به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سخنرانان اصلی این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، نماینده مجلس خبرگان رهبری از جمهوری اسلامی ایران و جابر القفصی، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تونس در سخنانی به بررسی دو مفهوم دین و تدین از دو دیدگاه روحانی و فقهی و بیان ویژگی‌های مفهومی آن در سایه ارتباط آنها به انسان و امور زندگی او پرداختند.
حجت‌الاسلام مبلغی با تأکید بر اینکه فقه تمدنی فعال مبتنی بر شاخص‌های فعال و کارامدی است که به تبلور تمدن اسلامی کمک می‌کند، به طبقه بندی آن در سه شاخص فهم و استنباط ساختار مناسک و ارتباط آن با مکارم، محافظت از صفات و ویژگی‌های دینی منبعث از قرآن و نیز دوگانه‌های حلال و حرام و پیروی معقول از حدود و محظورات دینی پرداخت.
وی تأکید کرد: این سه شاخص مهمترین عوامل ایجاد فقه تمدنی است که دارای نقشی مهم و کارامد در سایه تعامل مناسک با مکارم و ظاهر با باطن و جسم با روح است که باعث از بین رفتن تعصبات و افراط گرایی دینی شده و نشانه‌ها و ظواهر دینی را از دست خوش تغییرات محفوظ می‌دارد.
گستردگی دین اسلام جهت تحقق مصلحت عمومی جامعه
جابر القفصی نیز در سخنانی، با تأکید بر اینکه فقه در تمدن اسلامی باعث افزایش تحرک اجتماعی در عین محدود سازی در برابر برخی از خواسته‌های درونی می‌شود، بیان کرد: اسلام، انسان را خطاکار می‌داند و و نقطه قوت او را با توجه به جهات مختلف روحی او که شامل عاطفه، خیال، ترس و طمع است مقابله با خطاهای نفسانی ارزیابی می‌کند.
وی ادامه داد: در روزگار فعلی نیاز به حفظ توازن در بروز خواسته‌های درونی با توجه به نیازهای عاطفی و عینی زندگی داریم، چراکه ما در جهان تمدنی حقیقی و ملموس زندگی می‌کنیم نه در تمدنی که فقط در کتب و مقالات به آن اشاره شده است.
این استاد دانشگاه تونس با اشاره به گستردگی دین اسلام در جهت تحقق مصلحت عمومی جامعه اظهار کرد: برخی از مردم به رویکردهای روحانی و عرفانی اسلام گرایش پیدا کردند و در سایه زبان عشق و محبت به خداوند به قرب الی الله رسیدند، لذا رابطه بین خداوند و انسان، رابطه‌ای عاشقانه و کارامد است که می توان کارآمدی دینداری عمومی و گرایش به زوایا، قبور بزرگان و اولیاء و صلحا برای تسهیل ارتباط با خدا را در این راستا تعریف کرد.
وی بر ضرورت تأسیس فقه جدید بر اساس ابعاد سه گانه عقلانی مبتنی بر درک و استنباط عقلانی انسان، تکوینی مبتنی بر تقویت ارزش‌های اسلامی و انسانی مبتنی بر ترسیم اصول اسلامی منبعث از رحمت و نیز، لزوم تدوین بینش عمیق فقهی برای عبور از ظواهر و تبیین بواطن احکام تأکید کرد.
در ادامه این نشست، اساتید و صاحب نظران به بیان دیدگاه‌های خود پیراون مسائلی از قبیل دین تعبدی، اختیار انسان، ارتباط فقه و پیشرفت‌های جهان امروز، پاسخگو بودن فقه قدیم و نیازهای اساسی و مستحدثه، جنبه‌های عرفانی دین و آثار آن بر تکامل روحی انسان، لزوم بهره مندی از علوم و ابزار جدید برای تفهیم اصول دینی و نیز ارتباط آنها با موضوع تدین و ... پرداختند.
ضرورت تمسک به دین بر مبنای اصول اساسی قرآنی و سنت نبوی(ص)
در پایان این نشست نیز، میثم فراهانی، رایزن فرهنگی ایران در تونس در سخنان خود، بیان کرد: فقه به عنوان قوام اصلی دین و مرجع پاسخگویی به نیازهای بشری همواره مورد توجه پژوهشگران و دین‌پژوهان بوده است و طبعا با توجه به کارامدی فراوان آن وظیفه‌ای سنگین برای فقه پژهان و نیز فقهاء در جهت تبیین رویکردهای مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نیز سبک زندگی جدید فردی بر مبنای فقه اصیل ایجاد می‌کند.
وی به نقش جوانان در جامعه امروز و سوال‌ها و شبهه‌های فراوان آنان اشاره و تأکید کرد: تبیین تدین و ضرورت تمسک به دین بر مبنای اصول اساسی قرآنی و سنت نبوی(ص) و نیز پاسخگویی به شبهات ذهنی جوانان و همچنین ترسیم جامعه‌ای مدرن و همراه با اصول دینی از وظایف مهم و اساسی صاحب نظران دینی و علوم اجتماعی بوده و در این راستا برگزاری نشست‌ها و هم اندیشی‌های دینی با رویکرد بهره‌مندی از ظرفیت‌های فراوان دینی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
فراهانی همچنین، آمادگی رایزنی فرهنگی ایران در تونس را برای گسترش برگزاری این گونه نشست‌های مجازی با حضور همه صاحب‌نظران دینی و اجتماعی مسلمان و نیز پیروان ادیان ابراهیمی اعلام کرد.
نظر شما