عوامل تشدید خشونت علیه کودکان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، این روزها اخبار تلخ وتامل برانگیزی درباره خشونت علیه کودکان منتشر می شود که  واکنش های زیادی هم در شبکه های اجتماعی نسبت به این مسایل از سوی کاربران نشان داده می شود.

قتل«رومینا اشرفی» دختر 13 ساله توسط پدر یک تلنگربرای جامعه بود که مردم و مسئولین حتی حساب توئیتری «ریحانه» منتسب به دفتر رهبر معظم انقلاب، نسبت به این فاجعه واکنش نشان داد.

پس از آن باز شبکه های اجتماعی خبر ساز شدند، فیلمی منتشر شد که  مادری کودکش کتک می زند و کودک بی نوا تنها کاری که از دستش بر  می آید گریه کردن است و مادر از کاربران در ازای نزدن کودکش پول می خواهد که با گزارش های مردمی پلیس فتا این مادر را بازداشت کرد. بسیاری از کودکان روزانه مورد آزار و اذیت و خشونت از سوی والدین و دیگران هستند که آسیب های جبران ناپذیر را به زمان حال و آینده  آن ها وارد می کند.

 این تنها چند نمونه است که کودکان قربانی خشونت می شوند، روزانه این اتفاق ها می افتد اما رسانه ای نمی شود ودر خفا خشونت باقی مانند و نه تنها کم نمی شود، هر روزشکل جدیدی از خود نشان می دهد.

این سوال ها پیش می آید که منشا این خشونت ها چیست؟چه عواملی می تواند خشونت را تشدید کند؟ چرا پدر و مادر ها فرزندانشان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند؟ چه عواملی می تواند خشونت علیه کودکان را کاهش دهد و بزرگسالان بتوانند خشونت را کنترل کنند؟

  در همین ارتباط «امان الله قرایی مقدم» جامعه شناس و استاد دانشگاه معتقد است که خشونت ذاتی نیست و اکتسابی است، نقص قانون، فرهنگ و ارزش های نادرست، تربیت و ناآگاهی و سطح سواد از عواملی است که خشونت را تشدید می کند. گفتگوی کامل با این جامعه شناس را در زیر می خوانید:

درباره خشونت  وعوامل آن توضیح بدهید؟

خشونت پدیده ای اجتماعی است، ذاتی و غریزی نیست. تحقیقات متعدد به وسیله مردم شناسان و جامعه شناسان دنیا در چند منطقه صورت گرفته که نشان داده است تربیت از لحظه تولد بر نوزاد تاثیر می گذارد.

 «مارگارت مید» انسان شناس که پژوهش‌هایش دربارهٔ خانواده و پرورش کودکان انجام داده است به این مسئله نیز توجه کرده است.  طی تحقیقی که بر دو قبیله صلح گرا و خشونت گرا از سوی محققان خارجی همانند مید انجام شد، قبیله صلح گرا از لحظه تولد مادران به فرزندان شان شیر به مدت طولانی می دادند و به مهربانی و نوازش فرزندان شان می پرداختند اما قبیله ای که خشن تر بودند، طی این تحقیق متوجه شدند، مادران به مدت کمی شیر به نوزادان می دادند و پس از شیر دادن از الفاظی همانند خسته شدم و الفاظ پرخاشگرانه استفاده می کردند. همین مسئله موجب شده است تا افراد خشن یا صلح جو تربیت کنند.

برای نمونه این قبیله صلح گرا قبیله بالی در اندونزی بودند، در کل مردم اندونزی خیلی کم عصبانی می شوند، چون در فرهنگ آنها عصبانیت یاد داده نشده است.

اما ما انسان ها قوی نمای ضعیف کش هستیم یعنی در مقابل بالادستان کرنش نشان می دهیم و به افرادی که ضعیف تر از خودمان هستند، زور می گوییم؛ گویی جزیی از فرهنگ ما شده است. بنابراین از لحظه تولد تا شیر دادن آنچه که والدین انجام می دهند بر نوزاد تاثیرگذار است. به هیچ عنوان خشونت فطری، ذاتی و وارثی نیست و اکتسابی است. همان گونه که پیامبر اسلام گفته است، «مومن آینه مومن است». یعنی افراد بر یکدیگر تاثیر می گذارند.

این جامعه است که شما را خشن بار می آورد. هنگامی که مادر  در دوران بارداری در رفاه باشد و استرس و مشکلی نداشته باشد، فرزند سالمی را تربیت می کند.

تاثیر جامعه ما در خشونت را چگونه ارزیابی می کنید؟

در جامعه ما از در و دیوار خشونت می بارد. تلویزیون، اخبار، سریال ها، گفت و گوی راننده با مردم ، گفتگو ارباب رجوع ها همه خشن است. شما قتل رومینا اشرفی را ببینید، چگونه یک پدر می تواند سر فرزندش را ببرد، این ریشه در تعصبات ما دارد و اخباری همچون این قتل ها مردم را خشن می کند چون آنها از خود می پرسند چرا باید این اتفاق بیفتد و فکرشان درگیر می شود. پدر رومینا به دلیل فشار باورها و سنت ها این کار را انجام داده است.

چه عواملی می تواند در کاهش خشونت علیه کودکان و زنان تاثیرگذار باشد؟

مهمترین عامل فرهنگ سازی است. آموزش و پرورش ما باید در کتاب های درسی به حقوق کودکان بپردازد. افزایش سطح تحصیلات عامل دیگری است که می تواند درک و فهم افراد را نسبت به مسایل بیشتر کند. صدا و سیما نیز نقش زیادی دارد، می تواند با ساخت سریال ها و فیلم ها در کاهش خشونت  از سوی بزرگسالان تاثیر بگذارد. مهمترین عامل نیز قانون است اما برخی از قوانین در مجلس مانده و مورد توجه قرار نمی گیرد.

آزار و اذیت کودکان جرم به حساب می آید؛ بنابراین باید فرزندان ما از حقوق خود مطلع باشند و این اطلاع رسانی باید توسط نظام آموزشی و رسانه ها صورت گیرد. قتل رومینا جامعه را آگاه تر کرد و زنگ خطری شد تا بیشتر به فکر برویم. باید جامعه شناسان و صاحب نظران به ویژه رسانه ها به این موضوعات که چه عواملی موجب می شود تا این اتفاقات تلخ و ناگوار رخ دهد، بپردازند. باید روزنامه نگاران و خبرنگاران پیگیر مسایل باشند و اجازه ندهند فراموش شود.

باید قوانین بازدارنده در رابطه با این گونه قتل ها و آزار و اذیت کودکان تدوین شود و این مسایل را باید بزرگ نمایی کنیم و اجازه ندهیم فراموش شود.

درباره نقش نظام تعلیم و تربیت بیشتر توضیح می دهید؟

در گذشته هر مدرسه یک مشاور تحصیلی داشت که مسئولیت آن آگاهی بخشی به دانش آموزان و به آن ها مشاور می داد اما امروزه مشاوره در مدرسه کاهش یافته و کار او را بیکاری تلقی می کنند، ضرورت دارد که  هر مدرسه یک مشاوره داشته باشد، باید دانش آموزان را نسبت به حقوق و وظایف شان آگاه باشند.