به گزارش خبرگزاری شبستان در کرمانشاه، نماز از عبادت‌های مسلمانان و از ارکان مهم دین اسلام است واژهٔ نماز برابر فارسی واژه عربی صلاة است. نماز در نزد اهل سنت یکی از ارکان خمسه (ستون‌های پنجگانهٔ دین) و در نزد شیعیان و یکی از فروع دهگانهٔ دین است.
نماز یکی از واجبات دین و روشهای عبادت و پرستش است که در برخی از دین‌ها نهاده شده‌است.
نمازهایی که بر هر مسلمان، در هر شبانه‌روز، واجب است عبارت‌اند از: نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا. اهل سنت نماز وتر را نیز یکی از نمازهای واجب روزانه می‌دانند. البته غیر از این نمازها، نمازهای واجب دیگری هم وجود دارند.
عده‌ای از عارفان بر این باورند که تمام موجودات نیز متناسب با وضع خود در حال حمد و تسبیح خداوند هستند و به آیاتی از قرآن نظیر «و گیاه و درخت سجده می‌کنند» (به عربی: وَالنَّجْمُ وَالشجَرُ یَسجُدَانِ)،استناد می‌ورزند.
یکی از مهم‌ترین احکام عملی اسلام که بعد از اصول دین، از بارزترین نشانه‌های متّقی به شمار می‌رود، نماز است. قرآن کریم میفرماید:«الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ»
در همین راستا خبرگزاری شبستان به سراغ حجت الاسلام محمد حسین اجرایی امام جمعه شهرستان هرسین رفته و گفتگویی را ترتیب داده که با هم می خوانیم .
سوال : چرا ما نماز می خوانیم؟
حجت الاسلام اجرایی: در قرآن آیات و روایات مختلفی است که اشاره به چرایی نماز و فلسفه ی نماز دارد و ما مراجعه می کنیم به تفسیر زیبای المیزان علامه طبابایی که خیلی زیبا به این مسئله با استفاده از چند آیه پرداخته است ؛ خدا در قرآن کریم خطاب به حضرت موسی میفرماید : أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي : به یاد من باشید . حالا کسی می پرسد اگرمن به یاد تو باشم چه اتفاقی می فتد؟ آیه ی دوم در این زمینه خدا میفرماید أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ : با یاد خدا دلها آرامش پیدا میکند . آرامشی که امروزه درمان درد جامعه بشری است مخصوصا جوامع غربی که مدعی علم و صنعت هستند از نظر امکانات غنی هستند اما آرامش ندارند این آرامش به واسطه راه های متنوعی حاصل می شود یکی از این راه ها که آرامش را برای جوامع به ارمغان می آورد یاد خدای متعال است .
آیه سومی هم می توانیم در کنار دو آیه ی قبل قرار دهیم که خداوند در سوره ولفجر می فرماید يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةَ : ای کسی که دلت آرامش پیدا کرده ، ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً : به سوی من بیا در حالی که هم تو از من راضی هستی و هم من از تو را ضی هستم . فَادْخُلِي فِي عِبَادِي وَادْخُلِي جَنَّتِي : تو بیا در بندگان ویژه ی من و در بهشت مخصوص من ساکن شو . بنابر این با این سه آیه میشود پی برد که نماز مارا به بهشت می رساند .
سوال : آیا پاکی دل کافی نیست و حتما باید نماز بخوانیم ؟
حجت الاسلام اجرایی : اولا این ادعا که دل باید پاک باشد سخنی است زیبا است اما محتوایی ندارد و خیلی ها برای فرار از مسئولیت پذیری عمل نکردن به تکلیف و وظایف الهی این حرف را می زنند ما اگر دل پاک را تعریف کنیم به این صورت می شود دلی که دور باشد از آفت های باطنی و ظاهری و ... و صاحب آن دل در انجام کار های خود رضایت خدای متعال را در نظر داشته باشد . اگر دل انسان واقعا پاک باشد باید به دنبال خواست و فرمان پاک ترین دلدار یعنی خدای متعال باشد و مطیع دستورات خدای متعال باشد. دلی که رها باشد تابع هوا و هوس است .
پیامبران انبیاء الهی مارا به عمل صالح و انجام تکالیف الهی دعوت و سفارش کرده اند ،انبیاء و اهل بیت در حالی که خود دل پاک داشتند ولی جلو تراز بقیه ی آحاد جامعه و بیش از دیگران به دستورات خدا ی متعال عمل می کردند به هر حال این ادعای داشتن دل پاک مثل خیلی از ادعا های دیگر نیازمند نشانه و علامت است میگوییم بهترین نشانه برای داشتن دل پاک این است که ما اعمال پاک داشته باشیم طبق آن مثل معروف (از کوزه همان برون تراود که در اوست ) مگر میشود کسی دل پاک داشته باشد ولی اعمال آن پاک نباشد و ظاهر هر کسی نشانه ی باطن اوست به عنوان مثال کسی که بد حجاب است اما از غیبت و دروغ دوری می کند و کار های نیک و پسندیده فراوان دارد چنین کسی امید است که مورد رحمت خدا قرار بگیرد آثارو ثواب کار های خود را بگیرد اما بدحجابی او گناه است و آثار منفی دارد و کسی که پوشش کامل دارد ولی مرتکب گناه های دیگر بوده نمی شود به خاطر رعایت حجاب او را صد در صد در صد انسان باتقوا و دل پاک بدانیم در این زمینه مطالب بسیار زیاد است اگر کسی دل پاک داشته باشد و واقعا دنبال خاص ترین دلدار یعنی خدای متعال باشد طبیعی است که باید مطیع دستورات خدای متعال باشد و از هوا و هوس و میل های شخصی دوری کند . در قرآن هم آیات زیادی در این زمینه وجود دارد که خدای متعال میفرماید آن کسی که تورا خلق کرده اگر فقط دل پاک کافی بود بیان میکرد " آمنوا" و در کنار آن نمی گفت " عملواالصالحات" برای دل پاک باید عمل صالح داشته باشیم که صدر این اعمال نماز است .
سوال : چرا بعضی از نماز گزاران مرتکب گناه می شوند؟
حجت الاسلام اجرایی: آیه قرآن می فرماید إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ : نماز انسان را از زشتی ها و پلیدی ها دور می کند در اینجا ما باید تردید کنیم یا در وعده الهی یا در نماز انسان ها . وعده ی الهی حق است اما این نماز های انسان ها است که مشکل دارد، اگر نماز ما واقعی بود باید ما را از فساد و فحشا دور میکرد بنابراین اگر کسی هم نماز می خواند و هم از طرفی آلوده به گناه است نمازش ناقص بوده و کامل نیست .
سوال : چرا بعضی نماز ها را بلند و بعضی را آهسته می خوانیم ؟
حجت الاسلام اجرایی: برخی می پرسند این مقرارت برای چیست؟ اولا مهم ترین پاسخی که برای اینطور سوالات داریم این است که ما وظیفه داریم که عبد باشیم مهم ترین پاسخ ما برای مقررات دین ما این است " عبودیت " یعنی ما عبد هستیم آنچه مولا به ما دستور داد ما باید عمل کنیم و نماز نیازمندی خود ما است و برای اینکه چرا نماز بخوانیم و چرا بلند یا آهسته بخوانیم فلسفه هایی ذکر شده است.
روایاتی در این زمینه وجود دارد ظاهرا از امام رضا (ع) روایتی هست که در بیان دلیل بلند قرائت کردن برخی نماز ها و آهسته خواندن آن ایشان فرمودند نماز هایی باید بلند خوانده شود که هوا تاریک است تا هر شخصی که از انجا عبور کرد متوجه برقراری نماز شود اگر نماز جماعت هست بلند خوانده شود تا مردم به نماز جماعت برسند اگر به خاطر تاریکی نماز گزارها مشاهده نشوند با شنیدن صدای آنها به برقراری نماز توجه می کنند نماز هایی که بلند خوانده نمی شود به دلیل روشنایی روز است .
اینها به عنوان یکی از فلسفه ها ، علل و عوامل است و در اینجا هم ممکن است تردید هایی صورت گیرد و پاسخ آن این است که ما باید در مقابل دستورات الهی تسلیم باشیم . خدای متعال میخواهد ما را امتحان کند بنابراین برای پاسخ اینگونه امور اگر قرآن اشاره کرده باشد بر اساس قرآن و دوم با توجه به سنت پیامبر بزگوار اسلام(ص) و اهل بیت (ع) باید عمل کنیم ،خداوند آنها را به عنوان الگو برای ما قرار داده است .میشود گفت به علت بندگی و عبودیت آنچه را که خدا فرمان داده ما عمل خواهیم کرد .
سوال : چرا باید نماز را در اوقات معین به جا آورد ، چرا در بعضی اوقات فضیلت بیشتری دارد ؟
حجت الاسلام اجرایی: علمای بزرگ ما و اساتید اخلاق اشاره می کنند که یکی از بهترین شیوه های تربیت نظم است ما به واسطه ی نظم می توانیم بهترین اثرگذاری تربیتی داشته باشیم . وقت معین را خداوند واجب نکرده و مستحب است ولی اول وقت ثواب بیشتری دارد، مانند خیلی از امور روزمره ی زندگی ما به عنوان مثال برای شرکت در کلاس های دانشگاه دانشجویی زود تر از زمان شروع کلاس حاضر میشود یکی در همان زمان و دیگری با تاخیر به کلاس می رسد و هر سه نفر آنها جزء حاضرین و جزء شاگران خوب تلقی می شوند اما کسی که زود تر یا سروقت حاضر می شود مقرب تر و موفق تر است اما از نظر تربیتی مراعات کردن مقررات اثر تربیتی بهتری دارد .
سوال : نشانه های قبولی نماز چیست؟
حجت الاسلام اجرایی : نماز باید آثار خودش را نشان دهد و آثاری که برای آن ذکر شده است به شرح ذیل است: گفته شده اگر نماز بخوانید از گناه و زشتی ها و پلیدی ها دور خواهید شد . این یکی از این نشانه هاست اگر ما از زشتی ها و گناه و پلیدی ها دور شدیم نشاندهنده این است که نماز ما قبول شده است .
به ما گفته اند نماز موجب نزول رحمت الهی، استجابت دعا ، راندن شیطان ، آمرزش گناهان ، طهارت روح ،رسیدن به تمام خیرات و تقرب به خدای متعال میشود این ها نشانه هستند اگر ببینیم نسبت به مسیر خدای متعال تکدر داریم و خیلی میل به این سمت نداریم باید احساس کنیم نماز ما شرایط قبولی را نداشته و یکی از برکات نماز رسیدن به بهشت است نماز باید ما را به رضوان الهی برساند .
سوال: آیا نماز فقط برای حضرت محمد بود ؟ بقیه پیامبران به چه شکل عبادت می کردند ؟
حجت الاسلام اجرایی: انبیاء الهی هر کدام تکالیفی داشتند و خیلی از پیامبران مانند حضرت عیسی که در آن آیه مبارکه خودش را معرفی می کند می گوید آتَانِيَ الْكِتَابَ ،وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ یعنی حضرت عیسی هم امر به نماز شده بود اما طبیعتا عبادت ها و تکالیف آنها با تکالیف آخرین و کامل ترین پیامبر الهی تفاوت داشته و به ایشان به این شکل واجب شده و برای سایرین پیامبران متفاوت بوده است .
سوال : مگر خداوند به نماز خواندن ما نیاز دارد که خواندن آن را بر ما واجب کرده است؟
حجت الاسلام اجرایی: خداوند به نماز ما نیازی ندارد بلکه این ما هستیم که به عبادت با خدا نیازمندیم و خدای متعال بی نیاز مطلق است هیچ آموزه ی دینی سراغ نداریم که خداوند از دیگران خواسته باشد که به او توجه کنند ما در قرآن و روایات می بینیم انسان در تمام حالات باید به یاد خدا باشد . یاد خدا بودن نه از آن جهت که خدا نیاز دارد ما به یاد او باشیم بلکه برای این است که بتوانیم زندگی با آرامش داشته باشیم، امید و توکل در وجود ما روشن باشد و به دنبال گناه و کار های ناپسند نرویم.
خداوند در قرآن می فرماید اگر نماز بخوانید به آرامش می رسید و در آیاتی مشابه داریم که خدای بی نیاز از ما تقاضای حج می کند آیا حج به خدا سود می رساند؟ اینگونه نیست. می گوید هر کسی کفر بورزد حج را ترک کند به خودش زیان رسانده ؛خداوند از تمام جهانیان بی نیاز است .به عنوان مثال ما به خورشید نیاز داریم و از نور خورشید استفاده می کنیم و خورشید به ما نیازی ندارد .
نظر شما