خبرگزاری شبستان - گیلان، در دنیای کنونی که عصر اطلاعات و ارتباطات نامیده شده است، رسانه‌ها مهمترین ابزار دسترسی به اطلاعات محسوب می‌شوند که در آگاهی بخشی به جامعه از جایگاه خاصی برخوردار هستند. یکی از کارکردهای رسانه، آموزش، تبلیغ و ترویج احکام و پیام‌های دینی است، در واقع بستر رسانه می‌تواند کانونی برای حرکت مردم در راستای دین، بیداری اسلامی و کارکردهای عبادی، سیاسی، تبلیغی، آموزشی، تربیتی، مبارزاتی و نظامی امت اسلامی باشد.
در گفت و گو با حجت‌الاسلام «محمدعلی رضوانی نژاد» مدیر هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد گیلان و از فعالین فرهنگی و رسانه‌ایی که مدتی نیز به عنوان نماینده فرهنگی ایران در هرات فعالیت داشتند به بررسی جایگاه و نقش رسانه در ترویج و اشاعه فرهنگ دینی و دینداری در بین عموم مردم به‌ویژه جوانان پرداختیم.
*نقش و رسالت رسانه‌های دینی در جامعه امروز چیست و باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
اساس رسالت دینی بر ابلاغ و رساندن پیام هست «یا ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک من ربک»؛ چنانکه ابلاغ و رساندن پیام نباشد، اصل رسالت مخدوش هست «و ان لم تفعل فما بلغت رسالته ». این جایگاه بلند رسانه و ابلاغ را می‌رساند. اما این رساندن پیام باید ناظر به ارزش‌های انسانی و الهی انسان باشد «ما انزل الیک» نه رساندن پیام‌هایی که منافات با ارزش‌های انسانی داشته باشد.
اگر رسالت رسانه را پیام‌رسانی به مخاطبان بدانیم لازم است اصل «پیام» و ارزش‌های مثبت و منفی آن را بشناسیم: پیام می‌تواند درست و نادرست باشد، پیام می‌تواند به‌جا و نابه‌جا باشد، پیام می‌تواند زود و دیرهنگام باشد، پیام می تواند حاکی از ارزش‌های مثبت و یا منفی باشد.
در کلام حضرت امیر مؤمنان، علی بن ابی طالب(علیه السلام) و دیگر ائمه(علیهم السلام) هست که فرمودند: اگر کسی وارد حوزه تجارت بشود ولی، فقیه نباشد به دام ربا می‌افتد. این سخن به عنوان تمثیل است و نه تعیین؛ یعنی اگر کسی وارد حوزه‌های دیگر هم بشود و از فقه آگاه نباشد، همین هول افتادن به چالش و چاله را دارد.
اگر کسی بدون آگاهی به مسائل فقهی وارد تجارت بشود، گرفتار ربا خواهد شد، می‌توان گفت اگر کسی وارد حوزه هنر شد به غیر فقه، در چاله و چالش می‌افتد، وارد سیاست شد بدون فقه، به گودال می‌رود. وارد مسائل اجتماعی شد به غیر فقه، به چاله می‌افتد و رسانه نیز تا حدود و صغور الهی خود را نشناسد و پایبند به آن نباشد در چاله خواهد افتاد و به دلیل درگیر بودن رسانه با مخاطب اضرار به مخاطب هم خواهد داشت.
لذا اولین گام در رسالت رسانه‌های دینی شناخت درست از وظایف خود در رساندن پیام و داشتن میزان برای شناخت پیام درست است و همچنان که شناخت درست پیام صحیح تاثیرگذار هست شناخت خطرات این راه نیز لازم است.
شاید از بزرگ‌ترین خطرات رسانه تحریف واقعیت‌ها چه از جانب بد معرفی کردن ارزش های اسلامی و چه از سوی بزک کردن ارزش‌های غربی باشد که لازم است شناخت درستی از آن داشته و به جامعه مخاطب خود برسانیم.
* رسانه های دینی چه نقشی در مقابله با تهاجم های فرهنگی و تبلیغات بیگانگان در دین گریزی دارند؟
تهاجم فرهنگی يا ناتوی فرهنگی، جنگ نرمی است كه به‌منظور از بين بردن پايه‌ها و بنيان‌های فرهنگی يک ملت مستقل و كفرستيز، به كمک ابزارهای نرم همچون اشاعه دروغ، تحریف ارزش‌های حاکم بر جامعه دینی و بزک کردن هنجارهای جامعه غربی از قبیل ترويج عكس و فيلم‌های مخرب و هيجانی، نشر كتاب‌های علمی و رمان‌های ادبی، موسيقی‌های مبتذل با محتوايی رفتارهای جنسی و شهوانی و گاه ترويج نااميدی صورت‌بندی شده است.
غرب با توجه به برتری تکنولوژی و توانمندی اقتصادی با برنامه‌ریزی هدفمند، با تعيين بودجه‌های كلان و به‌كارگيری تكنيک و هنر مدرن می‌كوشند با نفوذ نامحسوس در افكار و القای تفكر مادی و ضد دينی، مردم را از فرهنگ اصيل خويش دور سازند و با نابودی هويت فرهنگی، آنها را به سوی فرهنگ غربی متمايل سازند و از اين راه به رؤياهای ديرينه خويش كه همان سلطه بر جهان است، دست يابند. بنابراين، اگر در مقابل چنين هجومی، حركتی دفاعی شكل نگيرد، بدون شک، پيروز است.
از این نگاه رسانه دینی در صف مقدم دفاع از ارزش های دینی و تقابل با جنگ نابرابری که از سوی دشمن و ایادی آن ها بر جامعه اسلامی تحمیل می‌شود، دارد.
شناخت درست ارزش های دینی و همچنین تبیین ناکارآمدی‌هایی فرهنگ غربی از اصول این مبارزه نفس گیر است.
*رسانه های دینی چگونه می‌توانند مخاطبان جوان داشته باشند؟
برخورد با نسل جوان باید بر اساس واقع‌بینی، منطق و با ظرافت باشد و از هر گونه تفریط و افراط خودداری شود چراکه عدم واقع بینی و غیرمنطقی بودن در رابطه با نیازها، سؤالات و احساسات این نسل موجب غرور و خودفریبی یا طغیان و سرخوردگی او می‌شود.
استاد شهید مرتضی مطهری(ره) در کتاب «ده گفتار» در خصوص شناخت و جلوگیری از انحرافات فکری و اخلاقی جوانان فرمود: «ابتدا باید نسل جوان را بشناسیم، نسل جوان ما مزایا و عیب‌هایی دارد؛ زیرا این نسل یک نوع ادراکات و احساساتی دارد که در گذشته نبود و از این جهت باید به او حق داد. در عین حال یک انحراف فکری و اخلاقی نیز دارد. باید آن ها را نیز شناخت و چاره کرد. چاره کردن این انحرافات بدون در نظر گرفتن مزایا و بدون احترام گذاشتن به آنها میسر نیست. اگر بخواهیم به این امور بی‌اعتنا باشیم، محال است که بتوانیم جلوی انحرافات فکری و اخلاقی نسل آینده را بگیریم.»
شناخت درست نسل جوان و تعامل صحیح با آنان علاوه بر توانمندسازی آنان در مواجهه با شبهات دینی و تهاجم فرهنگی، باعث حضور پر رنگ آنان در عرصه دفاع از ارزش‌های دینی و اسلامی شود.
*معرفی اماکن مذهبی و فرهنگی در رسانه های دینی چه تاثیری دارد
اماکن مذهبی نشانگر هویت دینی و فرهنگی هر قوم و ملت است، در مذهب ما اماکن مقدسه و بقاع متبرکه جایگاه ویژه‌ای دارند و شیعیان آن را مکانی می‌دانند که مزار اعقاب پیامبر و امامان معصوم است. در عقیده مسلمانان، مقدسین، اولیاء الله (دوستان خدا) نامیده می‌شوند، نامی که دلالت ضمنی بر یک رابطه باطنی و ذهنی دارد تا رابطه‌ای جسمی و عینی.
در کتب ادعیه و زیارت‌نامه‌های ما با اشاره به سیره نبوی، از حسنات زیارت اماکن مقدس که محل دفن اولیای الهی هست، سخن رفته است.
زیارت یک مکان مقدس برای زائر به منزله سفری است در جستجوی حقیقت، سفری به سمت مکانی که تبلور قدرت و مشیت الهی است. جستجوی حقیقت و روشنگری آمیخته با شعائر الهی و قدسی، مردم را بر آن می‌دارد تا با فراتر رفتن از زندگی عادی و روزمره به دیدار این مکان‌ها بروند. در چنین مکانی، فرد مبنای تماس‌ها و رابطه‌ها را مادی و دنیوی نمی‌داند، بلکه «جستجوی معنویت و ارتباط معنوی » مردم را به سوی مکان‌هایی که فارغ از روزمرگی‌های زندگی دنیوی باشد می‌کشاند
معرفی شایسته این مکان‌ها توسط رسانه‌های دینی موجب ارتباط بیشتر با روح معنوی حاکم بر این مکان‌ها و تعمیق باورها خواهد شد
* فعالیت‌های خبرگزاری شبستان به‌عنوان یک رسانه دینی مسجدی، اجتماعی و شهری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در بین خبرگزاری‌ها، خبرگزاری شبستان به‌عنوان خبرگزاری مرتبط با مسجد و فعالیت‌های دینی، فرهنگی مرتبط با حوزه دین شناخته می‌شود، رسالت این خبرگزاری ارتباط قوی با متخصصان و کارشناسان دینی در حوزه‌های مختلف است.
تقویت بعد رسانه‌ای مساجد و رسانه‌ای کردن فعالیت‌های مساجد در راس فعالیت‌های این خبرگزاری است.
مطمئنا جذب نیروهای متخصص و متعهد ارزشی می‌تواند سهم به‌سزایی در توسعه فعالیت‌های دینی این خبرگزاری و سایر خبرگزاری‌ها داشته باشد.
نظر شما