سومین دوره تخصصی فقه پزشکی در قم آغاز شد

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، مراسم افتتاحیه دوره جدید آموزشی فقه پزشکی پیش از ظهر امروز(شنبه 22 شهریور) در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد.

آیت الله «محمدجواد فاضل‌لنکرانی» در این مراسم با اشاره به اهمیت و جایگاه فقه های تخصصی اظهار داشت: باید تلاش کنیم پس از چند دوره، بتوانیم مجموعه مدونی از فقه پزشکی داشته باشیم.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: هرچه زمان پیش می رود، تنوع و تکثر بیماری ها بیشتر می‌شود به ویژه امروز که بیماری کرونا کل جهان را با خود درگیر کرده و فرهنگ، اقتصاد، سیاست و اخلاق را تحت تأثیر خود قرار داده است به همین دلیل حوزه باید مسائل فقهی پزشکی را دقیقا بررسی کند.

وی با تأکید بر این که اساسا دین و سلامت و دین و پزشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: ما بارها گفته ایم ما چیزی تحت عنوان طب اسلامی نداریم به این معنا که اسلام نمی آید در مورد سرطان و کرونا و سایر بیماری ها که تا هزاران مورد می رسد نسخه بدهد چراکه وظیفه دین چیز دیگری است و آن هم هدایت گری است.

آیت الله فاضل لنکرانی بیان داشت: وظیفه دین هدایت جامعه است به همین دلیل در مورد این که فلز در چه دمایی ذوب می‌شود یا مثلا چه کار کنیم که درختان ثمر بدهند یا همین طور در حوزه های دیگر از جمله پزشکی وارد جزئیات بیماری ها و درمان نمی‌شود بلکه در حول و حوش آن مسائلی را مطرح می‌کند که مربوط به فقه می‌شود؛ بنابراین وقتی می گوییم طب اسلامی نداریم به این معنا نیست که فقه و دین هیچ نظری در پزشکی نداشته باشیم بلکه موضوعاتی که مربوط به حلیت و حرمت و سلامت نفس و حرمت اضرار به غیر و ضمان ضرر به غیر می‌شود در این جا مطرح می‌شود.

وی با بیان این که شرایط درمان و مثلا معالجه مرد توسط زن یا زن توسط مرد را دین مشخص می‌ کند، گفت: هرچه زمان پیش می‌ رود به موازات توسعه علم پزشکی، فقه هم باید تا اندازه که مربوط به فقه می‌ شود همراهی کند، کما این که ما در امور نظامی وقتی به زمان معاصر می‌ رسیم که بمب اتم مطرح می‌ شود باید جواز و عدم جواز آن را فقه بگوید نه این که کیفیت درست شدن بمب را یاد بدهد.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم افزود: یا در حوزه خانه سازی یا شهرسازی این که شهر را چطور درست کنیم که در مسیر سیل نباشد یا شهرسازی اسلامی به این معنا که دین بگوید که شهر چطور درست شود، حرف غیر صحیحی است ولی دین یک سری امور مهم را مطرح می‌ کند مثلا می‌ گوید خانه ها را طوری بسازید که اشراف بر دیگری نداشته باشد چون این مسأله مربوط به حوزه حلال و حرام و احکام خمسه می شود.

وی در ادامه عنوان کرد: در امور پزشکی هم نمی گوییم فقه نحوه معالجه مرض را تبیین کند، تغییر جنسیت یک ضابطه پزشکی روشن دارد یا تلقیح مصنوعی یک ضابطه معین دارد یا علم امروز به رحم اجاره ای رسیده یا شبیه سازی که یکی از مباحث علمی امروز است، علم به آن رسیده و دین در مورد جزئیات آن حرف نمی زند پس فقه و دین چه کاره است؟ دین آنچه مربوط به سعادت و هدایت و رعایت حدود الهی از جهت حلیت و حرمت را باید معین کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: در همین 10 ساله اخیر مسائل پزشکی قابل مقایسه با سال های قبل نبوده و نیست پس انتظار ما از فضلای محترم این است که در ایجاد متون و تدوین متون فقه پزشکی کمک کنند تا به عنوان نمونه در آینده نزدیک مطالبی که بزرگان فقه ما در مورد تنقیح مصنوعی بیان کرده اند را در قالب یک متن جامع قوی استخراج کنیم یا همین طور سقط جنین، مرگ مغزی و پیوند اعضا متونی تهیه شده و به عنوان متن تدریس در مراکز آموزشی مورد استفاده قرار بگیرد.

وی با بیان این که خلأهای زیادی در حوزه فقه پزشکی وجود دارد، ابراز داشت: این خلأها باید بعدا با همت و حضور شما پر شود و باید مسؤولان نظام و دانشگاهیان و مراکز علمی بدانند که در حوزه چه می‌ گذرد، چراکه حوزه امروز با حوزه 10 سال پیش تفاوت کرده و در حال رشد است و حوزه ها به نیازهای امروز نظام توجه دارند.

در ادامه این مراسم آیت الله «ابوالقاسم علیدوست» رئیس انجمن علمی فقه و حقوق حوزه و استاد دوره های تخصصی فقه پزشکی با تأکید بر این که حوزه نباید به کم کاری نسبت به مسائل اصلی نظام متهم شود، گفت: ما باید به حوزه نمره خوبی بدهیم چون کارهای زیادی شده است هرچند کارهای زمین مانده زیادی هم داریم.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: در فقه پزشکی خیلی کارهایی داریم که انجام نشده است من حدس نمی زنم بلکه سؤالاتی که از دادگاه ها می‌ آید این مسأله را نشان می دهد؛ همین امروز در فقه پزشکی حتی در مسائل کهن و قدیمی اشکالات زیادی وجود دارد و حتی در مسائلی هم که کار شده ابهام داریم.

وی بیان داشت: پیشنهاد ما این است که مباحث به صورت عملیاتی تر بحش ده و یک مقدار حالت کارگاهی پیدا کند به عنوان مثال از دادگاه ها و مراکزی مثل بیمارستان ها و پزشکی قانونی پرونده های در جریان بیاید و به صورت عینی مطرح شده و به بحث فقهی گذاشته شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه خاطرنشان ساخت: پیشنهاد دیگر این که مثلا اگر از تلقیح مصنوعی یا تغییر جنسیت می خواهیم بحث کنیم از صدر و ذیل خودمان بحث را مطرح نکنیم چون ما در این گونه مباحث مطلع هستیم نه متخصص، از این رو می توانیم برای شروع بحث از یک متخصص و پزشک دعوت کنیم تا ابتدا اصل موضوع را منقح کند و بحث دو جانبه و سه جانبه شکل بگیرد و در ادامه خودمان روی مباحث فقهی آن تمرکز کنیم.

در ابتدای این نشست نیز، حجت الاسلام «محمدعلی قاسمی» مدیر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار داشت: امروز افتتاحیه دوره فقه پزشکی را آغاز می کنیم که امسال سومین دوره آن برگزار می‌شود.

مدیر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: این دوره متشکل از فضلای محترمی است که شرایط مناسب را داشتند و در امتحانات این دوره شرکت کرده اند و با توجه به این که دوره تخصصی است از بین شرکت کنندگان شش یا هفت نفر انتخاب می شوند ولی امسال پنج نفر بیشتر قبولی نداشتیم.

وی با بیان اینکه در مجموع 17 نفر دانش پژوه داریم، گفت: تمام مسائل مستحدث و مبتلابه پزشکی جامعه که نیازمند به حکم فقهی و دینی است در این دوره ها بررسی می‌شود، به عنوان مثال در تلقیح مصنوعی یا رحم اجاره ای که چطور باید تنظیم شود تا حلال شود یا در کجا جایز هست و در کجا جایز نیست؟

حجت الاسلام قاسمی بیان داشت: دوره تخصصی فقه پزشکی امسال اولین فارغ التحصیلان را خواهد داشت، چراکه هر دوره سه ساله خواهد بود و امسال سومین دوره را آغاز خواهیم کرد و با توجه به این که ما در این جا خیلی تخصصی برخورد می کنیم علاقه مندان برای شرکت در دوره باید پنج سال سابقه شرکت در درس خارج داشته باشند و در امتحانی که گرفته می‌شود نیز قبول شوند تا صلاحیت داشته باشند که در فقه مضاف شرکت کنند.

وی با تأکید بر این که آموزش و پژوهش در حوزه فقه تخصصی در این مرکز کاملا جدی گرفته می‌شود، گفت: ورودی سال اول و دوم هر دوره 7 نفر بودند و امسال نیز پنج نفر هستند ولی با توجه به این که دو نفر در طول دو سال قبل از شرایط لازم برخوردار نشدند، الان در مجموع 17 دانش پژوه داریم.

مدیر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) یادآور شد:در کشور در این سطح طبق بررسی هایی که صورت گرفته در کشور و حتی در خارج کشور دوره تخصصی نداریم و فضلایی در این دوره ها شرکت می‌کنند که خودشان سال ها در حوزه تحصیل کرده و به درجاتی رسیده اند.

گفتنی است، بخش پایانی این نشست همراه با رونمایی از آثار تولیدی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در حوزه فقه پزشکی در طول مدت 15 سال گذشته بود که این آثار نزدیک به 20 جلد می‌شود.

از بین آثاری که رونمایی شد می‌توان به کتبی از جمله «تغییر جنسیت»، «ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق»، «موضوع شناسی اختلال روانی از منظر فقه و حقوق»، «سه جلد دانشنامه فقه پزشکی»، «دو جلد پژوهشی در مسائل فقه پزشکی»، «بانک خون بند ناف» و «بانک استفتائات فقه پزشکی» اشاره کرد.