دنبال برنده شدن در گفتگوهای میان ادیان نیستیم

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، بشر امروز به دنبال فهم حقیقت است و می خواهد ببیند حرف ناب کجاست. اگر قرن 19 را قرن زایش ایسم ها و مکاتب فکری بدانیم، قرن بیستم قرن جدال و دعوای همین مکاتب و ایسم هاست اما قرن 21 در حقیقت قرن ماراتن نیست، بلکه قرن سازگاری و گفتگوی میان ایسم هاست. بشر امروز از این همه نزاع و کشمکش خسته شده و سخن باطنی او این است که کنار هم جمع شوید و ببینید مشکل بشر کجاست نه این که دنبال برتری جویی باشید لذا امروز عصر گفتگوست و گفتگو با مجادله و مناظره بسیار متفاوت است. ما در گفتگو به دنبال برنده شدن و مغلوب کردن طرف مقابل نیستیم به دنبال عرضه دیدگاه مان هستیم و همه چیز به مخاطب واگذار می شود که این سخنان را بشنود و از بهترین آن تبعیت کند."

پنجشنبه یازدهم اردیبهشت ماه حجت الاسلام و المسلمین دکتر «یحیی جهانگیری سهروردی»، ارتباط زنده اینستاگرامی به زبان انگلیسی با دکتر اندرس ریچاردسون، کشیش و استاد دانشگاه بین المللی دالاس آمریکا و مدیر بخش مطالعات ادیان ابراهیمی درباره روزه در اسلام و مسیحیت داشت. آنچه در ادامه می خوانیدحاصل گفت و گوی خبرگزاری با حجت الاسلام و المسلمین دکتر جهانگیری سهروردی درباره مباحث مطرح شده در این نشست مجازی است.

جناب سهروردی! پیش از آن که به بحث اصلی مان که مقایسه تطبیقی میان روزه داری در اسلام و مسیحیت است وارد شویم درباره ضرورت برگزاری چنین نشست های مجازی به ویژه با اولویت گفتگو با چهره های بین المللی بفرمایید.

ببینید ما امروز در شرایط خاصی قرار گرفته ایم که اقتضا می کند از ظرفیت های موجود در فضای مجازی در جهت گفتمان معارف اسلامی استفاده کنیم. همچنان که حضرت آقا هم فرمودند که ما در این دوران باید از قوت فضای مجازی در بسط گفتمان دینی، حقایق و معارف موجود بهره ببریم. گفتگویی که موضوع بحث شماست در ادامه سلسله گفتگوهایی بود که از چندی پیش آغاز کرده ام. چندی پیش گفتگویی با یکی از وزرای تونس در لایو اینستاگرام داشتیم همچنین یکی از وزرای سابق دولت لبنان و سعی هم شده که انتخاب نفرات به گونه ای باشد که برای مخاطبان، آشنایی و جذابیت لازم در جهت دنبال کردن مباحث را داشته باشد.

درنشست پنجشنبه چند نفر مخاطب لایو بودند؟

حدود 600 نفر توانستند بهره ببرند که از کشورهایی چون ایران، آمریکا، انگلیس، اوگاندا، فرانسه، ساحل عاج، افغانستان، برزیل، آلمان، کانادا و ... بودند.

گفتگو با آقای دکتر ریچاردسون را در این بحث تطبیقی چطور ارزیابی می کنید؟

آقای ریچاردسون فردی است که نسبت به ایران شناخت دارند و پیشتر هم سابقه گفتگوهای الهیاتی را با ایشان داشته ایم. خب در این نشست حجم سوالات زیاد بود و عملا نتوانستیم به این حجم از سوالات پاسخ بدهیم اما ایشان به انواع روزه داری و نوع نگاه مسیحیت به روزه پرداختند که روزه موجب تطهیر انسان از گناهان است اما در اسلام روزه نه تنها موجب تطهیر می شود بلکه زمینه تکامل روزه دار را هم فراهم می کند تا او در مسیر سیر و سلوک به آن مراحل متعالی دست یابد.

نکته دیگری که در این بحث مطرح شد محدودت هایی – نخوردن، نیاشامیدن، انجام ندادن برخی اعمال و ... – است که در روزه داری از نگاه اسلام به فرد روزه دار اعمال می شود و ظاهرا بسیار سخت تر از محدودیت های روزه داری در مسیحیت است. در این جا بنده به این موضوع پرداختم که محدودیت های روزه داری در اسلام در حقیقت ظرفیت آفرین است. ممکن است دهان ظاهر به کل در روزه داری بسته می شود اما آن دهان باطنی و حقیقی به این واسطه فرصت می یابد که در انسان، باز و برخوردار از طعام های معنوی و روحانی شود.

ما معتقدیم که روزه نعمت بزرگ الهی نه تنها برای مسلمانان که برای همه بشریت است. در واقع روزه داری پیامی از جانب پیامبران است که شما نباید زندگی خود را صرفان در برخی حوایج و خواسته های جسمی متوقف کنید. در حقیقت پیامبران به این وسیله در پی آن بوده اد که عرصه هایی وسیع تر و متعالی تر از عرصه حوایج جسمی را به روی انسان باز کنند و روزه داری به واقع پنجره ای برای ورود این هوای تازه به سمت انسان است. البته که دشواری هایی در این باره بر جسم اعمال می شود اما احیای آن جنبه معنوی و ظرفیت سازی برای تعالی برکاتی دارد که به هیچ عنوان قابل قیاس با آن محدودیت ها نیست.

در این نشست همچنین به آیه "یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون" پرداخته شد که به صراحت نشان می دهد روزه صرفا متعلق به مسلمانان نیست. البته ممکن است شکل روزه داری در ادیان مختلف با هم متفاوت باشد اما روزه داری برای همه انسان هاست. نکته بعد فلسفه روزه داری است که در نگاه ما بازگشت انسان به آن فطرت پاک است. ما برخلاف مسیحیت معتقدیم که انسان، گناه ازلی ندارد و ماه رمضان می تواند مقدمه ای باشد که روزه دار به فطرت پاک الهی برگردد.

آیا پرسش خاصی در این نشست در رابطه با تطبیق روزه داری در اسلام و مسیحیت مطرح شد؟

از جمله سوالاتی که طرح شد این بود که آیا همه فرقه های مسلمانان و مسیحیان روزه می گیرند؟ خب روشن است که در حوزه اسلام، همه مسلمانان به روزه اعتقادی جدی دارند و به آن احترام می گذارند. حالا البته در شکل اجرا تفاوت های جزیی دیده می شود مثلا سنی ها ممکن است در زمان افطار تفاوت های اندکی با هم داشته باشند یا نگاه ما به روزه داری در سفر ممکن است تفاوت داشته باشد اما افزون بر 90 درصد اشتراک در این باره وجود دارد. آقای ریچاردسون هم در این گفتگو تصریح کردند که همه فرقه های مسیحی حتی پروتستان ها، اعتقاد به روزه داری دارند، گرچه روزه در مسیحیت واجب نیست. ایشان اشاره ای هم به بحث روزه سکوت در مسیحیت داشتند که البته اسلام روزه سکوت را منسوخ اعلام کرده است. نه به این معنا که آن روزه باطل است بلکه اسلام، نسخه کامل تری که امروز ما در اختیار داریم آورده است. در حقیقت انزوا و عزت گزینی و سکوت در اسلام مورد توجه نیست و حتی وقتی اشاره می شود که خداوند را در دل شب عبادت کنید به معنای عزلت گزینی نیست بلکه مفهوم خلوت گزینی دارد و باید به تفاوت این دو توجه کرد. شما می بینید اسلام بسیار به خلوت گزینی اشاره کرده اما حتی در دل خلوت شب می گوید برای چهل مومن دعا کنید و از خداوند بخواهید که مشکلات ان ها مرتفع شود.

نشست هایی از این دست که به واکاوی دیدگاه های دو دین و البته تفاوت هایی که در این باره وجود دارد می پردازد چگونه باید اجرا شود که برای مخاطب مفید فایده قرار گیرد؟

ببینید بشر امروز به دنبال فهم حقیقت است و می خواهد ببیند حرف ناب کجاست. اگر قرن 19 را قرن زایش ایسم ها و مکاتب فکری بدانیم، قرن بیستم قرن جدال و دعوای همین مکاتب و ایسم هاست اما قرن 21 در حقیقت قرن ماراتن نیست، بلکه قرن سازگاری و گفتگوی میان ایسم هاست. بشر امروز از این همه نزاع و کشمکش خسته شده و سخن باطنی او این است که کنار هم جمع شوید و ببینید مشکل بشر کجاست نه این که دنبال برتری جویی باشید لذا امروز عصر گفتگوست و گفتگو با مجادله و مناظره بسیار متفاوت است. ما در گفتگو به دنبال برنده شدن و مغلوب کردن طرف مقابل نیستیم به دنبال عرضه دیدگاه مان هستیم و همه چیز به مخاطب واگذار می شود که این سخنان را بشنود و از بهترین آن تبعیت کند.

در حقیقت چالش بزرگ ما این است که ذائقه های بشر را نمی شناسیم بنابراین می بینید که کتاب، سخنرانی، مناظره و امثالهم بسیار تولید می شود اما راهی به جایی نمی برد چون مبتنی بر مونولوگ و نه دیالوگ است و بشر امروز از این همه تولید مونولوگ خسته است و البته دیالوگی را می پسندد که به هدف مغلوب کردن و برتری جوایی نباشد بلکه هر کسی داشته خود را عرضه کند.