به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از ارومیه، شورای فرهنگ عمومی ۱۴ آبان‌ماه را در تقویم سال ۱۳۸۷ به نام «روز فرهنگ عمومی» نامگذاری کرد. در تعریف این واژه به ظاهر ساده اما گسترده گفته می شود: فرهنگ عمومی به معنای فرهنگ غالب و گسترده‌ای است که در میان عموم جامعه رواج و رسوخ دارد و حوزه‌ای از عقاید، ارزشها، جلوه‌های احساسی و هنجارهاست.
فرهنگ، شناسنامه و هویت یک ملّت است و شخصیت جهانی و اعتبار یک ملّت بسته به فرهنگ متشخّص آن ملّت است. فرهنگ با سابقۀ ایرانی پس از حضور اسلام، با فرهنگ جهانی اسلامی ترکیب شده و تکمیل یافته و یک فرهنگ غنی را به وجود آورده است.
در ادامه با «حجت‌الاسلام ناصر خدایاری»، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر شورای فرهنگ عمومی استان گفتگویی را در این راستا انجام داده‌ایم.
شبستان: به عنوان نخستین سوال، مراد از فرهنگ و فرهنگ عمومی چیست؟
اضلاع مربع فرهنگ عمومی؛ چهار ضلع، شکل هندسی ساختمان و ساختار فرهنگ عمومی را ایجاد و به آن قوام می بخشد؛ هویت عمومی، صورت عمومی، فراخوان عمومی و اقدام عمومی.
هویت عمومی، یعنی معدل اوصاف و ویژگی‌های درونی یک ملت که آن ویژگی‌ها در دیگی به نام هویت ملی جوشیده و تمامی مخلفات آن از منظر طعم و مزه از همدیگر متاثر و در همدیگر اثر می گذارد، بدون اینکه این ویژگی‌ها تعین در یکی از اجزای سازنده آن داشته باشد، بطور مثال می گوییم ویژگی های ملت ایران، صورت عمومی انعکاس هویت ملی در مانیتور یک واحد سیاسی و ملت است که این مانیتور باید بدون کدورت و پارازیت بتواند آن اوصاف و خصایص هویتی را در صفحه وجودی خود منعکس نماید؛ مانیتوری به گستره آحاد یک ملت. فراخوان عمومی یعنی اتصال و هم سویی تمامی اراده و عزم ملی وهمجوشی، هم سویی، همجوری، بسیج و هارمونی ملتی در مسیر اهداف خرد و کلان خود و اقدام عمومی یعنی کاریست تمام عزم و همت ملی به منظور حفظ کیان، موجودیت، سرمایه، ثروت های مادی و معنوی یک ملت و اقدام عملی در جهت حفظ هویت، حفظ صورت و تمهید مقدمات لازم برای کنش و اقدام عمومی. در حقیقت شبکه فرهنگ در سپهر عمومی متشکل از این چهار عنصر اصلی است.
انعکاس زیبایی های درونی یک فرهنگ در مظاهر بیرونی آن، پیوست آحاد انسانی باورمند به عناصر فرهنگی واحد به یکدیگر در قالب حلقات زنجیره ملی و پیشرانی ماشین عزم ملی با انرژی منبعث از عزم ملی در مسیر غایات از پیش تعیین شده است.
فرهنگ عمومی یعنی فرهنگ مسلط و غالب جامعه، آن بخش از فرهنگ که بسیار پیچیده و درهم فرورفته، مبهم و ناشفاف، به صورت نت و شبکه، قاطع و تعیین کننده، غیر رسمی ولی با قهر و اجبار جمعی و اجتماعی همراه است. آن بخش از فرهنگ که همه جا حاضر و همه تاروپود جامعه را از هویت، صورت، عزم، اراده و اقدام جمعی است. آگاهی و دانش عمومی، عواطف و گرایش عمومی و رفتار عمومی از ویژگی های بارز فرهنگ عمومی است. این فرهنگ در برابر فرهنگ تخصصی است که از طریق آموزش انتقال می‌یابد، همانند؛ فرهنگ کارگری، نظامی، کشاورزی، دینی، دانشگاهی، تجاری، سیاسی و هکذا که دارای ادبیات و مفردات خاصی است.
شبستان: اهمیت مقوله فرهنگ در چیست و صیانت از فرهنگ وظیفه کیست؟
اهمیت مقوله فرهنگ؛ به تعبیر رهبری نقش فرهنگ همانند نقش اکسیژن است، بدون آن امکان حیات معنوی میسر نخواهد بود. فرهنگ بن مایه و فوندانسیون و زیربنای یک جامعه است و بقیه عناصر همچون اقتصاد، سیاست، مناسبات اجتماعی، حقوق و امنیت روبروست.
شبستان: چرا توقعات از شورای فرهنگ عمومی زیاد است؟
برای اینکه اگر نقش اکسیژن رسانی را برای فرهنگ قائل شویم، نرسیدن و یا کم رسیدن اکسیژن به جامعه، خون رسانی را به فیزیولوژی و ارگان های اجتماعی دچار مشکل می‌کند. براین اساس سلامت جامعه منوط به تامین به اندازه و کافی این عنصر حیاتی است. بدیهی است که استنشاق اکسیژن توام با دود و دم و گرد وخاک همانند اپیدمی یک ویروس است که می تواند ریه های یک جامعه را به صورت تدریجی در معرض بیماری قرار خواهد داد. از این منظر فرهنگ یعنی همه هستی و موجودیت یک جامعه، یعنی شیوه و سبک عموم در حوزه فکر، گرایش، رفتار و سلوک.
شبستان: وظایف شورای فرهنگ عمومی استان چیست؟
وظایف شورای فرهنگ عمومی، شناخت مسائل مربوطه، پاتولوژی فرهنگ عمومی، پیشگیری فرهنگ عمومی، اشاعه فرهنگی، نسخه پیچی و سیاستگذاری فرهنگی. شناخت مسائلی که به عموم آحاد یک جامعه ارتباط پیدا کرده و در سپهر عمومی مشاهده شده، اثر می گذارد، جهت می دهد. تعمیق، توسعه و تحکیم عوامل و مولفه‌های فرهنگی دارای بار ارزشی مثبت و منسد نمودن راه نفوذ عناصر فرهنگی دارای بار معنایی منفی.
شبستان: جامعه چه مطالبات و انتظاراتی از دستگاه‌ها و شوراهای فرهنگی دارد؟
انتظارات از شورای فرهنگ عمومی، ابتدا باید وظائف و اهداف شورا را شناخت و انتظارات و دامنه انتظارات از شورا را متناسب با آن نمود. انتظار جامعه از شورا نوعی طبابت عمومی است.
شبستان: شورایی مثل فرهنگ عمومی که آسیب‌های فرهنگی را مرتب رصد می‌کند آیا نسبت به عارضه‌ها و آسیب های ساختاری و عملکردی خودش هم آسیب شناسی دارد؟ این آسیب‌ها و چالش‌ها چه هستند؟
شاید یکی از اولویت‌های مهم شورا همین آسیب شناسی خود شورا باشد که رئیس، نائب رئیس و اعضای محترم همواره به ضرورت آن تاکید می ورزند.
شبستان: به نظر شما چه موانع و محدودیت‌هایی فراروی دستگاه‌های فرهنگی است؟
شورا دارای ظرفیت‌های قابل توجهی است و به منزله پارلمان فرهنگی استان است که دو شخصیت تراز اول استان در آن جایگاه رئیس و نائب رئیس را دارند، و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم نقش دبیر را ایفا می نماید، تعدد منابع سیاستگذاری، اجرائی، ناهمسویی منابع مالی فرهنگی در جهت اهداف واحد، عدم امکان نظارت بر برنامه‌های فرهنگی دستگاه‌های فرهنگی توسط شورا، جوان بودن کمیته‌های تخصصی شورا، نبود کمیته‌های پیگیری مصوبات و برخی رویکردهای غیر فرهنگی نیز از جمله آسیب‌هایی است که می‌تواند در کارکرد شورا نقش غیرسازنده ایفا نماید.
شبستان: به عنوان سوال پایانی، پیشنهادهای شما برای ارتقای کارآمدی شورای فرهنگ عمومی استان چیست؟
پیشنهاد؛ جلسات و محتوای جلسات شورا، دستور جلسات اولویت اول اعضای محترم شورا باشد. اعضا با مطالعه در جلسات حضور پیدا بکنند. فرهنگ عمومی و چالش‌های فراروی آن مساله‌وار مورد بحث قرار گیرد. تشکیل قرارگاه فرهنگی مد نظر قرار گیرد. تمامی پروژه های اقتصادی دارای پیوست مصوب از طریق شورا باشد و ...
گفتنی است؛ در استان آذربایجان‌غربی نیز (25تیر) سالجاری، یکصدو بیست وهفتمین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان که (سومین جلسه در سالجاری) بود به ریاست حجت الاسلام والمسلمین سیدمهدی قریشی، نماینده ولی فقیه و امام جمعه ارومیه با حضور محمد مهدی شهریاری، استاندار آذربایجان‌غربی و حجت الاسلام و المسلمین ناصر خدایاری، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و دبیر شورا با دستور جلسات پیگیری مصوبات بررسی برنامه‌های فرهنگی، تبلیغی و پیشنهادی دستگاه‌ها در خصوص سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، بررسی تاثیر برنامه‌های دستگاه‌های فرهنگی و بهبود شاخص‌های فرهنگی استان و بررسی طرح ملی قرآن ۱۴۵۴ ، در دفتر نماینده ولی فقیه و امام جمعه ارومیه برگزار گردید.
شایان ذکر است؛ بر اساس ارزیابی های انجام شده شورای فرهنگ عمومی استان آذربایجان غربی در سال 98، رتبه سوم استان ها را در کل کشور کسب کرد.
مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی با ابلاغ رتبه شوراهای فرهنگ عمومی کشور که بر اساس نتایج گزارش عملکرد و برگزاری منظم جلسات شورای فرهنگ عمومی بوده است؛ ازحجت الاسلام والمسلمین ناصر خدایاری، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی و دبیر این شورا تقدیر کرد.
گفتگو: فاطمه صمدزاده
نظر شما