشوع از خدای متعال خواستار وجاهت و مقبولیت نزد خودش به واسطه همراهی با حسین علیه السلام باشیم.

در ادامه این زیارت آمده است: 

 

اللهم انّی اُشهـِدُکَ اَنّی وَلیٌ لِمَن والاهُ؛

 

خدایا! من تو را گواه می گیرم که هر آن که حسین علیه السلام را دوست دارد، دوست می دارم.

 

و عـَدُوٌ لـِمَن عاداهُ؛

 

و دشمنم با هر کسی که دشمن اوست.

 

بِابی انتَ وَ اُمّی یابنَ رَسولِ الله؛

 

پدر و مادرم به فدایت ای فرزند پیغمبر اکرم.

 

این اذکار یعنی پیروی ما از آن بزرگواران در حدی است که در مقابل دوستان آنان، حقیقت "صلح" و در برابر دشمنان آنان حقیقت "جنگ و محاربه" هستیم و در حقیقت این مطلب است، که در تمام شداید و سختی ها و گرفتاری ها و همچنین در تمام شادی ها و آرامش ها با شما، بلکه عین شما هستیم.

 

مگر ممکن است پیرو حقیقی، در صلح و آرامش با اهل بیت بوده و در جنگ و محاربه، بی تفاوت و یا رو در روی آنها باشد و مگر ممکن است شیعه راستین، در جنگ با آن بزرگواران بوده و در صلح به مخالفت با آنان برخیزد، هرگز این چنین نیست؛ زیرا معنای حقیقی شیعه، پیروی در تمام چهره ها است و پیرو واقعی، روحش با امام خود، یکی می شود، لذا صلح امام صلح او، جنگ امام، جنگ او می شود، چنانکه پیغمبر صلی الله علیه و آله پس از آن که خامس آل عبا را تحت کساء جمع نمود، فرمود: "اللّهم انّ هؤلاء اهل بیتی و خاصّتی و حامّتی، لحمهم لحمی و دمهم دمی، یؤلمنی ما یؤلمهم و یُحرجنی ما یُحرجهم، انا حربٌ لمن حاربهم و سلمٌ لمن سالمهم و عدوٌّ لمن عاداهم و محبٌّ لمن احبّهم، انّهم منی و انا منهم...؛ پس آن زمانی که تمامی آنان (پنج تن) گرد آمدند و تعداد کامل شد، رسول خدا طرفین عبا را گرفتند و با دست راست خود به سوی آسمان اشاره فرمودند: پروردگارا اینان اهل بیت و خاصان و یاوران منند، گوشت آنان گوشت من و خون آنان خون من است، آنچه که ایشان را بیازارد مرا آزرده است و آنچه که آنان را به زحمت افکند، مرا به زحمت افکنده، هر که با آن بجنگد، با من جنگیده و هر که با آنان در سلم و صلح باشد با من در سلم و صلح است و هر که با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی ورزیده و هر که آنان را دوست بدارد مرا دوست داشته است. من از آنانم و آنان از من. پس پروردگارا صلوات و برکات و رحمت و آمرزش خود را بر من و آنان قرار بده و پلیدی را از آنان زدوده، و پاکشان گردان.... " یعنی نتیجه را بیان می داریم، که نزدیکی و اتصال من در حدی است که گویی حقیقت سازش شده ام با کسانی که با شما در صلحند و حقیقت جنگ و دشمنی شده ام با کسانی که با شما در جنگند.

 

بابی انت و امّی پدر و مادر من فدای تو باد. باء، در "بابی" برای تفدیه (فدا و قربانی شدن) است. و ابی، به معنای پدر من و امی، مادر من است. این جمله "بابی انت و امی" در اصل برای دعای تفدیه آمده است، معنای آن چنین است: اگر بلایی یا آفتی بر تو وارد شود، خداوند، جان پدر و مادر مرا فدیه و نگهدار تو کند و در حقیقت این دعا برای احترام به جلالت و بزرگی طرف مقابل است، همانند الفاضی که در زمان ما برای احترام بیان می شود، مثل فدای تو شوم، قربانت گردم، دورت بگردم و... در آن زمان نیز این لفظ را برای احترام و ادب به کار می بردند والا چه بسا پدر و مادر ما زنده نباشند.

 

از طرفی این لفظ در مورد مخاطب زنده استعمال می گردد، در حالی که ظاهرا "امام" از دنیا رفته است؛ ولی به نظر ما اولا امام حداقل زنده به حیات ابدی، همانند اموات است، ثانیاً، در بسیار از موارد فدا شوند مرده است، چنانکه گاهی ما در مورد فلان کس که از دنیا رفته می گوییم، فدایش گردم، پس استعمال این لفظ در این مقام اشکالی نداشته و معنای آن چنین است که: تو چنان هستی که اگر پدر و مادرم زنده بودند فدای تو می کردم.

 

از طرف دیگر، به کار بردن این لفظ در مورد امام می تواند، معنای بالاتری داشته باشد و آن این که ما نهایت اتصال وحدت خود را با حضرت بیان می داریم تا حدّی که کشته شدن آن حضرت، مردن ما و پدر و مادر ما است. یعنی وقتی آن بزرگوار کشته شد؛ من و پدر و مادرم و هر کس که با من است، هزاران مرتبه کشته و زنده شدیم، چنانکه خود ابی عبدالله فرمود: الیوم مات جدّی رسول الله، امروز، جدم رسول خدا کشته شده است و این در حالی است که در عالم ظاهر پیغمبر صلی الله علیه وآله مدتها قبل، از دنیا رفته است؛ ولیکن همه معانی بیانگر این نکته است، که سلسله خداپرستان در رضا و غضب، مردن و زندگی، خوشحالی و ناراحتی، صلح و جنگ و... یکی هستند.