قرنطینه خانگی؛ فرصتی برای خودکاوی و خودشناسی/ انسانِ بعد از کرونا آگاه تر است

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- مریم داوری: «مسلم ناصری» از نویسندگان کشورمان ششم فروردین 51 در شهرستان کاشمر دیده به جهان گشود. دوره ابتدایی را در روستای زادگاهش ،بنده قرا، گذرانید و بعد راهنمایی را در مدرسه شبانه‌روزی شهرستان کاشمر تمام کرد. وی پس از اتمام سیکل در سال 1368 راهی قم شد و دروس حوزه را تا مقطع خارج فقه و اصول ادامه داد و از محضر مراجع عظام مکارم شیرازی و سبحانی استفاده کرد. وی ضمن تحصیل علوم دینی با اخذ دیپلم، کارشناسی تاریخ خود را در دانشگاه باقرالعلوم(ع) تمام کرد و کارشناسی‌ارشد در رشته تاریخ اسلام را در دانشگاه شهید بهشتی تهران به پایان برد. مسافر شهرهای بی نشان،فرزند خوانده، سرادار تنها، بم تا بم، سروها ایستاده می میرند،فرشته های زمینی،سورنا و باغ طوطی از جمله آثاری است که ناصری به رشته تحریر در آورده است. با وجود شیوع بیماری کرونا ، تعطیلی مهدهای کودک و مدارس و دانشگاه ها و به دنبال آن تغییر شرایط زندگی گفتگویی با مسلم ناصری ترتیب دادیم تا ببینیم چه پیشنهاهایی برای این روزها دارد. متن گفتگو بدین شرح است:

 با وجود شیوع بیماری کرونا و قرنطینه خانگی چه توصیه ای برای بچه ها دارید؟

 بچه ها به سه دسته خردسالان، کودکان و نوجوانان تقسیم می شوند که هر یک از این سه دسته روحیات، مسایل و مشکلات خاص خود را دارند. به نظر بنده قرنطینه خانگی برای خردسالان سخت تر و حادتر است. والدین باید بیشتر از خردسالان حمایت کنند، با آنها بازی کنند، برایشان قصه و کتاب بخوانند. خردسالان گروهی هستند که نیاز به جست و خیز دارند برای همین قرنطینه خانگی برای آنها سخت است به خصوص کسانی که در آپارتمان زندگی می کنند. در چنین شرایطی خردسال خود را در یک قفس زندانی می بیند و تحت فشار قرار می گیرد. پدر و مادرها هم گاهی بی حوصله هستند و طاقت بدو بدو و شلوغی خردسال را ندارند. گروه دوم کودکانی هستند که سواد خواندن و نوشتن دارند. پدر و مادر باید با کودکان نیز بازی کنند اما کودکان می توانند خودشان کتاب و قصه بخوانند و از این جهت خود را سرگرم کنند. نوجوانان هم در کنار درس و آموزش از راه دور می توانند بازی های فکری متناسب سن خود را داشته باشند و بر اساس علایق شان کتاب انتخاب کنند و بخوانند.

در صحبت های خود اشاره به مطالعه کردید، چه کتاب هایی برای بچه ها در ایام قرنطینه خانگی توصیه می کنید؟

وظیفه والدین است که برای کودکان و به خصوص خردسالان کتاب انتخاب کنند. خوشبختانه برخی از نهادها مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کتاب هایی را به طور رایگان در صفحات وب قرار دادند و والدین می توانند آنها را دانلود کنند و برای بچه ها بخوانند. اگر در خانه نیز کتاب موجود است، والدین می توانند آنها را برای خردسالان و کودکان بخوانند. نکته مهم این است که کودکان و خردسالان مثل بزرگتر ها نیستند که یک کتاب را یک بار بخوانند. می توان یک کتاب را چندین بار برای خردسال و کودک خواند. در هر بازخوانش، کتاب برای خردسال و کودک تازگی دارد و لذت بخش است زیرا در هر بار چیز جدیدی یاد می گیرد. کودکان و خردسالان در شرایط و حالات مختلف روحی برداشت های متفاوت از کتاب و شرلیط داستان خواهند داشت و با شخصیت های داستان هم ذات پنداری می کنند. در اکثر موارد خردسال و کودک وقتی شاد هستند خود را جای شخصیت شاد داستان می گذارند و یا به عنوان مثال  وقتی پدرشان عصبانی است، او را جای گرگ قصه شنگول و منگول می گذارند. ما نویسنده ها می خواهیم با قصه بر مخاطب تاثیر بگذاریم و مخاطب تخلیه روانی شود. قصه کمک بزرگی به خردسالان و کودکان می کند. نوجوانان نیز می توانند بنا به علایق و سلیقه خود کتاب انتخاب کنند.

در انتخاب کتاب چه نکاتی باید مد نظر قرار گیرد؟

نکته حائز اهمیت در انتخاب کتاب برای خردسالان، کودکان و نوجوانان توجه به نویسنده و ناشر کتاب است. در کنار حوزه علاقمندی اگر اعتماد به ناشر و نویسنده وجود داشته باشد، انتخاب کتاب راحت تر است. هر ناشری در زمینه خاص شناخته شده است. به عنوان مثال بهترین ناشر ژانر فانتزی، افق است. کارهای مذهبی را می توان از بین آثار به نشر انتخاب کرد. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آثار خوبی در زمینه رئال دارد. نشر پیدایش نیز آثار کلاسیک فارسی را به خوبی ساده نویسی کرده است.

چه توصیه ای برای مردم در روزهای قرنطینه خانگی دارید؟

ممکن است در این ایام تنش هایی بین مادر، پدر و فرزندان وجود داشته باشد و بی حوصلگی هایی شکل گیرد. باید از نگاهی دیگر به موضوع نگریست. کرونا فرصتی ایجاد کرده که بیشتر خانواده ها در کنار هم باشند.خانواده ها باید سعی کنند برنامه ریزی دقیقی داشته باشند و هر یک از اعضای خانواده به کار مورد علاقه خود بپردازد. فرصت خوبی برای مطالعه و کتاب خواندن ایجاد شده است. پدر خانواده می تواند وسایلی که در خانه  خراب شده است را تعمیر کند. اگر باغچه ای در خانه ای وجود دارد می توان به آن رسیدگی کرد. مادر خانه می تواند بیشتر به امور خانه و بچه ها رسیدگی کند. همچنین فرصت مناسبی است که اعضای خانواده بیشتر با هم به گفت و گو بپردازند و شناخت بهتری از هم پیدا کنند. در این روزهای قرنطینه می توان به کارهای عقب مانده نیز رسیدگی کرد.

مهمترین درس هایی که می توان از کرونا گرفت، چیست؟

به نظرم کرونا با همه سختی ها یک حسن مهم داشت و آن اینکه اعضای خانواده را دور هم جمع کرد. اعضای خانواده می توانند صمیمی تر شوند و بهتر هم را بشناسند. در این ایام با فرصتی که در اختیار داریم می توانیم به یک خودکاوی و خودشناسی برسیم. فرصت خوبی است که تامل کنیم چه کسی هستیم، کجا هستیم و برای چه هستیم. زمان خوبی است که از خودمان نقادی کنیم. به عنوان مثال پیش خود تجزیه و تحلیل کنیم که چرا من زود عصبانی می شوم و برخی از عادات خود را ریشه یابی کنیم و درصدد رفع برخی از اخلاق های نامناسب خود باشیم. این موارد باعث می شود که کم کم به خودشناسی، خانواده شناسی و شناخت بهتر از جامعه برسیم. در این روزهای قرنطینه بهتر است فرصتی برای نفس کشیدن به خود بدهیم، همان طور که زمین فرصت نفس کشیدن پیدا کرده است. می بینیم که در برخی از کشورها حتی حیوانات وحشی به آرامش رسیده اند، گاهی به شهرها می آیند، گشتی می زنند و می روند. جهان نیاز به تنفس داشت و با وجود کرونا این فرصت را پیدا کرد. درس های کرونایی را می توان طبقه بندی کرد.

این طبقه بندی چه حوزه هایی را شامل می شود؟ لطفا آنها را ذکر کنید.

 درس های کرونایی را شامل درس های حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی است. مهمترین درس فردی کرونا خودشناسی است، اینکه روزهایی از دغدغه های شهرنشینی و بدو بدو کردن ها دست بکشیم و به تامل و خودکاوی بپردازیم. از نظر خانوادگی شرایط دور هم جمع شدن فراهم است. ممکن است دعوا و تنش هایی هم صورت گیرد اما در پایان لبخندی به لب می نشیند. بعد از کرونا خانواده ها بیشتر قدر هم را خواهند دانست و متوجه می شوند به چه چیزهای بیهوده ای چسبیده بودند. ارزش انسانی که زیر چرخ اقتصاد و تکنولوژی بود، تغییر می کند. یک ویروس کوچک با هشت کیلوبایت حجم تمام تجهیزات ، تکنولوژی و پیشرفت بشر را کنار زد و سبب شد نیمی از جمعیت جهان قرنطینه شود. این درس بزرگی است که بدانیم با همه پیشرفت ها خیلی عقب هستیم و نباید به خود ، پیشرفت و تکنولوژی بنازیم. معتقد هستم که جامعه و جهان بعد از کرونا هیچ وقت مثل جهان قبل از کرونا نیست. پس از کرونا مردم توقعاتی از سیاستمداران و حاکمان خواهند داشت که قبل از آن نداشتند. همچنین بعد از کرونا خواسته های مردم از حاکمان مذهبی تغییر می کند. نوع دیدگاه انسان به زندگی و مسایل مذهبی دگرگون می شود. بعد از کرونا انسان آگاه تر می شود و سعی می کند راه دیگری را برای بهتر زیستن از حیث اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و سیاسی پیدا کند.

و حرف آخر؟

کرونا دارا و ندار ، مذهبی و غیر مذهبی و نحصیل کرده و بی سواد را با یک خط کش زد. برای کرونا ثروتمند و فقیر، دیندار و بی دین، با سواد و بی سواد فرقی نداشت. نکته ای که باید به آن توجه کرد، این است که انسان فراموشکار است. امیدوارم که بیماری کرونا هرچه زودتر از بین برود و مردم تجربیاتی که در این روزها داشتند، اندوخته راه شان کنند و از یاد نبرند. امیدوارم آنچه در این ایام آموختیم توشه راهی باشد برای بهتر زیستن و قدر همدیگر را بهتر بدانیم.