راز مقامات حضرت عباس(ع) در اطاعت محض از امام زمان‌شان است/ ۴ ویژگی‌ای که منتظران باید از باب‌الحوائج(ع) یاد بگیرند

به گزارش گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن تاسوعای حسینی که در تقویم دهه اول محرم به نامِ مقدس حضرت ابوالفضل العباس(ع) مزین شده و به عزاداری برای مصائب آن حضرت(ع) و گرامیداشت رشادت ها و حماسه سازی های علمدار کربلا اختصاص دارد با حجت الاسلام والمسلمین «ابراهیم بهاری»، کارشناس مذهبی و استاد حوزه علمیه درباره آموزه های تربیتی سیره حضرت عباس(ع) برای منتظران امام مهدی(عج) گفتگویی داشته ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

حضرت عباس بن علی(ع) که از ایشان با القابی همچون ابوفاضل و باب الحوائج(ع) یاد می شود در لسان اهل بیت(ع) چه جایگاه و مقامی دارند؟

بعد از واقعه عاشورا می بینیم که از لسان ائمه اطهار(ع) یعنی از امام سجاد(ع) تا وجود مقدس امام مهدی(عج)، درباره حضرت سیدالشهداء(ع) و یاران شان و نیز وقایع مربوط به صحنه کربلا سخنان متعددی بیان شده است.

این مباحث یا در قالب مکتوبات است یا زیارتنامه ها، چنان که در زیارتنامه ای منسوب به امام عصر(عج) (البته برخی هم آن را منتسب به ناحیه امام هادی(ع) می دانند)، این وقایع بیان شده است.

در زیارت «ناحیه مقدسه» که به دست شیخ محمدبن قالب اصفهانی خارج شده و از قدیمی ترین آثار در اختیار ما است و در مجموعه کتب حدیثی و دعایی ما آمده علاوه بر ذکر اسامی همه شهدای کربلا در آن اعم از بنی هاشم و غیر بنی هاشم، از جمله افرادی که چند بندی درباره وی سخن به میان آمده حضرت ابوالفضل عباس(ع) است.

ازجمله منابعی که این زیارتنامه را کامل نقل کرده اند «اقبال» جلد سوم و «بحارالانوار» جلد 45 است.

امام عصر(عج) با چه عبارات و فرازها و نیز ویژگی هایی از عمویشان حضرت عباس بن علی(ع) در زیارت ناحیه مقدسه یاد کرده اند؟

امام مهدی(عج) در سلام به ایشان می فرمایند: «السَّلامُ عَلَی أبى الفَضلِ العَبّاسِ بنِ أمیرِ المُؤمِنینَ، المُواسى أخاهُ بِنَفسِهِ، الآخِذِ لِغَدِهِ مِن أمسِهِ، الفادى لَهُ الواقى، السّاعى إلَیهِ بِمائِهِ، المَقطوعَةِ یَداهُ، لَعَنَ اللّه ُ قاتِلَیهِ یَزیدَ بنَ الرُّقادِ الحیتى وحَکیمَ بنَ الطُّفیلِ الطّائِىَّ».

یعنی سلام بر ابوالفضل عبّاس ، فرزند امیر مؤمنان ؛ از خود در گذرنده با جان برای برادر، برگیرنده از دیروزش برای فردایش، فداییِ او، نگهدارنده، کوشنده برای رساندن آب به او، وکسی که دست هایش بُریده شد! خداوند قاتلانش یزید بن رُقاد حیتی وحَکیم بن طُفَیل طایی را لعنت کند!

امام زمان(عج) در این زیارت شریف تصریح می دارند که حضرت ابوالفضل العباس(ع) با جانش با برادرش مواسات کرد یعنی جانش را تقدیم برادر کرد و در ادامه امام عصر(عج) ادامه می دهند: از امروزش برای فردایش ذخیره فرستاد یعنی دنیا را ذخیره عقبی کرد و آخرت را به عالی ترین شکل ممکن هم تضمین و تامین و هم تصاحب کرد.

در ادامه می فرمایند: خود را سپر محافظت از امام حسین(ع) قرار داد و تلاش اش برای رساندن آب برای ایشان بود که دستانش در این راه قطع شد. سپس در فرازهای بعدی امام مهدی(عج)، قاتلان آن حضرت(ع) را لعن می کنند.

ویژگی هایی که امام مهدی(عج) برای حضرت عباس(ع) بیان کرده اند چقدر در همراهی با امام معصوم(ع) ضرورت دارد؟

باید توجه داشت امام معصوم(ع) غلو نمی کند و حرف اضافه بر زبان نمی آورد بلکه کلام مطلق و پخته شده الهی از زبانش برمی آید. اینکه امام حسین(ع) در عصر تاسوعا به حضرت عباس(ع) فرمودند: «بِنفسی أنت» و ایشان را عازم کردند تا جنگ را عقب بیندازد برای آنکه شب عاشورا را به عبادت بگذرانند برای آن است که حضرت عباس(ع) مطیع محض اوامر و دستورات امام(ع) بودند.

حضرت عباس(ع) همه وجودش را تقدیم امام زمان خویش کرد، در لشکری با آن تعداد معدود امام حسین(ع) به عنوان امام آن زمان، حضرت عباس(ع) را از فرماندهی به سقایی تغییر منصب دادند و ایشان هیچگونه مخالفتی نکردند چراکه در مقام امام ذوب و در طاعت ایشان بودند.

به اصطلاح امروزی کوچکترین به ظاهر عرض اندامی در سخن گفتن حضرت عباس(ع) نمی بینیم با اینکه بلیغ و فصیح سخن می گفتند چنان که در روز هشتم ذی الحجه سال 60 هجری وقتی خواستند امام حسین(ع) را به قتل برسانند، پرده کعبه را گرفت و بالا رفت و فرمود: ای مردم اراده کرده اید پسر پدر مرا بکشید؟! اینجا هم ادب کرده و خود را برادر امام حسین(ع) خطاب نمی کند!

بعد ادامه می دهد اگر مردید، بیایید و مقابل من بایستید تا خانه ها را بر سرتان خراب کنم.

حضرت عباس بن علی(ع) هم شجاع بود هم بلیغ ... امام مهدی(عج) در زیارت ناحیه می فرمایند: عباس بن علی(ع) خود را در طاعت امام زمانش قرار داد و با اینکه امان نامه برای ایشان آوردند و مهلت دادند که آینده دنیایی اش را تامین کند اما از همه اینها گذشت.

امام مهدی(عج) می فرمایند او خود را سپر قرار داد یعنی به تمام معنا مقابل پیکره ظلم ایستاد، ظلم آن روز یزید و یزیدیان بودند و در این مسیر دستانش قطع شد و حتی قطع دستان نیز سبب بازگشت ایشان از دین و امامش نشد چنان که مشهور است که فرمودند: «وَ اللهِ اِنْ قَطَعْتُموا يَميني، اِنّي اُحامي اَبَداً عَنْ ديني؛ به خدا سوگند اگر دست راستم را هم قطع كنيد، هرگز از ياري دينم دست برنخواهم داشت».

دلیل اینکه عباس بن علی(ع) در عالم شهدای کربلا و در عالم مردانگی و رشادت و شجاعت به عنوان پرچمدار بی نظیر مطرح اند، برای چنین رفتاری است.

سرّ باب الحوائج شدن آن حضرت(ع) چیست؟

امام سجاد(ع) فرمودند: هیچ روزی بر رسول خدا(ص) سخت تر از اُحُد نبود که عمویش حمزه(ع) به شهادت رسید، و هیچ روزی برای امیرالمومنین(ع) از روزی که برادرش جعفربن ابیطالب(ع) شهید شد و روزی سخت تر برای ما مثل عاشورا نبود که 30 هزار از آنها که خود را امت اسلام می دانستند منافقانه حسین بن علی(ع) را به شهادت رساندند ... خدا عمویم عباس را رحمت کند که برادرش را بر خود مقدم داشت تحمل سختی ها را به جان خرید و جانش را فدای امام حسین (ع) کرد تا زمانی که دو دستش جدا شد وجود مقدس پروردگار عالم به عباس بن علی(ع) در روز قیامت عنایتی خواهد کرد و آنکه در عوض این دست های قطع شده دو بال به او عنایت می کند تا در بهشت با ملائکه پرواز کند همانطور که به جعفر بن ابیطالب(ع) عطا کرده است و خدا مقامی به عباس بن علی(ع) عطا می کند که در قیامت جمیع شهدا به حال او غبطه می خورند ... .

راز همه این مقامات در اطاعت و تبعیت محض حضرت عباس(ع) از امام زمانشان بود.

برای دستیابی به سبک زندگی منتظرانه و تمرین انتظار حقیقی و منتهی به ظهور امام مهدی(عج) چه درس هایی می توان از رفتار حضرت عباس(ع) در صحنه کربلا گرفت؟

حضرت عباس بن علی(ع) اسیر وسوسه های زمانه نشد و وفادار به حسین بن علی(ع) ماند، به وسوسه هایی که می توانست هر مدعی را از میدان به در کند، محلی نگذاشت و با همه وجود و قدرت مقابل آنها ایستاد و از همه اینها بالاتر آنکه قمر بنی هاشم(ع) پای تعهدی که به وجود مبارک اباعبدالله الحسین(ع) به عنوان امام زمان خود داده بود، ایستاد، این ایستادگی هزینه ای داشت که آن حضرت(ع) پرداخت.

وقتی زیارتنامه آن حضرت(ع) را می خوانیم، عرضه می داریم: تو در یک جایگاهی قرار گرفته ای که برای هر کسی به این آسانی رقم نخورده و روزی نشده است ... این زیارتنامه از لسان امام معصوم(ع) (حضرت صادق(ع)) در مقابل مرقد قمر بنی هاشم(ع) انشاء شده است با تعابیری مثل «السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِيعُ لِلّٰهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَسَلَّمَ ...».

اتفاقی نادر است که امام معصوم(ع) اینگونه بایستد مقابل مقبره یک غیرامام و آنگونه عناوین را برای عباس بن علی(ع) به کار ببرد که برای هر کسی به کار برده نشده است. بسیاری از شخصیت های بزرگ را در صحنه کربلا داریم اما حضرت عباس(ع) جایگاهی ویژه دارند چنان که اذن نماز زیارت هم برای ایشان داده شده است در حالی که نماز زیارت فقط برای معصوم خوانده می شود نه غیرمعصوم.

امام صادق(ع) سلام خود، خدا و ملائکه و انبیاء و جمیع شهدا و صدیقین و همه پاکان عالم را به آن حضرت(ع) می رساند و شهادت می دهد که ایشان عبد صالح بوده اند.

حضرت صادق(ع) این شهادت را به دلیل چهار ویژگی تسلیم، صدق، وفا و نصیحت در حضرت عباس(ع)، می دهد لذا اگر کسی بخواهد منتظر امام زمان(عج) باشد باید این خصوصیات را در خود ایجاد کند و پرورش دهد یعنی اهل تسلیم، صدق و وفا و نصیحت باشد.

امام صادق(ع) در این زیارت برای حضرت عباس(س) جزای خیر می خواهد و سپس قاتلان عباس بن علی(ع) را لعن می کند و شهادت می دهد که ایشان همان راهی را رفت که بدریون رفتند ... «أَشْهَدُ وَأُشْهِدُ اللّٰهَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَىٰ مَا مَضىٰ بِهِ الْبَدْرِيُّونَ وَالْمُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّٰهِ، الْمُناصِحُونَ لَهُ فِي جِهادِ أَعْدائِهِ ، الْمُبالِغُونَ فِي نُصْرَةِ أَوْلِيائِهِ، الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ، فَجَزاكَ اللّٰهُ أَفْضَلَ الْجَزاءِ، وَأَكْثَرَ الْجَزاءِ».

این عناوین به کار رفته در زیارت حضرت عباس(ع) ویژگی های سبک زندگی منتظرانه را بیان می کند ویژگی هایی که می تواند انسان را تا مقام ولی‌اللهی بالا ببرد.