مخالفت با نفس و ارتباط با ملائکه در شب قدر عامل جهش رشد انسان

«حجت‌الاسلام هادی عیوضی»، در گفت‌و‌‌گو با خبرنگار شبستان در همدان گفت: طبق حدیثی از پیامبر اکرم(ص): «دست و پای شیطان در ماه رمضان در غل و زنجیر است».

استاد حوزه و دانشگاه افزود: در کنار این مهم، بیشتر احکام ماه رمضان در جهت مهار هوای نفس انسان است یا به عبارتی همان تشنگی و گرسنگی که در ماه رمضان انسان تحمل می‌کند روشی در مبارزه با نفس است.

وی اضافه کرد: حال خدا با «غل و زنجیر کردن شیطان» و «به سختی انداختن نفس انسان» در این ماه به دنبال چیست!! خداوند می‌توانست احکام و عبادات دیگری را در این ماه به انسان واجب کند.

عیوضی ادامه داد: خداوند دارای دو صفت «رحمت» و «غضب» است که تجلی رحمت خداوند، همان فرشتگان و ملائکه درگاه او و تجلی صفت غضب خداوند را می‌توان در ابلیس مشاهده کرد به عبارتی رحمت خداوند با ملائکه و غضبش با ابلیس جلوه می‌کند.

این استاد تدبر در قرآن اشاره‌ای به تقسیمات قلب انسان داشت و گفت: «وجه عالی یا سطح بالای قلب انسان به عالم ملک و مشهود» وصل می‌شود و «سطح پایین قلب به عالم دنیا» وصل می شود.

عیوضی ادامه داد: در تقسیم بندی دیگری به دو قوه درونی انسان مبنی بر«عقل» و «وهم» اشاره می‌شود، از آنجا که همه موارد عنوان شده با یکدیگر در ارتباط هستند می‌توان نتیجه گرفت ارتباط انسان با ملائکه رشد او و ارتباطش با شیطان، سقوط را برای انسان در پی خواهد داشت.

وی ابراز کرد: به مدل ارتباطی ملائکه با انسان، «الهام» و ارتباط انسان با شیطان را «وسوسه» گویند که این مهم با دو قوه درونی انسان یعنی «عقل» و «وهم» نیز در ارتباط است به گونه‌ای که وهم، زمینه ساز ارتباط انسان با شیطان و عقل زمینه ساز ارتباط انسان با ملائکه است.

عیوضی ابراز کرد: هنگامی که انسان پا به این جهان می‌گذارد دو قوه عقل و وهم در او یکسان است اما به مرور این دو قوه در انسان تغییر می‌کند حال اینکه هریک تا چه اندازه می‌تواند در او تغییر کند تابع یک امر مهم یعنی «تبعیت» است.

«تبعیت» عامل تغذیه عقل و وهم

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه تغذیه عقل و وهم، «تبعیت» است ادامه داد: اگر انسان هر اندازه بیشتر از عقل تبعیت کند، قدرت وحی او بیشتر می‌شود و هر انداره از وهم تبیعت کند، قدرت وسوسه او بیشتر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اکنون می‌توان به این سوال که هدف خداوند از «غل و زنجیر کردن شیطان» و «به سختی انداختن نفس انسان» در ماه رمضان چیست جواب داد گفت: طبق مطالب عنوان شده، خداوند با روزه داری در ماه رمضان به دنبال ایجاد تعادل بین دو قدرت عقل و وهم در انسان است.

عیوضی ادامه داد: کاهش قدرت وهم در ماه مبارک رمضان با غل و زنجیر کردن شیطان و محقق می‌شود، اما گاه حتی با تحقق این امر از سوی خدا، شاهد گناه برخی افزاد در ماه مبارک هستیم در این زمان است که «سختی بر نفس» با نخوردن و نیاشامیدن و ... بر انسان واجب می‌شود.

وی ابراز کرد: آیا به راستی به گمان برخی افراد فلسفه ماه رمضان، گرسنگی است، آیا میزبان می‌تواند با گرشنگی از میهمان خویش پذیرایی کند!! گرسنگی بهترین نوع پذیرایی خداوند از انسان برای مخالفت بنده‌اش در برابر هوای نفس است.

عیوضی ادامه داد: تقویت قدرت عقل و به تبع افزایش ارتباط انسان با ملائکه و در مقابل کاهش قدرت وهم و به تبع کاهش ارتباط انسان با شیطان در ماه رمضان توسط «خداوند و انسان» محقق می‌شود.

وی گفت: خداوند در این ماه کاهش قدرت وهم یا وسوسه را از طریق غل و زنجیر کردن شیطان در بند محقق می‌کند اما در این بین انسان نیز باید خودی نشان دهد که او نیز با حرکت در خلاف خواسته‌های نفسانی‌اش(خوردن و آشامیدن و گناه نکردن و ...) این وظیفه را به انجام می‌رساند.

این کارشناس دینی با اشاره به اینکه روزه داران بر اساس مخالفت با هوای نفسشان، رتبه بندی می‌شوند گفت: افرادی که در این ایام تنها با نخوردن و نیاشامیدن روزه دار هستند، «روزه عام» گفته می‌شود.

عیوضی گفت: افرادی که علاوه بر نخودن، از گناه نیز دوری می‌کنند، «روزه خاص» و به افرادی که علاوه بر موراد عنوان شده در قلب خود غیر خداوند را راه نمی‌دهند «روزه خاص الخاص» گفته می‌شود.

 وی اشاره‌ای به مطالب عنوان شده با شب‌های قدر داشت و گفت: طبق آیه شریفه « تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ؛ در این شب فرشتگان و روح به اذن خدا از هر فرمان و دستور الهی نازل می‌شوند»(قدر/ آیه 4)، ملائکه و فرشتگانی که از آن در مطالب فوق یاد شد در شب قدر مجددا برای ارتباط با انسان به زمین می‌آیند.

عیوضی بااشاره به اینکه ما وظیفه داریم در شب‌های قدر با ملائکه ارتباط بگیریم گفت: طبق آیه 14 سوره مبارکه مومنون که به مراحل خلقت انسان اشاره دارد در پایان آیه به با عبارت «خلقت جدید» روبرو می‌شویم، منظور از خلقت جدید، «دمیدن روح» در انسان است.

ارتباط جسم با روح، عامل رشد انسان

وی ادامه داد: وقتی جسم با روح ارتباط و تماس می‌گیرد،یک جهش رشدی در انسان شکل می‌گیرد و این همان عاملی است که انسان را از سایر موجودات عالم جدا کرده و او را اشرف مخلوقات می‌کند.

 عیوضی ابراز کرد: حال طبق آیه 4 سوره قدر، وقتی روح بر انسان دمیده شود، یک جهش رشدی در او پدید می‌آورد که این جهش رشدی در انسان هر سال یکبار در شب‌های قدر تکرار می‌شود، حال اگر کسی بتواند مقدمات لازم برای ارتباط با ملائکه را در خود مهیا کند بدون شک رشد خواهد کرد.

این استاد تدبر در قرآن با اشاره به اینکه باید ظرفیت و زمینه ارتباط انسان با فرشتگان مهیا شود گفت: ملائکه وظیفه رشد انسان را دارند چرا که مطابق خواسته خداوند که رشد انسان است حرکت می‌کنند و نمی‌توانند خلاف آن عمل کنند حال آنچه مهم است ایجاد ظرفیت در انسان برای این ارتباط است.

 وی با اشاره به اینکه هرکس می‌تواند متناسب با ظرفیت خود با ملائکه ارتباط برقرار کند گفت: در این بین، امام زمان(عج)، ظرفیت کامل و یا انسان کامل برای ارتباط با ملائکه است به همین جهت محل نزول فرشتگان بر انسان، قلب نازنین امام عصر(عج) است.

عیوضی گفت: حال در این بین هر اندازه انسان وجود خود را به امام عصر(عج) نزدیک تر کند از این ارتباط با ملائکه بیشتر بهره مند شده و در نهایت بیشتر رشد خواهد کرد، ناگفته نماند که امام زمان(عج) از قرآن جدا نیست، چرا که قرآن فرمول انسان کامل است یا به عبارتی انسان کامل مجسم فرمول‌های قرآن است.

 وی اشاره‌ای به تدبر در قرآن داشت و گفت: در تدبر همه آیات و سوره‌ها با یکدیگر در ارتباط هستند اما آنچه در تدبر مهم است کشف روش ارتباط آیات با یکدیگر است این نکته را نیز باید عنوان کرد که سوره‌ها و آیات قرآن علاوه بر ارتباط با یکدیگر با موارد دیگری همچون «زمان» نیز درارتباط هستند که در مصاحبه‌های بعدی به این مهم بیشتر پرداخته خواهد شد.