فلسفه اسلامی راه حلی برای حل مشکل سکولاریزه شدن علم

به گزارش برگزاری شبستان از قم، محمد حزیم شاه، رییس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی و استاد فلسفه و تاریخ در دانشگاه کووالالامپورمالزی شب گذشته (26آذر) در مراسم گرامیداشت هفته وحدت حوزه و دانشگاه که در دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد، یکی از مشکلات امروز را تلفیق سنت و مدرنیته دانست و گفت: به عنوان مثال یکی از مشکلات کشور مالزی با وجود پیشرفت هایی که داشته تلفیق مدرنیته و سنت هاست.

وی در ادامه افزود: علم و فناوری در هر کشوری که وارد شوند تاثیرات خود را بر آن سیستم خواهند گذارد از این حیث زمانی که تاریخ و فلسفه علم در غرب بر شرق وارد شد، مشکلات خود را نیز به این کشورها وارد ساخت زیرا غرب با وجود تمام پیشرفت های علمی خود با مشکلات معنوی فراوانی درگیر است.

حزیم شاه با اشاره به تاریخ علم در جهان اظهار داشت: از قرن 17 به بعد ما شاهد بروز علمی جدید هستیم که با علم قرون وسطی و علم یونانیان تفاوت های زیادی داشت، علم و دانشی که در قبل از قرن 17 بود، قابل تطبیق با اسلام و مسیحیت بود.

این استاد تاریخ در ادامه تصریح کرد: در میانه قرن 9 تا 12 که غرب در جهل و نادانی بود، مسلمانان در حال پیشرفت های علمی زیادی بودند اما از قرن 17 به بعد غربیان پیشرفت های زیادی داشتند زیرا تلفیق بین فلسفه طبیعی و ریاضیات و روش تجربی علم اتفاق افتاد که متاسفانه در اسلام این تلفیق به وجود نیامد.

رییس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی، به جایگاه دانش هایی چون نجوم و ریاضیات در دین مسیحیت و اسلام اشاره کرد و افزود: علمی که در دانشگاه های غرب تدریس می شد به فلسفه طبیعی محدود می شد، دانش هایی چون نجوم و ریاضیات زمانی خوب بودند که به الهیات مسیحی کمک کنند نه بیشتر و در تمدن اسلامی نیز این دو علم در خدمت تعیین قبله، زمان اذان و تعیین طلوع و غروب آفتاب برای نماز و افطار بکار می رفت.

حزیم شاه روشنگری امروزی را حاصل انقلاب فکری و فرهنگی قرن 17 دانست و یادآور شد: البته این انقلاب که تاکید بر علوم عقلانی داشت، باعث سکولاریزه شدن روش های علمی شد و از قرن 17 به بعد شاهد پیشرفت های علمی بودیم که برچسب سکولاریزه بر خود داشت.

وی ادامه داد: در غرب روش تجربی علم پی گرفته شد، یعنی هر آنچه از نظر آنان قابل تجربه بود را می پذیرفتند این پیشرفت ها باعث سرمایه داری و کمونیسم و صنعتی گرایی شد و در این صورت علم خودکامه شد و علم به معنای فهمیدن دنیای اطراف از بین رفت اما با گذشت زمان برخی از خود آنان در برابر این نظریه ایستادگی کردند و اظهار کردند که علم پاسخگوی همه چیز نیست و در این نظریه انسان و ارزش های انسانی کم اهمیت شده اند و هر چیزی را نمی شود با علم سنجید.

وی تصریح کرد: زمانی که قدرت های استعماری وارد کشورهای اسلامی شدند این مشکل فرهنگی غرب در این کشورها نیز وارد شد، یکی از جواب هایی که متفکران مسلمان به این مسئله دادند اسلامی سازی علم بود چرا که می توان از فلسفه اسلامی و تفکر اسلامی برای حل این مشکل استفاده کرد.

پایان/