به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری،احمد عربلو جایگاه کمیک‌استریپ در ادبیات ما را مطلوب تلقی نکرد و گفت: با وجود تلاش‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر، آن‌طور که باید به کمیک پرداخته نشده و جایگاه مطلوبی ندارد.
عربلو دلایل متعددی را برای کم‌توجهی به کمیک برشمرد و تصریح کرد: کمیک، ژانری جذاب برای مخاطب کودک و نوجوان است؛ اما دلایلی چون بالا بودن هزینه تصویرگری و چاپ، فعالیت در این عرصه را سخت می‌کند.
وی ادامه داد: متأسفانه در این سال‌ها کمیک‌نویس خوب و متخصص تربیت نشده است. نوشتن کمیک درست مانند نوشتن فیلم‌نامه است، یعنی باید دکوپاژ شده و تصاویر و زاویه‌بندی‌ها به‌خوبی شرح داده شود. در این سال‌ها کمیک‌نویسان همان نویسندگانی بودند که در کنار داستان‌نویسی، کمیک هم می‌نوشتند.
نویسنده کمیک‌استریپ «مرد بیدار» مشخص نشدن جایگاه کمیک برای مخاطب را دلیل دیگری بر کم توجهی به آن خواند و تأکید کرد: چون تعداد کارهای تولید شده کمیک کم است، جایگاه آن برای مخاطب مشخص نشده و مردم به‌دنبال کتاب‌های عادی هستند. ناشران باید کارهای مناسبی چاپ کنند، سمینارها و نشست‌های مختلفی برگزار شود تا چرخ کمیک به حرکت درآید.
عربلو، وب‌کمیک را بستر مناسبی برای رواج کمیک‌استریپ دانست و گفت: وب‌کمیک بحث جدیدی است. اما اینکه کمیک در چنین بستری جا می‌افتد یا خیر خود نکته‌ای مهم است. در این شرایط، تنها هزینه چاپ کاهش پیدا می‌کند، اما هزینه طراحی و سایر مشکلات بر سر جای خود باقی مانده است. برای باز شدن عرصه و رونق این بستر، تبلیغات لازم است.
نویسنده کمیک‌استریپ «پهلوان شیردل» مطالعه کتاب‌های کمیک را سبب افزایش سرانه کتابخوانی خواند و ادامه داد: برخی مخالف این تفکر هستند و می‌گویند که ذهن مخاطب با خواندن کتاب‌های کمیک تنبل می‌شود. به عبارت دیگر؛ به جای اینکه مخاطب، داستان را در ذهنش تصویرسازی کند، آن را به صورت آماده در صفحه می‌بیند.
وی افزود: من مخالف این تفکر هستم. کمیک برای موضوعات بسیاری مانند کارهای اکشن، افسانه‌ها و دفاع مقدس مناسب و کاربردی است. مثلاً مخاطب در کمیک‌های دفاع مقدس می‌تواند خاکریز، گلوله، تانک و ... را دیده یا فضا و مکان‌های خاص مانند مناطق روستایی یا باستانی را ببیند. به این ترتیب مخاطب با داستان‌های کمیک به‌راحتی ارتباط برقرار می‌کند.
عربلو معتقد به تولید کمیک برای گروه سنی خاصی نیست، اما جذابیت آن را بیشتر برای مخاطب کودک و نوجوان می‌داند.
نویسنده کمیک‌استریپ «جوانمرد» مشکل اقتباس در کمیک را به وجود مشکل در کلیت ادبیات ما مربوط دانست و افزود: ادبیات ما کشش ساخت فیلم را ندارد، چرا که بیشتر داستان و رمان‌هایمان مطالب احساسی و درونی دارند.
وی تصریح کرد: داستان‌هایمان بیشتر فضایی احساسی دارند تا حادثه و اکشن. داستان، باید داستان و حادثه داشته باشد.
نویسنده کمیک‌استریپ «والی دادگر» بازآفرینی شخصیت‌ها و نثرهای قدیمی را در خدمت شخصیت‌ها دانست و ادامه داد: بازآفرینی شخصیت‌ها و نثرهای قدیمی روش خاصی دارد. شخصیت‌های ما ماندگار هستند و باید ماهیت و موجودیتشان حفظ شود. مثلاً رستم یک پهلوان زورمند کهن است. باید حواسمان باشد که در بازآفرینی‌ها ماهیت و نقش آن تغییر نکند. اگر بازآفرینی در خدمت شخصیت‌ها باشد اشکالی ندارد، اما اگر به ماهیت اصلی لطمه بزند کار خوبی نیست. چرا که در تاریخ ادبیات ما این شخصیت‌ها سال‌های سال به گونه‌ای مشخص بودند و باید به همان صورت باقی بمانند.
عربلو یکی از ضعف‌های ما در کمیک‌استریپ را قهرمان‌پردازی نکردن نویسندگان و طراحان دانست و ادامه داد: نمی‌دانم ذهن نویسندگان تنبل شده یا ما در این زمینه تلاش نکرده‌ایم. اروپاییان قهرمانانی مثل سوپرمن، بتمن و... را خلق کردند، درصورتی که به لحاظ ماهوی و هویتی شخصیت‌ها و زمینه‌های بسیاری داریم که باید به آن توجه کنیم.
وی افزود: قهرمان‌پروری لازم است و در روحیه مخاطبان تأثیر می‌گذارد. در دوران دفاع مقدس، سوپرمن‌ها و قهرمانان واقعی داشتیم. به عبارت دیگر، شخصیت‌هایی که اروپاییان در تخیل خلق می‌کنند را در واقعیت داشتیم. اما نتوانستیم برای مخاطبان بیان کنیم و این، جزو نقطه ضعف‌های ماست.
نویسنده کمیک‌استریپ «رسم پهلوانی» ساختار ذهن کودکان را قهرمان‌ساز عنوان کرد و گفت: کودک از قهرمانان تقلید می‌کند و خود را در قالب آنان قرار می‌دهد. راه رفتن، حرف زدن، لباس پوشیدن. و چقدر خوب است که بتوانیم از این ظرفیت کودکان استفاده کنیم.
عربلو ادامه داد: با بومی کردن شخصیت‌های کمیک موافق نیستم. با بومی‌سازی شخصیت‌ها فاصله بسیار زیادی داریم. قدم اول را برداریم و قهرمانان را معرفی کنیم، سپس به فکر بومی کردن باشیم.
وی تأکید کرد: در سال‌های اخیر، تصویرگران این عرصه بسیار پیشرفت کرده‌اند و آثارشان جایگاهی جهانی دارد. مشکل اصلی ما در قسمت نرم‌افزاری، تعریف کمیک و انتخاب سوژه است.
نویسنده کمیک‌استریپ «پهلوان سربدار» کمیک را یک ژانر در ادبیات دانست و گفت: کمیک را نمی‌توان از ادبیات جدا کرد. تأثیری که خواندن یک داستان بر مخاطب دارد، کمیک هم دارد. اما چون به فیلم‌نامه نزدیک‌تر است، بر مخاطب کودک و نوجوان تأثیر شگفت‌انگیزتر و سریع‌تری دارد.
عربلو ترجمه و تقلید در کمیک‌استریپ را امری مناسب تلقی نکرد و افزود: کمیک به‌دلیل عدم همخوانی با فرهنگ ما، قابلیت ترجمه شدن به آن معنا را ندارد. برخی، آثار خارجی را ترجمه می‌کنند تا پول تصویرگر ندهند. قانون کپی‌رایت هم به‌طور جدی رعایت نمی‌شود. مثلاً کتابی را در جایی پیدا و دیالوگ‌های آن را ترجمه می‌کنند. این کار سبب می‌شود تا پولی بابت تصویرگری و حق تألیف پرداخت نشود. بهتر است قالب را سایر کشورها بگیریم اما آن را «ایرانیزه» کنیم.
وی ادامه داد: برای فهم نیاز مخاطبان لازم است تا گروه‌های کارشناسی و ناشران در سمینارها و نشست‌ها، نیازسنجی کنند و بازخورد مخاطبان را بفهمند. در این زمینه کاری انجام نشده و بازخوردهای دقیق و مشخصی از موفقیت یا شکست آن در دست نیست. کمیک مظلوم واقع شده و از جایگاه اصلی خود فاصله گرفته است.
نویسنده کمیک استریپ «پیلتن» در پایان گفت: نویسندگان متخصص در کمیک تربیت نشده‌اند. استادان خوبی در این زمینه داریم. ناشران، مراکز فرهنگی و کلاس‌های قصه‌نویسی باید به تربیت نیروهای جوان، با استعداد و علاقه‌مند آموزش دهند. خوش‌بینم که در آینده، جوانان نویسنده و هنرمند، منجر به حرکت کمیک‌استریپ خواهند شد.
احمد عربلو متولد ۱۳۴۴ از تهران، نویسنده و داستان‌نویس در حوزه‌های کودک و نوجوان و دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است. او فارغ‌التحصیل رشته ادبیات در مقطع کارشناسی ارشد و نویسنده کتاب‌هایی در حوزه‌های کودک و نوجوان، دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است. حدود ۱۷ سال سردبیر مجله رشد نوجوان بوده و تاکنون با صدا و سیما و نشریات مختلفی همکاری داشته است.
نظر شما