منوچهر اکبرلو منتقد سینما بیان کرد: کسانی که در جشنواره فیلم فجر فیلم‌ها را نقد می‌کنند، دو دسته هستند. دسته اول کسانی هستند که به صورت رسمی به عنوان منتقد سینما می‌شناسیم و سابقه آنها و همچنین نوشته هایشان در نشریات و سایت‌های سینمایی تعریف درستی از نقد سینما را می‌دهد.
وی ادامه داد: البته من به کیفیت نوشته‌های این افراد کاری ندارم. متاسفانه ما در هر رشته‌ای آدم‌های با مهارت و کار بلد کم داریم. اما در مورد دسته دوم باید بگویم همان منتقدانی هستند که در بسیاری از جشنواره‌ها خودشان را تحمیل کردند و الزاما منتقد هم نیستند. چرا که بیشتر از منظر سیاست و نگاه ویژه فرهنگی‌شان به فیلم ها نگاه می‌کنند. این مساله طبیعی است که هر کس باید این اجازه را داشته باشد که فرهنگ ایرانی و اسلامی را از منظر خود تعریف و نقد کند و حتی در نشریات مختلف این نوشته‌ها را منعکس کنند.
اکبرلو با اشاره به اکران محدود فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر توضیح داد: زمانی که صحبت نمایش فیلم در جشنواره فیلم فجر می‌شود، نقد فیلم باید کمی متفاوت باشد. در روزهای جشنواره تعداد کمی از مخاطبان و مسئولان و حتی منتقدان قادر به تماشای فیلم‌ها هستند. مخاطبان واقعی فیلم در اکران عمومی مشخص می‌شوند. پس در روزهای جشنواره برخورد دو دسته منتقدانی که گفتم و قضاوت هایش بسیار مهم است.
وی همچنین افزود: گاهی این نقدها نتیجه عکس دارد. یعنی منتقدانی که من اسمشان را منتقدان سیاسی می‌گذارم باعث می‌شوند فیلمی فاقد هر گونه ارزش کیفی به خاطر به وجود آمدن حواشی در نشریات و سایت‌ها، محبوبیت کاذبی به دست بیاورد. ممکن است منتقدان در جریان سیاسی و فرهنگی مایل هستند چنین فیلم‌هایی دیده نشوند اما در عمل عطش کاذبی در مردم به وجود می‌آورند.
این منتقد با تاکید بر نقد درست و مناسب در ایام جشنواره عنوان کرد: تعدد نمایش فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر باعث می‌شود دقت منتقدان پایین بیاید و طبیعی است که ذهن آنها آمادگی تمرکز کردن روی بیش از یک فیلم را ندارد. به نظر می‌رسد مرور فیلم‌ها یکی از بهترین کارهایی باشد که منتقدان می‌توانند در روزهای جشنواره در سایت‌ها و نشریات انجام بدهند. تجربه دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر نشان داده که بسیاری از منتقدان مدت‌ها بعد از گذشت جشنواره و از بین رفتن حواشی نقدهایی در مورد فیلم‌ها نوشته‌اند که با نقدهای شتابزده اولیه‌شان تفاوت زیادی داشته است.
اکبرلو همچنین اظهار داشت: نقدهایی که در زمان جشنواره فیلم فجر بلافاصله منتشر می‌شود معمولا برآمده از احساسات نویسنده است نه تعقل او. همچنین بسیاری از اظهارنظرها در زمان جشنواره از فضای عمومی یک فیلم تبعیت می‌کند. یعنی اگر فضای عمومی جشنواره موافق یک فیلم باشد ناخودآگاه بسیاری از نظرات به سوی آن فیلم جهت مثبت پیدا می‌کند و همچنین عکس این قضیه هم صورت می‌گیرد.
وی در ادامه افزود: ممکن است برخی برای خودنمایی فیلمی را که مورد استقبال واقع شده است مورد هجوم قرار دهند. در این مواقع منتقد از احساسات خود به صورت مطلق پیروی می‌کند در حالیکه منتقد باید با تعقل و خردورزی نقد کند.
این منتقد در پاسخ به اینکه همیشه عده‌‌ای از فیلمسازان از قضاوت و داوری آثارشان در جشنواره ناراضی بوده‌اند تاکید کرد: از آنجایی که فیلم‌ها برای نخستین باز به نمایش درمی‌آید و آنها هنوز درگیر خستگی ناشی از تولید فیلم هستند. همچنین که آنها دوست دارند فرهنگ تعریف و تعارف کردن ایرانی در زمان نقد هم تکرار شود، به همین دلیل همیشه ناراضی هستند. دلیل دیگر این است که فضای عمومی جشنواره روشن فکری است بنابراین بسیار کم پیش می‌آید که مثلا از یک فیلم کمدی یا یک فیلم خوش ساخت تجاری استقبال شود. جشنواره فیلم فجر هم با الگوی جشنواره‌های اروپایی شکل گرفته و فضای روشنفکری و مخاطب خاص دارد.
اکبرلو در ادامه عنوان کرد: در فضای جشنواره کسی این جسارت را ندارد که از یک تجاری خوش ساخت در مقایسه با فیلم‌های عامه پسند دیگر دفاع کند. ودلیل آخر اینکه فضای منتقدی فضای آرمانی است. یعنی منتقد همواره به فیلم‌های آرمانی خود فکر می‌کند. همیشه فیلم‌ها را با نمونه‌های شاهکار سینمای جهان مقایسه می‌کند. بنابراین طبیعی است که راضی نباشد. از طرفی فیلمسازان دوست ندارند که مقایسه‌ای صورت گیرد بنابراین همیشه ناراضی‌اند.
وی در پاسخ به این سوال که نقش منتقدین و رسانه‌ها در روزهای برگزاری جشنواره چیست پاسخ داد: به نظر من هیچ گاه جلسات نقد و بررسی مفیدی در روزهای برگزاری جشنواره نداشتیم. همه نسبت به هم احساسی برخورد می‌کنند. منتقد می‌خواهد مقایسه آرمانی کند و فیلمساز که حالا کنار عوامل خود نشسته است، دوست دارد تحسین بشود. به اعتقاد من جلسه نقد و بررسی باید زمانی اکران عمومی فیلم صورت گیرد، چراکه به گفته فیلمسازان بسیاری از فیلم‌ها با عجله به جشنواره می‌رسند و بعد از جشنواره با تغییراتی روی پرده می‌روند.
اکبرلو در پایان خاطرنشان کرد: به گمان من در جشنواره فقط جای پرسش و پاسخ درباره شرایط تولید است و نقد کردن آثار در شکل فعلی فقط منتقدان جدی کنار می نشینند و خبرنگاران هم برای گرم کردن جلسه دوست دارند، مباحث حاشیه‌ای و خبرسازی مطرح شود. حذف نقد و پرسش و پاسخ درباره شرایط تولید فیلم، از بهترین کارها برای هر چه بهتر شدن شرایط جشنواره فیلم فجر است.
پایان پیام/
نظر شما