به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، شب قدر است؛ زیباترین شب آفرینش؛ شبی که سرنوشت زمینیان و آسمانیان به هم گره می خورد و رفت وآمد ملایک، دامن دامن نور و سلام و عشق به زمین می آورد.
شب قدر، شبی است که همه مقدرات سالانه انسان با ملاحظه، اراده، اختیار و قابلیت های انسان تقدیر می گردد. شب قدر یکی از شب های نیمه دوم ماه رمضان است که طبق روایات ما، یکی از شب های نوزدهم یا بیست و یکم و به احتمال زیادتر، بیست و سوم ماه مبارک رمضان است.
دراین شب که شب نزول قرآن به شمار می آید، امور خیر و شر مردم، ولادت، مرگ، روزی، حج، طاعت، گناه و خلاصه هر حادثه ای که در طول سال متناسب با اراده، دعا و قابلیت انسان واقع می شود، تقدیر می گردد. شب قدر، همیشه و هر سال تکرار می شود. عبادت در آن شب، فضیلت فراوان دارد و بهره برداری از آن در نیکویی سرنوشت یک ساله، بسیار مؤثر است. در این شب، تمام حوادث سال آینده به امام هر زمان ارائه می شود و وی از سرنوشت خود و دیگران با خبر می گردد.
خدای متعال در سورة قدر می فرماید: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکةُ وَ الرُّوحُ...». طبق ادبیات عرب، تنزّل، فعل مضارع است و بر استمرار دلالت دارد و این مطلب گویای آن است که در هر شب قدری در هر سال ملائکه نازل می شوند. ما معتقدیم مهبط ملائکه در زمان حال، با استناد به روایات شیعه و اهل سنت، امام مهدی(عج) فرزند بلا فصل امام حسن عسکری(ع) می باشد که زنده، حاضر و ناظر ما می باشد.
در آستانه شب دوم از لیالی قدر با حجت الاسلام والمسلمین «رحیم کارگر» عضو هیأت علمی و مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به گفت‌وگو نشسته ایم که در پی می آید. تدریس در مرکز تخصصی مهدویت و جامعة المصطفی العالمیة از جمله فعالیت‌های وی است. وی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است که «حقیقت مهدویت»، «آینده جهان»، «مهدویت دوران ظهور»، «مهدویت پیش از ظهور»، «آینده پژوهی قرآنی و جایگاه مهدویت در آن»، «دولت اخلاقی مهدوی»و «آینده پژوهی مهدوی»برخی از این آثار است.
ابتدا برای ما از اهمیت و جایگاه شب قدر بفرمایید.
صحبت کردن در مورد شب قدر فقط کار پیامبر و اهل بیت(ع) ایشان است و از بین دیگران هیچ کس در هیچ حد و سطحی نمی‌تواند در باره شب قدر و اهمیت و ارزش آن و منزلت آن در جهان هستی و کائنات پی ببرد و بتواند در باره آن صحبت کند و اگر ما مطلب و صحبتی در مورد شب قدر و اهمیت و فضیلت آن داریم فقط و فقط به مدد روایات و تفاسیر و آیات قرآن کریم است.
صحبت از شب قدر ماه ها زمان می خواهد
آیات در باره این شب و روایاتی که در این زمینه هست آن قدر زیبا و زیاد هستند که مطالعه و بحث و گفت‌وگو در مورد آنها شاید ماه ها و حتی بیشتر وقت و انرژی می خواهد و من امروز به گوشه ای از این فضائل اشاره می کنم. فضائلی که عموما ما با گوشت و خونمان و با تمام وجودمان لمس کرده ایم و من فقط در صدد این هستم که یک بار دیگر به این فضائل و به این زیبایی های شب نورانی قدر اشاره بکنم.
نکته اول این است که شب قدر شب بهشت است، بهشتی شدن انسان به این شب بستگی دارد و زمین یک پارچه بهشت می‌شود و دروازه ها و دریچه های بهشت با زمین هم افق و هم سطح می‌شود به همین خاطر هرکسی که در این روز وارد بر شب قدر شود گویا وارد بهشت شده و بهشت خود را تضمین کرده است.
شب قدر کلید بهشت است
شب قدر کلید بهشت است، شب قدر خود بهشت واقعی است و کسانی که می خواهند درک درستی از بهشت و زیبایی های بهشت و اهمیت و نورانیت و حلاوت بهشت را بیشتر درک و لمس کنند حتما باید شب قدر را درک کنند و درک شب قدر و رسیدن به عمق و ژرفای شب قدر به این راحتی به دست نمی آید. تقوا و پایبندی به واجبات و حدود الهی قدم اول درک شب قدر و بهشتی شدن در این شب است.
چرا در بین آیات و روایات ما از شب قدر تا این حد تجلیل شده و مورد تعظیم قرار گرفته است؟
جواب این سؤال این است که در شب قدر همه موانع و حجاب های بین انسان و آسمان و افق اعلا و در واقع ملکوت الهی برداشته می‌شود، شیاطین در این شب در بدترین و حقیرترین و ذلیل ترین حالت خود قرار دارند، طوری در این شب موانع و حجاب ها برداشته می‌شود که انسان به محض این که دست های خودش را باز می‌کند و شروع به دعا و استغاثه و ناله به درگاه الهی می‌کند گویا دست خود را به عرش الهی رسانده و گویا دست خودش را به رفیع ترین و بالاترین مراتب و مراحل هستی رسانده است.
شب قدر انسان را رفعت می دهد
شب قدر انسان را رفعت می دهد، بالا می برد و انسان را چنان بالا می برد که هیچ مانع و حجابی در برابرش وجود ندارد، ای کاش این شب را درک می کردیم و به اهمیت آن پی می بردیم.
نکته دیگر نورانیت خاص این شب است؛ وقتی صحبت می‌شود که شب قدر، شب توبه و آمرزش و پاکی است یعنی این شب، شب نورانیت است و همه چیز و همه کس و همه هستی و همه فرش در این شب نورانی می‌شود و نورانیت خاصی پیدا می‌شود، چنان نورانیت در این روز به حد اعلی خودش می رسد که انسان اگر اراده بکند و نگاهی به افق اعلا بکند، ملکوت الهی را مشاهده می‌کند.
منظور شما از نورانیت حاصل شده در شب قدر چیست و چطور می‌توان به آن رسید؟
ذکر این نکته ضروری است که فقط ما در ظواهر این شب مانده ایم، در همین چیزهای ساده شب قدر و در ابتدایی ترین مرحله شب قدر قرار داریم و اگر شب قدر را به مراحل مختلف تحصیلی انسان تشبیه کنیم از پیش دبستانی و ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان و دانشگاه و بالاتر، همه انسان ها عموما در همان مرحله پیش دبستانی و مقدماتی باقی مانده اند و اگر ما می توانستیم وارد مراحل بعدی شب قدر بشویم یقینا نورانیت این شب را به خوبی درک و لمس و احساس می کردیم و نورانیت خودمان را در این شب بالا می بردیم و تضمین می کردیم، چون در این شب صرفا جهان هستی نورانی نیست بلکه انسان را نورانی کرده و وجود او را پالایش می‌کند.
شب قدر اوج تطهیر انسان است و انسان اگر طهارت و پاکی را در کل زندگی خودش بخواهد مروری بکند در این شب به اوج خودش می رسد یعنی بالاترین حد طهارت انسان در شب قدر حاصل می‌شود چنان خداوند ضیافت خانه و میهمانی ترتیب داده است و چنان پذیرایی های معنوی و بهشتی در این شب از انسان می‌کند که انسان به اوج طهارت می رسد و در واقع این شب شب تقدیر تطهیر انسان است.
باید طهارت حاصل از شب قدر را دوام ببخشیم
فقط مانده این تطهیر را دوام ببخشیم و این طهارت را نگذاریم در شب قدر محصور بماند و روز بعد و روزهای بعد و تازه خواهیم فهمید که فلسفه آفرینش چیست و فلسفه زندگی و خلقت انسان چیست و نیایش عرش و فرش چیست.
نکته دیگر این است که شب قدر شب بندگی و دل شکستگی است و انسان فراری و انسان آواره و بیچاره در این شب به دامان رحمت الهی پناه می برد و اوج رحمت و بخشش و بالاترین حد رحمت و بزرگی و کرامت الهی در این شب بر انسان ها دیده می‌شود به همین جهت شب قدر واقعا شب اشک و عشق و شور است و انسان بزرگترین سرمایه اش در این شب اشک و گریه و انابه و استغاثه و توبه است. آن اضطراری ترین و مضطرترین حالت انسان باید در این شب نمایان شود.
شما چه توصیه ای برای مردم در این شب دارید تا به بهترین شکل از آن استفاده کنند؟
به عقیده من یک انسان در این شب باید بفهمد که غیر از خدا هیچ چاره ای ندارد به همین دلیل، اوج رقیت و بندگی انسان در شب قدر معلوم می‌شود و هرچه قدر انسان خود را کوچک تر و بنده تر نشان می دهد به همان اندازه رفعت مقام پیدا کرده و بالا می برد و از همه موجودات و حتی از فرشتگان و ملائکه الهی بالاتر می رود و ملائکه در این شب به محضر انسان می رسند.
شب قدر شب پیوند با ولی و حجت خداست
انسان در این شب با پیوند با انسان کامل و با تبعیت از ولی و حجت الهی، خودش مقتدا و پیشرو همه بندگان خدا می‌شود و در نهایت این شب اوج سعادت انسان است و اگر انسان دنبال رستگاری، سعادت، فلاح و خوشبختی و هرچیزی که برایش لذت بخش است، می گردد در این شب باید به دنبال آن باشد و کلید همه اینها در شب قدر است و آن قدر در این زمینه روایات و احایث هست که انسان با مطالعه آنها می‌تواند به آن لذت معنوی این شب برسد و به آن حلاوت معنوی این شب دست پیدا کند و همه این ها به این برمی گردد که انسان وقتی پای خود را به صبح شب قدر می گذارد آمرزیده و بخشیده و طاهر و پاک است.
رعایت چه اموری قبل از شب قدر و چه اموری در حین شب های قدر لازم است؟
من می گویم باید خودمان را آماده کنیم و از هر لحاظ روحی، بدنی، فکری، عقلی به هر شکل ممکن آمادگی پیدا کنیم و خودمان را تجهیز و قوی کنیم، مطالعه داشته باشیم و اگر می خواهیم آماده اشک ریختن بشویم باید خودمان و قلب مان را آماده مواجهه با شب قدر کنیم.
شب قدر؛ شب دستگیری از دیگران
اعمال و عبادات این شب سه بخش عمده دارد که باید به آن توجه داشته باشیم. بخش اول این شب دستگیری از دیگران است و اگر می خواهیم دستمان در این شب گرفته شود باید از دیگران دستگیری کنیم، صدقه بدهیم و هرچه قدر در توان داریم در این شب صدقه بدهیم و دست مستمندان و نیازمندان را در این شب بگیریم و در این شب اگر از کسی دل آرزده ایم حلال کنیم و اگر به کسی آسیبی رسانده ایم حتما باید دلش را به دست بیاوریم و اگر مستمندی می شناسیم او را وسیله و باب ورود به شب قدر قرار بدهیم.
اگر از کسی ناراضی هستیم به خاطر خدا او را ببخشیم
اگر از کسی ناراضی هستیم به خاطر خدا او را ببخشیم بنابراین قسمت مهم و اصلی این شب اصلاح رابطه ما با دیگران است، به ویژه با نیازمندان، مظلومان و بیچارگان و دل شکستگان و مستضعفان و کسانی که واقعا کسی را ندارند به ویژه در این روزهای سخت.
توبه حقیقی کنیم
بخش دوم اعمال این شب مربوط به استغفار و انابه و توبه می‌شود، اشک ندامت و پشیمانی و اشک حسرت و اشک شوق حتی، در این شب باید به منتهای حالت عجز و لابه برسیم و احساس نیاز خودمان را در این شب بالا ببریم، استغفار و توبه و پشیمانی ما واقعی باشد.
شب قدر شب پشیمانی و شب بازگشت است پس قسمت عظیمی از این شب را برای استغفار واقعی و استغاثه واقعی قرار بدهیم و برای این که این شب، شب دل شکستگی است و در نهایت بخش سوم اعمال این شب همان چیزهایی است که انجام می دهیم اعم از نماز و ذکر و قرائت قرآن و قرآن بر سر گرفتن و متوسل شدن.
چرا توسل به امام زمان(عج) در شب های قدر اهمیت دارد؟ و اساسا رسم و شیوه دعا در این شب چگونه است؟
چون او واسطه بین ما و خدا است و اگر امام زمان(عج) را از خودمان راضی کنیم خدا هم از ما راضی خواهد شد؛ برای ظهور و فرج و سلامتی ایشان دعا کنیم، او حجت بین ما و خدا است و همه حاجات و دعاهای ما به دست ایشان روا می‌شود. بنابراین در این شب ارتباط خاصی با حضرت ولی عصر(عج) داشته باشیم که او واسطه ما و خدا باشد.
دل امام زمان(عج) را به دست بیاوریم
در این شب باید دل امام زمان(عج) را به دست بیاوریم چون خیلی از اوقات دل ایشان را شکسته ایم و ایشان را ناراضی کرده ایم، دل ایشان را به دست بیاوریم که در این صورت خدا نیز از ما راضی خواهد شد.
مجموعا این سه بخش از اعمال ختم به دعا و خواستن می‌شود، تقدیر خودمان را باید با دعا و عزم راسخ در این شب رقم بزنیم، دعاهای ما دعاهای واقعی و از ته دل باشد و از سویدای درون دعا کنیم و در نتیجه این دعاهای ما همه قفل ها را باز کرده و همه سختی ها را آسان می‌کند و رحمت الهی را به جوشش درآورده و تقدیر ما را به خوبی رقم می زند و در کنار این دعا، تصمیم جدی را داشته باشیم.
دعای ما واقعی باشد، ساختگی نباشد و دعاهای ما دعای زبانی نباشد بلکه دعای دست و پا و چشم و گوش و بینی و دهان و زبان باشد، دست ما هم دعا کند و تصمیم بگیرد، قلب هم دعا کند و همه وجود مان یک پارچه دعا شود و سلول های بدن ما فریاد بزنند؛ در این شب، سلول ها و تمامی ملوکول های بدن ما عهد ببندد، پس دعای ما باید یک نتیجه روشن داشته باشد آن هم عهد بندگی است و تصمیم بر عبودیت است.
متشکریم از این که فرصت خود را در اختیار ما قرار دادید، اگر در پایان نکته ای مانده است، بفرمایید.
بنده هم از شما متشکرم و در نهایت این نکته را یادآور شوم که همه ما از شب های قدر استفاده کنیم و در این شب ها یک سال تصمیم بگیریم ببینیم بندگی خدا چه لذتی دارد، ما که در طول سال همیشه بنده شیطان بوده ایم و همیشه عبد شهوات بوده ایم، یک سال تصمیم بگیریم بنده خدا باشیم تا لذت آن را درک کنیم و حسن و اهمیت آن درک کنیم.
انشاءالله خداوند همه ما را در این شب موفق به توبه و استغفار حقیقی بکند.
نظر شما