روستاگردی در روزی به نام روستا در دهستان شاه جهان فاروج

 خبرگزاری شبستان از فاروج؛‌ دهستان شاه جهان فاروج با ظرفیت های بالای اقتصادی، مذهبی، گردشگری، کشاورزی و... نگینی درخشان بر پهن دشت فاروج است که صد البته در بسیاری از این حوزه ها مغفول مانده و از آن به نحو شایسته ای استفاده نشده است. این دهستان با وجود کوه شاه جهان و رودخانه های پرآب، از طبیعت زیبایی برخوردار است و رودخانه های این دهستان به زمین آن برکت بخشیده و بر حاصلخیزی آن افزوده است.

اینجا همه چیز فراهم است از زمینه برای چرخیدن چرخ های اقتصاد و تولید، فرصت های بکر برای گردشگری و تفرجگاهی، بازاری برای خرید انواع اقلام مورد نیاز از پوشاک و کفش تا بهترین عسل، ماهی، روغن زرد، لبنیات، گردو، میوه های خوش آب رنگ، کشک، لواشک، قره قورت و هر چیزی که نیاز باشد.

از سمت شیروان که حرکت کنید به فاصله هفت کیلومتری تا فاروج تابلوی بزرگی توجه هر بیننده را به خود جلب می کند، شهرک صنعتی فاروج و در مقابل آن امامزاده جعفر علیه السلام روستای سیاهدشت، دهستان شاه جهان با روستای سیاهدشت آغاز می شود از همان دور بنای زیبای امام زاده جعفر علیه السلام این روستا به میهمانان خوش آمدگویی می کند، مزارع زعفران، در دوسمت جاده و نزدیک به روستای سیاهدشت و شهرک صنعتی، نوید بخش پویایی و حرکت در این محور است.

وارد این روستا که می شویم دو طرف جاده، واحدهای تجاری پوشاک، کیف و کفش و لوازم خانگی مشتریان زیادی را به خود جلب کرده و خودروهای زیادی را به توقف واداشته است.

وجود بنای امامزاده، ظرفیت اقامتگاهی، زیارتی و سیاحتی مناسبی ایجاد کرده است، وجود وسایل بازی و جلب کودکان به این وسایل خانواده را در انجام اعمال زیارتی آسوده کرده است، نوروز، اعیاد مذهبی و ملی، برحضور مردم در این امام زاده افزوده است بنا به سنت های دیرین در اعیاد، رقابت های سنتی کشتی با چوخه با شکوه خاصی در این فضا برگزار می شود و در کنار آن ایجاد بازارهای روز هم بر شلوغی این فضا می افزاید.

فاصله دو روستای سیاهدشت و سه گنبد دوکیلومتر است و در روستای سه گنبد هم خودروهای پارک شده زیادی قابل مشاهده است که سرنشینان آن در واحدهای تجاری مشغول خرید هستند. به قول حاج طیبی که از کاسبان قدیمی این روستا است هرجا انصاف باشد مشتری هم جذب می شود و روزی رسان خداست. او اضافه می کند: با وجود کنارهم بودن چندین واحد تجاری، کاسبان روزیشان را از خدا می خواهند و نزاعی در بین همکاران نیست.

شوراها و دهیار فعال این روستا با ایجاد فضایی در نزدیک ترین خیابان به جاده اصلی روستا و واحدهای تجاری مانع از ایجاد گره ترافیکی در این مسیر پرتردد شده اند، اجرای طرح هادی، عریض شدن خیابان های روستا را زیبا ترکرده است.

خیرآباد، زادگاه آیت الله شیخ ذبیح الله ذبیحی از موسسان حوزه علمیه محمودیه فاروج که سبقه 60 ساله دارد، است. آیت الله حاج شیخ ذبیح الله ذبیحی از علمای عامل و مجتهدین نامدار معاصر فاروج، در سال ۱۳۲۹ قمری برابر با سال ۱۲۸۹ شمسی در روستای خیرآباد  از توابع فاروج متولد شد. وی در سن ۱۳ سالگی برای تحصیل علوم دینی به شهر قوچان رفت و در طول سه سال، مقدمات را آموخت. ایشان برای تکمیل تحصیلات خود در سال ۱۳۴۵ قمری به مشهد مقدس رفت و به مدت ۶ سال به تکمیل ادبیات عرب و دروس سطح پرداخت.

آیت الله ذبیحی در سال ۱۳۵۱ قمری به نجف اشرف هجرت کرد و در حوزه درسی، فقه و اصول آیات عظام آقا ضیاء عراقی، حاج سید محمود شاهرودی، حاج سید ابوالحسن اصفهانی و سایر بزرگان شرکت کرد. ایشان پس از ۲۰ سال اقامت در حوزه نجف و نیل به درجه اجتهاد، در سال ۱۳۷۱ قمری به قوچان مراجعت کرد و در این شهرستان به ترویج و نشر احکام اسلامی و تدریس علوم دینی پرداخت. وی پس از ۱۰ سال خدمت فرهنگی و علمی در قوچان، در سال ۱۳۸۱ قمری به مشهد مقدس عزیمت کرد و مجاورت دائمی حضرت ثامن الحجج (ع) را اختیار کرد.

از خود ایشان نقل شده است که «در ملاقاتی با علامه امینی، ایشان فرمودند چرا قوچان را ترک کردید، مردم در آنجا از شما بهره مند می شدند، گفتم شما در «الغدیر» این بیت را آورده اید: فرایتُ اَنّ الاعتزالَ سلامهً  و جعلتُ نفسی، واوَ عَمرو الزّائده (دنیا را به اهل دنیا گذاشتم…)

آیت الله حاج شیخ ذبیح الله ذبیحی علاوه بر مقام علمی و جامعیت، از وارستگی و معنویت والایی نیز برخوردار بود. او عالمی زاهد بود که در سیر و سلوک شرعی مقامی والا داشت. ایشان همچنین در حوزه علمیه مشهد با عالمان برجسته ای همچون آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی ارتباط داشت. این عالم ربانی در کمال زهد و تقوا در مجاورت امام هشتم زندگی می کرد تا این که در سحرگاه روز سه شنبه ۲۴ اسفند سال ۱۳۷۲ شمسی برابر با سوم شوال سال ۱۴۱۴ قمری بر اثر سکته قلبی درگذشت و در میان اندوه فراوان علاقه منداش در صحن آزادی (نزدیک ایوان طلا) حرم رضوی به خاک سپرده شد. از اقدامات مفید آیت الله ذبیحی، تأسیس مدرسه علوم دینی محمودیه فاروج است که طلاب علوم دینی تا سطح لمعتین و رسائل در آن جا به تحصیل می پردازند.

از این روستاها که عبور کنیم دره زیبای مایوان چشم هر بیننده ای را می نوازد، خانه های پلکانی، باغات و مزارع سرسبز، تاکستان ها، انگیزه های زیادی را برای توقف مسافران ایجاد می کند اما بستنی سنتی و شیرینی های این روستا که آوازه آن تا استان های جنوبی کشور هم رسیده و محصولات تولیدی آن به کشورهای همسایه هم صادر می شود، ظرفیت دیگری است که قدرت متوقف کردن خودروهای مسافران را دارد.

بسیاری از کسانی که برای گردش قصد سفر به روستاهای هدف گردشگری استاد و خسرویه را دارند، بی شک در زمان برنامه ریزی برای این سفر، زمانی را هم برای خوردن بستنی، شیرینی و فالوده در روستای مایوان لحاظ می کنند.

بانوان توانمند این روستا تولیدکنندگان برتر عرقیات هستند؛ آنان صدنوع گیاه دارویی را در این روستا و چند روستای مجاور شناسایی و عرق آن را تهیه کرده اند. روستای چوکانلو به فاصله بسیار کمی ازروستای مایوان واقع شده این روستا برخلاف روستاهای قبلی که تات هستند، تماما کُرد نشین است، بنای امامزاده چوکانلو و مسجد آن شاید شاخص ترین بنا در این روستا است.

روستاهای استاد و خسرویه را می توان عروس دهستان شاه جهان برشمرد، همه زیبایی های این دهستان در این دو روستا یک جا گردآوری شده است. ورودی روستای خسرویه صدای دلنشین آب رودخانه است که پذیرای مهمانان و گردشگران است، عسل شاه جهان را در همان ورودی، اهالی تبلیغ کرده اند، اگر ماهی قزل آلا می خواهید یا عسل خوش عطر و طبیعی، همین جا بهترین مکان برای تامین آن است طبیعت پاک این روستا و سرمایه عظیم کوه شاه جهان عطر و بوی دیگری به عسل تولیدی این منطقه بخشیده است.

مزارع پرورش ماهی این روستاها هم از همان ورودی با توجه به قرار داشتن این روستا در دره، قابل مشاهده است، ساخت و سازه های سال های اخیر در این روستا بافت آن را متاسفانه شهری کرده است، استفاده از نماهای زیبا، خانه ها را از شرایط یک واحد مسکونی روستایی خارج کرده است. اما شاید مهمترین مولفه برای معرفی این روستا، زادگاه آیت الله آقا نجفی قوچانی باشد، منزل آیت الله آقا نجفی به همان سبک باقی است و انتظار می رود این منزل هم ثبت ملی شده و برای آیندگان حفظ شود، آثار تاریخی مختلفی در این روستا وجود دارد، آرامگاه بابا و بی بی یکی از این آثار است که متاسفانه از گزند حوادث طبیعی و غیر طبیعی دور نبوده و نیازمند توجه ویژه است. آرامگاه بابا و بي بي در فهرست آثار ملي با شماره 5945 ثبت شده است و مربوط به دوره تيموري است.

آرامگاه در داخل روستا واقع شده است و داراي يك سالن بزرگ و مرتفع و گنبد شيرواني پوش مخروطي و يك اتاق كوچك است و صندوق چوبي آرامگاه مستطيل و ارتفاع آن يك و نيم متر و طول آن دو متر است. جنس صندوق از چوب گردو است و بر روي آن نوشته هايي از آيات قرآن و نقوش اسلامي حكاكي شده است آرامگاه بابا و بي بي در قسمت غربي روستاي خسرويه و بر روي كوهپايه واقع شده است و ايوان ارامگاه داراي طاق مرتفع است. آثار تاریخی ثبت نشده دیگری هم در روستا وجود دارد که روند زوال این بناها سرعت دارد.

در مسیر جاده روستای استاد به اذعان بسیاری از مسافران خاطره سفر به شهر های شمالی تداعی می شود جاده پرپیچ و خمی که درختان در دو طرف آن، این فضا را بسیار خاطره انگیز و زیبا کرده است. مسجد تاریخی جامع این روستا که به تعبیر بسیاری از اهالی همعمر مسجد گوهرشاد مشهد است در سال های اخیر بازسازی شده است اما حمام تاریخی آن همچنان در نوبت مرمت است، فاصله مسجد و حمام کوتاه است، قلعه دیده بانی تاریخی روستای استاد هم که در ورودی آن بر روی تپه ای ساخته شده نشان از قدمت زندگی در این روستا است.

زیبایی های این دهستان همین جا تمام نمی شود و در هفت کیلومتری روستای خسرویه، روستای زیبایی واقع شده به نام هشت مرخ، هرچند جاده آن بسیار نامناسب است و با هر خودرویی نمی توان در آن تردد کرد اما طبیعت بکر، مردمان تلاشگر و سخت کوش، سردرختی ها و تولیدات لبنی آن تحمل این سختی را آسان تر می کند.

دهستان شاه جهان با 11 روستا و آبادی یکی از قابلیت های جغرافیای شهرستان فاروج است که در سایه بی توجهی، از بسیاری از این ظرفیت ها استفاده شایسته ای نشده است، ایجاد اقامتگاه های تفریحی (فقط سه اقامتگاه در روستای استاد دایر شده است) با توجه به زیبایی  چهار فصل این روستاها و وجود ظرفیت های تفریحی و سیاحتی آن می تواند بر رونق اقتصاد شهرستان بیفزاید، معرفی این فرصت ها به سرمایه گذاران و پهن کردن فرش قرمزی که مسئولان مدعی آمادگی آن هستند می تواند مشکل اشتغال بسیاری از جوانان شهرستان را رفع کند.

در این مجال کوتاه امکان پرداختن به واحدهای صنعتی مرغداری که در دهه های گذشته در روستای خسرویه پررونق فعالیت داشت، نبود، آثار تاریخی، یخچال های طبیعی و... ظرفیت هایی است که نیاز به توجه دارد. گیلاس، آلبالو، گردو، سیب، گلابی، هلو، ارقام مختلف انگور نیاز ایجاد سردخانه برای حذف دست دلالان را در این دهستان می طلبد که جای خالی آن همچنان احساس می شود و ...

این روزها سیب و گلابی های روستاهای استاد و خسرویه آماده چیده شدن هستند اما باغداران نگران سرانجام این عزیزدانه هایشانند. حوزه های مختلف اقتصادی، فرهنگی در این دهستان نیازمند برنامه ریزی است تا این نگین درخشان به جایگاه واقعی خود برسد و مستلزم آن شناخت کافی از ظرفیت ها و پرداختن آن متناسب با شرایط و نیازها است.