چگونه تاکتیک های خبری به کمک جنگ بیولوژیک می آید؟

خبرگزاری شبستان، گرگان؛ شیوع ویروس کرونا در کشور یکی از مصادیق مهم و جدی یک جنگ تمام عیار بیولوژیک است؛ اگرچه این ویروس در حدود 200 کشور دنیا گسترش پیدا کرده است و آثار مخربی در همه زمینه ها از خود باقی گذاشته است اما بر اساس نظر برخی از تحلیلگران هدف اصلی این ویروس ضربه زدن به اقتصاد چین و از بین بردن ایران است، از همین روی اگر ابعاد پشت پرده این ویروس شناخته نشود و جزئیات آن خوب مورد بررسی قرار نگیرد و همچنین راه های مقابله با آن پیگیری و عملیاتی نشود؛ به طور حتم می تواند یک نظام را تا مرز نابودی پیش ببرد.

اما در خصوص جنگ بیولوژیک، آنچه که بیشتر مورد توجه ویژه و جدی است و باید در خط مقدم مبارزه با کرونا مورد اهمیت باشد؛ مسائلی از جنس خود موضوع بیولوژیک است، نظیر؛ بهداشت، درمان، پیشگیری، تغذیه و مسائلی از این دست. اما در این یادداشت کوتاه سعی داریم از زوایای مختلف و غیر همجنس که به عنوان بازوی اجرایی این ویروس نقش ایفا می کند؛ به مسئله جنگ بیولوژیک بپردازیم.

در بحث ویروس کرونا، عده ای می خواهند اغراض سیاسی خود را دنبال کنند و یک جنگ بیولوژیک هدفمند را فرماندهی کنند، اما برای رسیدن به مقصود خود نیازمند ابزار دیگری نیز هستند که یکی از مهمترین ابزاری که جنگ بیولوژیک را تا به نتیجه رسیدن می تواند کمک کند تاکتیک های رسانه ای و خبری است که شواهد این مسئله را در این مدت در کشور ایران لمس کرده ایم.

برای روشن شدن ابعاد این مسئله، اگر فرض بر این باشد که این ویروس ساخته دست بشر است و در یک آزمایشگاه تولید شده است و هدف اصلی آن از بین بردن نظام اقتصادی چین و قدرت ایران است؛ بنابراین فرماندهان این جنگ باید در گام نخست به وسیله ابزارهای رسانه ای مدیریت افکار عمومی را نیز در اختیار خود بگیرند تا به هر نحوی که می خواهند، پازل های این جنگ نا هم طراز را به وسیله خود بچینند.

اخبار و شواهد نشان می دهد که اصطلاح جنگ بیولوژیک در مورد ویروس کرونا یک اصطلاح صحیح است و اگر انگشت اتهام را به طرف آمریکا بگیریم بیراه نرفته ایم زیرا آمریکا مدت هاست با اتخاذ انواع سیاست های اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی درصدد بود که هم اقتصاد افسار گسیخته چنین را مهار کند و هم قدرت و نفوذ سیاسی و نظامی ایران در منطقه را شکست بدهد اما عملا ناکام بود.

شیوع این ویروس اگر چه در آمریکا، اروپا و اسرائیل نیز به صورت افسار گسیخته در حال گسترش است اما به نظر می رسد این مسئله برای آنها یک مشکل غیر مترقبه و ناگهانی بود و هیچ وقت آمریکا فکر نمی کرد که کشوری که در بین دو اقیانوس قرار دارد، این اقیانوس بتواند از مرزهای او نیز عبور کند اما این مسئله بیشتر به یک مشکل محاسباتی بر می گردد.

اما شیوه هایی را که رسانه های معاند غربی و اسرائیلی در ابتدای شیوع این ویروس در چین و ایران شروع کرده بودند تا تاکتیک های خبری را به کمک این ویروس بیاورند را از نظر می گذرانیم:

۱- به دست آوردن رهبری افکار عمومی:

در جهان کنونی خبر از طریق رسانه های خبری در یک لحظه می تواند به همه دنیا مخابره شود و در اختیار همه مردم شهرهای جهان قرار گیرد؛ بنابراین رسانه و خبر یک نقس اساسی و مهم در به وجود آوردن افکار عمومی دارد، از یک سو می تواند با در اختیار قرار دادن اخبار صحیح و واقعی، در تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری های واقع بینانه به کمک مردم بیاید و از سوی دیگر نیز می تواند با در اختیار قرار دادن اخبار کذب و غیر واقعی مسیر بشر را منحرف کند و آنها را در نتایج و تصمیم گیری ها به اشتباه بیاندازد.

در بحث ویروس کرونا نیز عده ای که می خواهند اغراض سیاسی خود را دنبال کنند و هدفمند جنگ بیولوژیک خود را فرماندهی کنند نیازمند این مسئله هستند که بتوانند با به دست آوردن مدیریت افکار عمومی اهداف خود را به هر طریق و کیفیتی که می خواهند انجام دهند.

۲- شایعه سازی:

معمولا حربه شایعه یکی از تکنیک های جنگ روانی و نرم است، چون در هر جامعه مردم آن در هر زمانی آماده پذیرش شایعه را دارند زیرا وقت آن را ندارند که اخبار را از منابع موثق مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند تا صحت و نادرستی اخبار را مشخص کنند.

یکی از خصوصیات تکنیک شایعه این است که معمولا شایعه توسط فرماندهان جنگ روانی تولید می شود اما با میل و اراده مردم پذیرفته می شود و همین پذیرش دلخواه ارزش بالایی برای اغراض طراحان جنگ روانی دارد.

معمولا شایعه سازان از سه شکل و فرم در تکنیک شایعه بهره برداری می کنند:

۱- آماده سازی ذهن،  ۲- شدت شایعه،  ۳- جذب شایعه

درباره شایعه سازی اخبار ویروس کرونا طراحان این سه فرم را در عملیات جنگ روانی خود دنبال کرده و می کنند.

در خصوص شکل اول معمولا برای آماده سازی ذهن افراد از اخبار و کلیپ هایی استفاده می کنند که خیلی غیرقابل باور نشان نمی دهد و افراد با دیدن و یا شنیدن اولیه آن، خبر را باور می کنند و یا اگر باور نکنند واکنشی در مقابل غیر واقعی بودن آن نشان نمی دهند.

مثلا شایعه می شود؛ ما در کشور شدیدا کمبود ماسک و لوازم بهداشتی داریم. با شنیدن این شایعه مردم به فروشگاه ها حمله ور می شوند و بیشتر از نیاز خود اقلام را تهیه می کنند و شایعه می شود: قرار است تمامی شهرها قرنطینه شود. عده ای از ترس قرنطینه دست به بعضی مسافرت های غیر ضروری می زنند و یا شایعه می شود این ویروس به جوانان آسیبی نمی زند.

و اما در شکل دوم شایعه، شایعه از شدت بیشتری برخوردار است و معمولا منتشر کنندگان این شایعات، آن را باور دارند و بر همین اساس زود دست به انتشار آن می زنند. مثلا شایعه می شود؛ در هر روز هزار نفر بر اثر ویروس کرونا در ایران جانشان را از دست می دهند، یا قرار است تا سه هفته تمامی فروشگاه ها و ادرات تعطیل شوند.

اما در شکل سوم شایعه که مرحله نهایی شایعه است معمولا شایعه را با عقیده افراد گره می زنند تا هم شایعه را بباورانند و هم اعتقادات را متزلزل کنند. مثلا شایعه می کنند؛ علمای قم با بستن حرم های اهل بیت در مسئله کرونا مخالفت کرده اند.

در مسئله ویروس کرونا طراحان جنگ نرم معمولا دو دسته از شایعات را خیلی زیاد تولید کرده اند.

۱- شایعات هراس آور

۲- شایعات تفرقه افکنانه بین ملت و حاکمیت

۳- سانسور:

سانسور تکنیکی است که ماهیتا هم خوب است و هم مشکل آفرین یعنی اگر متعادل از آن استفاده شود می توان از آن به نفع جامعه و منافع ملی استفاده کرد و اگر سانسور شدید باشد و اخبار از مردم پنهان بماند موجب می شود بازار شایعات داغ شود و مردم اعتماد خودشان را نسبت به رسانه ها و رهبران جامعه از دست بدهند بر همین اساس اگر سانسور معتدل باشد و اخبار واقعی و به موقع به دست مردم برسد یقینا بازار شایعات واهی نیز بی روح می شود. البته مدیریت در اطلاع رسانی اخبار باید به گونه ای باشد که موجب ترس و دلهره مردم نشود اما در عین حال اخبار واقعی مستمر برای مردم منعکس شود.

در خصوص ویروس کرونا در ایران نیز اگر ستاد تشکیل نمی شد و کمیته اطلاع رسانی و سخنگو تعیین نمی شد بازار شایعات واهی و مخرب بسیار داغ بود و سودجویان از این فضای ویروس آلود به نفع خودشان استفاده می کردند.

۴- کنترل شایعات:

برای جلوگیری از پخش شایعات راه هایی وجود دارد که با به کارگیری آن می توان ویروس شایعه را به حداقل رساند.

۱- اطلاع رسانی مستمر و لحظه به لحظه از طریق رسانه ها و مشغول نگهداشتن اذهان با واقیت ها و حقایق

۲- ایجاد اعتماد نسبت به ارتباطات رسمی از طریق گفتن حقایق تا جایی که ممکن است و موجب دلهره و ترس و نا امنی نمی شود.

۳- تقویت اعتماد نسبت به مسئولان با ارائه گزارش و مدیریت های میدانی

۴- مقابله با شیعه سازان از طریق نقد و تحلیل و گزارش های میدانی

۵- دست چین کردن و بزرگنمایی اخبار:

یکی از شیوه هایی را که رسانه های معاند در راستای سیاست های مغرضانه خود درباره ویروس کرونا در ایران دنبال می کنند این است که برخی از اخباری که در جهت نفع منافع خودشان باشد را نشر می دهند و اخباری که منافی با منافعشان باشد را سانسور می کنند، مثلا کرونا گرفتن معاون وزیر بهداشت ایران را در سطح وسیعی منتشر کردند و بهره برداری خبری در جهت مقاصد خودشان نیز داشتند اما کرونا گرفتن ملکه و پسر ملکه و نخست وزیر انگلیس را خیلی عادی جلوه دادند.

۶- مخلوط کردن اخبار واقعی و غیر واقعی:

در بحث رسانه تاکتیکی وجود دارد به نام (تبخیر) یعنی شایعات بی اساس همراه با واقعیت های حقیقی منتشر و پخش شود. به طوری که پیام گیران نتوانند این اختلاط را از هم تفکیک و جدا کنند.

در خصوص ویروس کرونا این نوع تاکتیک رسانه ای نیز به چشم می خورد. بسیاری از شایعات متداول در سطح جامعه اگر با دقت مورد بررسی قرار گیرد مشخص می شود که اخبار صحیح و نا صحیح با هم مخلوط شده است و به طرز ماهرانه به پیام گیران القا می شود و مخاطبان قدرت تجزیه و جداسازی بین آنها را ندارند.