نشست تخصصی حجاب برگزار شد

به گزارش خبرگزارش شبستان از قم، نشست تخصصی حجاب با موضوع «گفتگوهایی درباره حجاب» عصر امروز (دوشنبه، 23 تیر) به مناسبت هفته عفاف و حجاب از سوی خبرگزاری حوزه و با همکاری جامعه الزهرا علیهاالسلام برگزار شد.

در این نشست که جمعی از بانوان خبرنگار قم حضور داشتند، «زهرا داورپناه»، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده و «ریحانه کارپرور»، عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام به ارائه بحث درباره موضوع حجاب پرداختند.

داورپناه در ابتدای این نشست، عنوان کرد: یکی از کارهایی که مداوم انجام می‌شود، پژوهش درباره حجاب است که کارهای علمی و پژوهشی بسیاری در حوزه عفاف و حجاب صورت گرفته و کتاب‌هایی درباره پاسخ به شبهات درباره عفاف و حجاب منتشر شده است، اما یکی از چالش‌ها درباره حجاب این است که زمینه‌ها و ابعاد موضوع حجاب مشخص نیست.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه ما گفتگوهای خوب و علمی درباره حجاب خیلی کم داشته ایم، تصریح کرد: گاهی ما یک کلمه را خیلی تکرار می‌کنیم و تصور ما این است که ظرفیت زیادی در این زمینه وجود ندارد، اما بعد متوجه می‌شویم در سطح ماندیم.

داورپناه اظهار داشت: یک راه گفتگو درباره حجاب این است که زمینه بحث را مشخص کنیم، گاهی یکی چالش‌ها درباره گفتگو‌ها درباره حجاب این است که آمیخته و سطحی است و زمینه بحث مشخص نیست، یعنی در زمینه‌های اجتماعی، فقهی، حقوقی و غیره بحث می‌شود.

وی با اشاره به شبکه معنایی حجاب، گفت: موضوعاتی چون عکس پروفایل، آرایش داشتن، ارتباط با نامحرم و غیره شبکه معنایی حجاب را می‌سازند که احتیاج به بحث دارد و باید به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده اظهار داشت: وقتی در موضوع حجاب از هنرپیشه استفاده می‌کنیم کار هنرپیشگی نمایش دادن و بروز و ظهور است و ما می‌خواهیم امری که ذات آن مستور است این گونه ترویج کنیم، اینها نشان می‌دهد که ما تحلیل درستی از پدیده نداریم.

داورپناه با بیان اینکه حجاب یک امر سیاسی در جهان است، خاطر نشان کرد: سیاسی شدن حجاب اختراع جمهوری اسلامی نبوده و ریشه در تاریخ گذشته دارد، همانطور که رهبر معظم انقلاب مدظله العالی فرمودند، ما حجاب را مسئله نکردیم بلکه دشمنان ما این موضوع را مسئله کردند.

وی تصریح کرد: امروز دعوا بر سر حکم شرعی نیست، بلکه بر سر به رسمیت شناخته شدن و کسب تأیید است، به عنوان مثال، همجنس گرا‌ها برای ثبت ازدواج خود تلاش می‌کنند، حال آنکه در غرب موضوع فقهی و دینی برای ازدواج مطرح نیست، راهپیمایی‌های زیادی درباره موضوعات مختلف برگزار می‌شود، زیرا دعوا بر سر به رسمیت شناخته شدن و تأیید شدن است تا قدرت کسب کنند و این تأیید تبعیت می‌آورد.

داورپناه یادآور شد: ما در این سال‌ها بر مدل‌هایی از تبلیغ سرمایه‌گذاری کردیم که شاید جواب نداده و از کارها و گفتگوهای سخت تر غافل بودیم، مانند تقویت ایمان دینی، تقویت وفاداری به اصول دین و وفاداری به فروع دین و تقویت عبودیت که کارهای سخت بودند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: متأسفانه ما هنوز دلسوز برای زنان نداریم، ما هنوز دلواپس برای مسئله زنان نداریم، بسیاری از طرف‌های بحث حجاب دلواپس زنان نیستند بلکه به دنبال اهداف دیگری هستند.

داورپناه یادآور شد: امروز یکی از اتفاقات کشور و همه جهان این است که در دوران پساکرونا بسیاری از زنان آسیب پذیر مشاغل خود را از دست دادند، زنان سرپرست خانوار، مربیان مهد، و کارکنان در مشاغل مختلف که به خاطر شیوع بیماری کرونا شغل خود را از دست دادند، امروز در معرض آسیب هستند، اما نه فمنیست‌ها و نه هیچ یک از معترضان به اتفاقات مختلف بانوان اعتراض نکردند.

در ادامه این نشست، «ریحانه کارپرور» مباحث خود را حول دو محور رابطه عفت و پوشش و همچنین نقش حجاب زنان در تمدن سازی با تکیه بر بحث امنیت مطرح کرد و اظهار داشت: برخی افراد معتقدند که بدون حجاب می‌توانند عفاف خود را حفظ کنند و ارتباطی بین این دو قائل نیستند و شبهات زیادی هم در این زمینه مطرح است.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام با اشاره به موضوع بحث عفاف و رعایت عفاف، گفت: بحث عفاف از مسائل مشترک همه ادیان است و همه ادیان الهی بحث خویشتن داری را مطرح می‌کنند.

وی عنوان کرد: اگر ما وارد بحث آیات قرآن کریم شویم، بحث حجاب همیشه بعد از بحث عفاف مطرح شده و بحث عفاف را با بحث ازدواج و تشکیل خانواده ارتباط دادند که مصداق این موضوع، آیات شریفه 27 تا 33  سوره مبارکه نور است.

استاد جامعه الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: وقتی عفاف و حجاب باشد، زمینه تشکیل خانواده تراز اسلامی مهیا شده است و حجاب را شمشیر دو لبه می‌دانیم که باعث می‌شود که میل به ازدواج و احساس نیاز به تشکیل خانواده برای مرد باقی بماند. بعد از اینکه تمام مقدمات انجام شد، در آیه بعد می‌گوید کسانی که زمینه ازدواج فراهم نبود باید خویشتن داری کنند و استعفاف بورزند.

کارپرور در بخش دوم سخنان خود به نقش حجاب زنان در تمدن سازی با تکیه بر بحث امنیت اشاره کرد و گفت: وقتی به آیه حجاب در سوره مبارکه احزاب (آیه 59) توجه می‌کنیم، آیه قبل درباره منافقین است که در مدینه با کارشکنی‌های خود سبب آزار و اذیت پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله و مسلمانان می‌شدند و حضرت به دستور خداوند، در مقام اصلاح جامعه از لوث این منافقین بودند.

وی افزود: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله به عنوان رئیس حکومت اسلامی در زمینه اصلاح ساختاری جامعه، زنان و دختران را مخاطبان خاص خود قرار می‌دهند و برای تسریع در این امر اصلاح اجتماعی از زنان و دختران مدد می‌گیرند.

استاد جامعه الزهرا علیهاالسلام در ادامه با اشاره به ارتباط امنیت با بحث حجاب، گفت: وقتی زنان نحوه خاصی از پوشش را رعایت می‌کنند باعث تأمین امنیت روانی، جنسی و اجتماعی می‌شود که قطعا بر امنیت نظامی، سیاسی، اقتصادی و ابعاد دیگر امنیت تأثیرگذار است.

وی یادآور شد: ما در بسیاری از وصیت نامه شهدا دیدیم که اغلب شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم وقتی وصیت نامه نوشتند، به زنان سرزمین خود توصیه می‌کنند و از آنان می‌خواهند این قدرت نرم را برای امنیت در ارزش‌های معنوی به عهده بگیرند.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: امنیت یکی از عناصر مهم بسترساز برای ظهور تمدن اسلامی است و اگر با این دید، بحث حجاب را به درستی برای دختران و زنان جامعه تبیین کنیم، بانوان ما می‌فهمند که چقدر می‌توانند موثر باشند و اعتماد به نفس ویژه ای به زنان می‌دهد.

وی تأکید کرد: وقتی زن مسلمان اعتماد به نفس داشته باشد و بداند که می‌تواند اثرگذاری اجتماعی داشته باشد و حجاب یک نماد است، در آینده خانواده متعالی خواهیم داشت و همه این مسائل می‌تواند از اثرات مثبت حجاب باشد، اگر فهم درستی از مسائل داشته باشیم و می‌توانیم به نسل جدید انتقال دهیم.

در ادامه این نشست، سوالاتی از سوی خبرنگاران مطرح شد که کارپرور در پاسخ به سؤال خبرنگار شبستان درباره راهکارهای عملی برای فرهنگسازی حجاب و عفاف در جامعه، اظهار داشت: در بحث حجاب و عفاف، فرهنگ سازی یکی از مقوله‌های مهم است که رسانه‌ها می‌توانند در این راستا بسیار تأثیرگذار باشند، همچنین حوزه‌های علمیه می‌توانند تدوین‌ها و بازخوانی‌های جدید نسبت به بحث حجاب داشته باشند.

وی ابراز کرد: ما فکر می‌کنیم که کارهای زیادی درباره عفاف و حجاب انجام شده، اما در واقع، نوآوری زیادی نداشتیم، شاید قبلا موضوع عفاف و حجاب به اندازه امروز مسئله نبود و یا تأثیرات اجتماعی ملی و بین المللی نداشته اما امروز باید با نگاه جدید وارد شویم.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام با اشاره به لزوم کار اجتهادی در حوزه حجاب، تصریح کرد: از آنجا که موضوع حجاب یک امر فرهنگی و ساختاری است، ما باید در حوزه پژوهش و تبلیغ با نگاه جدید وارد شویم و بازخوانی جدید از این موضوع داشته باشیم، همچنین تدوین‌های جدید منطبق با دین انجام دهیم.

کارپرور همچنین در پاسخ به دغدغه های یکی از بانوان خبرنگار درباره عفاف و حجاب، گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی همواره به رشد علمی در کشور اشاره می کنند تا نسل جوان احساس قدرت داشته باشد و بداند که نظام جمهوری اسلامی نظام قدرتمندی است، به دنبال این مسئله ارزش های نظام قابل پذیرش خواهد بود.

وی تصریح کرد: امروز برخی حاشیه های سیاستمداران کشور باعث شده که نقاط قوت ما کمرنگ نشان داده شود و برخی مطالب در فضای مجازی برای اینکه ناکارامدی حکومت اسلامی را نشان دهد به تحقیر مردم ایران می پردازند تا بدینوسیله پذیرش را از جوان ایرانی بگیرد.

استاد جامعه الزهرا علیهاالسلام بیان داشت: مشکل ما عدم تکریم زنان نیست بلکه عدم تکریم مردان هم هست، اگر خانواده تراز سلامی داشته باشیم زن و مرد در آن تکریم می شود که در این زمینه مشکلات ریشه ای در جامعه وجود دارد.

کارپرور در پاسخ به سؤال دیگری از خبرنگاران با اشاره به اینکه مقایسه نسل دهه شصت با دهه هشتاد اشتباه است، گفت: دهه شصت در دورانی بودند که روحیه قناعت، ایثار، روحیه حاکم بر جامعه بود  در این فضا قبول ارزش‌های دینی بسیار ساده بود.

وی با اشاره به اینکه حجاب یکی از نماد‌های امنیت است، تصریح کرد: اگر در این شرایط یک فرد دهه هشتادی حجاب را پذیرفت، ارزش اعتقاد او از یک فرد دهه شصتی بیشتر است.

کارپرور در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران درباره شیوه رفتار افراد محجبه و غیرمحجبه با یکدیگر، اظهار داشت: مهارت‌های ارتباطی در حوزه عفاف و حجاب بسیار مهم است و یکی از نقص های ما عدم آشنایی ما با مهارت ارتباط موثر است در حالیکه ارتباط موثر با علم و تکنیک می تواند در ترویج و فرهنگسازی حجاب موثر باشد.

داورپناه نیز در پاسخ به یکی از بانوان حاضر در جلسه درباره آینده حجاب در ایران گفت: در بحث‌های آینده پژوهی، به گفته ضیاءالدین سردار، آینده به کنش‌ها و بی کنشی‌های ما بستگی دارد، اگر حوزه‌های فرهنگی و حوزه‌های قانونگذاری در این مسئله توجه کافی نداشته باشد و کنش‌های معکوس صورت بگیرد، آینده روشنی نخواهیم داشت، اما من به آینده خوش بین و امیدوارم.

وی تأکید کرد: آینده رخ نمی دهد، آینده را ما ایجاد می‌کنیم. امروز جریان های عجیب وادادگی و ناامیدی در بحث زنان و نسل جوان مطرح است، اما من نسبت به آینده خوش بینم.

داورپناه همچنین با اشاره به اینکه امروز ما تنوع دینداری را داریم، بیان داشت: کنشگری زنانه یک امر واقعی است زنان یک کنش‌هایی دارند، اما در تفکر اسلامی آنچه تصویر می شود، مورد نظر نیست و زنان با توجه به ذات خود بیشتر تمایل به پنهان ماندن و مستور شدن دارند.