خبرگزاری شبستان در کرمانشاه ،سواد رسانه‌ای یک نوع درک متکی بر مهارت است که می‌توان براساس آن انواع رسانه‌ها را از یکدیگر تمیز داد، انواع تولیدات رسانه‌ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
همچنین سواد رسانه‌ای آمیزه‌ای از تکنیک‌های بهره‌وری مؤثر از رسانه‌ها و کسب بینش و درک برای تشخیص رسانه‌ها از یکدیگر است.
در عصر ارتباطات، رسانه مهم ترین نقش در شکل گیری تفکرات و اعتقادات عموم مردم را دارد . این فضا در شکل های مکتوب ، دیداری یا شنیداری ، روز به روز درحال گسترش است. اما در کشور ما که دین و اعتقادات مذهبی مهم ترین نقش را دارد ، رسانه های دینی تا چه حد این فضا را در کنترل خود گرفته و موفق بوده اند.
در همین راستا خبرگزاری شبستان به سراغ فریدون معتمدیان رئیس هئیت مدیره خانه مطبوعات کرمانشاه رفته و گفتگویی را ترتیب داده که در ذیل میخوانیم.
سوال- به نظر شما در فعالیت‌های یک خبرگزاری دینی که بر محور مسجد فعالیت می‌کند، چه چیزی باید پررنگ و مشهود باشد؟
معتمدیان : یکی از مهمترین مسائلی که خداوند برآن تاکید کرده و اصل خلقت را بر آن نهاده، عبادت است همچنان که در قرآن کریم می فرماید ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ _ما جن و انس را خلق نکردیم الا برای عبادت. ﴾. عبادت برای تکامل خود انسان است و خداوند خود احتیاجی به عبادت ما ندارد ، عبادت باعث تکامل روحی و جسمی انسان می شود فلذا توجه به بحث عبادت و مسائل عبادی ازجمله نماز یکی از مهمترین مسائلی است که همه باید به آن توجه کنیم و رسانه ها خصوصاً رسانه های ارزشی که هدف آنها بحث های دینی است و مسئولیت سنگینی دارد باید به طور جدی و عمیق تر و تخصصی تر به مسئله نماز به پردازند. همه ما باید به عنوان رسانه در این حوزه فعالیت کنیم و آن را گسترش دهیم چرا که خداوند متعال تاکید ویژه بر آن دارد و پیامبر اعظم هم می فرمایند که نماز ستون دین است و اگر نماز ما پذیرفته شود مابقی دین هم پذیرفته میشود.
سوال- در حال حاضر، غالب رسانه های بیگانه بنا را بر دین گریزی و تهاجم فرهنگی گذاشته اند ، در مقابله با این موضوع نقش رسانه دینی چیست ؟
معتمدیان : کار رسانه فرهنگ سازی است رسانه‌ای که هدف آن اهداف عالیه و تعالی انسان است و توسعه همه جانبه آن مد نظرش است، باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشد و سر منشا و محور برنامه‌هایش این باشد که آگاه سازی کند و مردم را به سواد رسانه‌ای مسلح کند ،رسانه ها نقش مهمی در جامعه دارند و می توانند افکار عمومی را منحرف کنند یا به سوی تعالی ببرند.
در بحث استکبار رسانه های دشمن در جهت تهاجم فرهنگی تمام تلاش خود را می‌کند، اما عنصر اصلی ما در تهاجم فرهنگی به عنوان رسانه این است که بتوانیم سواد رسانه‌ای را ترویج بدهیم و مردم را آگاه کنیم به این که چه اخباری و چه مطالبی در فضای مجازی یا فضای مکتوب یا فضاهای شنیداری و دیداری درست است یا کدام غلط و ناصحیح است و چه اهداف خاصی پشت هر خبر است. مسئولان و مدیران هم بایدبه سواد رسانه‌ای مسلح باشند تا بتوانند بهترین برنامه‌ها را در مقابله با تهاجم فرهنگی بیگانگان داشته باشد چرا که رسانه نقش اول در تهاجم فرهنگی و مقابله با آن است.
سوال- فضای مجازی نقش پررنگی در زندگی مردم دارد ، آیا رسانه دینی فعالیت چشمگیری در این فضا دارد ؟ و تا چه حد تاثیر پذیر است؟
معتمدیان: فضای مجازی یک ضرورت و یک واقعیت اجتناب ناپذیر است که خیلی از مردم به سمت این فضا تمایل دارند. این فضا تاثیرات خودش را دارد و ما نباید آن را رها کنیم و از آن استفاده هایی در جهت تربیت افکار دینی و ترویج امور دینی داشته باشیم .
گفتن اینکه فضای مجازی را محدود یا فیلتر کنیم کلام اشتباهی است و باعث دسترسی کاربران به فیلتر شکن ها و در نتیجه آن دسترسی به خیلی از مسائل انحرافی که در بستر اینترنت وجود دارندمی‌شود. ما باید نشر خیلی قوی تر و حضور آگاهانه تری داشته باشیم و از امکانات موجود استفاده کنیم.
فضای مجازی هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی بر رسانه‌ها دارد و همانند چاقوی دو لبه می‌تواند هم خوب باشد و هم بد و نوع استفاده از آن به نوع دیدگاه ما بستگی دارد،اگر بحث سوادرسانه‌ای خوب جا بیفتد و برای مردم آگاه‌سازی بشود در نتیجه مردم می‌توانند در فضای مجازی حق را از باطل و درست را از نادرست تشخیص دهند.پس فضای مجازی هم می تواند به عنوان یک فرصت و هم به عنوان یک تهدید باشد و بستگی به این دارد که ما چطور و با چه زمینه و با چه قدرتی وارد این عرصه شویم تا بتوانیم تاثیر گذار باشیم نه تاثیر پذیر.
سوال- تبلیغ مسائل دینی در رسانه به چه روشی تاثیر گذارتر است؟
معتمدیان: بهترین روش تبلیغ مسائل دینی ، دعوت به غیر از زبان های مردم است ، در روایت میخوانیم، ﴿کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُم _ مردم را با غير زبان خود دعوت كنيد﴾ ، این روایت به این معناست که روش تبلیغی غیرمستقیم تاثیرگذارتر از تبلیغ مستقیم است ، مثلا می‌توان مضامین و آموزه‌های دینی را در فضای مجازی در قالب مسائل هنری ،متون ادبی، عکس های زیبا و یا کپشن های زیبا، درفضای مجازی به طور غیرمستقیم ترویج و تبلیغ کنیم.
سوال- جوانان ، ذهنی آماده تر و مشتاق تر برای جذب به دین دارند ،اما رسانه های بیگانه به روش های مختلف سعی در جذب آنان دارند ، با این حساب موثر ترین شیوه برای جذب مخاطب جوان چیست؟
معتمدیان: مهم ترین روش جذب مخاطب جوان به رسانه دینی الگوسازی است و اولین کار در بحث تربیتی ، الگو سازی درست است. ما باید الگوسازی کنیم و الگوهای ما در جوانان تاثیر بگذارد تا آنها بتوانند از آن تبعیت کنند. یعنی از قول به فعل در بیاییم و مردم را با اعمال و رفتار خود جذب کنیم این که من نماز می خوانم و متخلق به مسائل دینی هستم باید در واقعیت هم به آن عمل کنم. وقتی مردم می‌بینند که برای مثال یک فرد بازاری که هم به مسجد می‌رود، هم کم فروشی یا گرانفروشی یا احتکار نمی کند ،این موضوع تأثیر دینی خودش را در عمل می گذارد و خروجی آن یک مومن، نمازخوان، مردم دار است که شغل و زندگی اش برای مردم است و تاثیرگذاری مثبت دارد.
پس ما باید به سمت روش الگویی و الگوسازی مثبت برویم و برای مردم اعتمادسازی کنیم . این موضوع کار زیادی می‌طلبد، تلویزیون، رادیو و رسانه های مجازی و مکتوب همه باید دست به دست هم دهند و البته هر کس از خودش شروع کند و یک انسان دینی متخلق متعمل و عمل کننده به آنچه که می‌گوییم باشیم .پس ما اگر می‌خواهیم جوانان را جذب کنیم باید فعل و عمل ما یکی باشد نه اینکه ظاهر و عمل ما با هم متفاوت باشد.
سوال : و در آخر ارزیابی شما از فعالیت خبرگزاری شبستان به عنوان یک خبرگزاری دینی چیست؟
معتمدیان: شبستان یک خبرگزاری مستقل و تخصصی است و فعالیت های مثبتی دارد . من اعتقادم این است که این خبرگزاری باید تقویت شود و صرف اینکه به وجود یک خبرگزاری به اسم شبستان بسنده کنیم کفایت نمی کند و حمایت وزارت ارشاد به تنهایی برای آن کافی نیست . همه باید به آن توجه کنند چرا که این خبرگزاری هرچقدر تقویت بشود و از لحاظ مادی فکری و معنوی به آن توجه شود تاثیرات آن و تاثیرپذیری آن در جامعه رسانه‌ای بیشتر میشود.
در فضای رسانه‌ای ما نیاز به این خبرگزاری ها داریم و حتی تعداد آن کافی نیست . باید خبرگزاری‌های دیگری به شکل و اسم دیگر در این زمینه داشته باشیم که ان شاءالله بتوانند فضای رسانه‌ای را در دست بگیرند.
نظر شما