به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، هنر ، فرزند زمان خویش است و باید به زبان روز بیان شود. نقاشی پشت شیشه نیز هنری است که این روزها به دست «سعید رضاخان» هنرمند نقاش پشت شیشه که در میان هنرمندان این رشته به پدر نقاشی پشت شیشه خوانده می شود گسترش می یابد و با زبان و شکل و شمایلی تازه به جامعه عرضه می شود،در سال جدید گفتگویی با این هنرمند درباره سبک کار و شیوه های مرسوم نقاشی پشت شیشه داشتیم که در زیر می آید:
اگر بخواهید تعریف ساده ای از نقاشی پشت شیشه داشته باشید این هنر را چگونه تعریف می کنید؟
نقاشی با رنگهای غیر جوهری و در برخی موارد همراه با تکه چسبانی (کلاژ) در پشت شیشه که از جزء به کل صورت گرفته و راه عبور نور را بگیرد. این تعریف من از نقاشی پشت شیشه است. در این تعریف، منظورم از رنگ های غیر جوهری، رنگهایی مانند رنگ روغن، گواش، آبرنگ و مواردی از این دست است و منظورم از رنگهای جوهری، ویترای است. تکه چسبانی هم همان کلاژ می‌شود که ترانسفر و ورق طلا را هم شامل می‌شود و در برخی آثار می‌توان آن را وارد کرد.
منظور از جزء به کل چیست ؟
جزء به کل یعنی در درجه نخست ریزه‌کاری‌ها و جزئیات انجام شود و در پایان به کلیات و زمینه پرداخته شود.
آیا این تعریف نقاشی پشت شیشه از شماست؟
شاید این تعریف، بصورت تئوری از من باشد اما در طی قرنها شیوه اجرایی در عمل همین بوده و هنرمندان به این روش عمل کرده‌اند. فقط نکته‌ای در اینجا وجود دارد و آن موضوع است. یعنی من به هیچ عنوان معتقد به محدودیت در موضوع نیستم. محدودیتی که امروز برخی از دوستان به آن تکیه می‌کنند و بحث شش تعریف را از موضوع در این هنر پیش می کشند. یعنی با این تعریف که از نقاشی پشت شیشه به شما دادم؛ هر موضوعی را موضوعی را می‌شود کار کرد و محدودیتی وجود ندارد.
آزادی در موضوع به چه اندازه است ؟
این آزادی کامل است. چون اعتقاد دارم هرکسی در شرایط مخصوص به خود رشد یافته است و طبق همان شرایط هم نقاشی می‌کشد. به این معنی که در آثارش (در صورت آزادی و عدم وجود اجبار) بصورت دقیق،خودش و روحیاتش را به تصویر می‌کشد و در صورت عدم محدودیت و اجبار می‌تواند آثاری تکرار نشدنی و خاص را خلق کند. در اینجا باید به خاطر داشته باشیم که هنر فرزن زمان خویش است. اینکه یک نوع کار را به دفعات زیاد و بصورت یکسان تولید کنیم؛ نمی‌توانیم نام هنر را روی آن بگذاریم. این نوع سری کاری در نهایت صنایع دستی است و هنر نیست.
یعنی در اصل به نوعی ابتکار اعتقاد دارید؟
بله. باید در کار هنری فکر جدید و ابتکار وجود داشته باشد. در تعریف قانونی از هنر ، همین موضوع دیده می‌شود.
آیا دیگر نقاشان پشت شیشه هم با شیوه‌های جدید و مبتکرانه نقاشی می‌کشند؟
خیر. لزومی ندارد که همه در قید و بند نظرات من باشند. هرکس تفکرات و سلیقه خاص خودش را دارد. جالب اینجاست که برخی از دوستان بسیار نزدیکم در عرصه نقاشی پشت شیشه بصورت کامل با این نظر من مخالف هستند و بصورت دقیق بر پایه سنت و تکرار نقش‌های گذشتگان کار می‌کنند.
آیا این افراد جزو گروه شما هستند ؟
بله. این دوستان قدیمی و هنرمند از اعضای گروه نقاشان پشت شیشه ایران هستند و تا امروز برنامه‌های مشترک زیادی هم با هم داشته‌ایم. از جمله برگزاری ورکشاپ و نمایشگاه گروهی که بسیار خوب و قوی هم بودند.
آیا نظر شما درباره آزادی موضوع با نظر برخی اعضای گروه و دوستان که معتقد به سنت گرایی از نوع تقلید هستند تناقض ندارد؟
چه تناقضی؟ اگر هم باشد این در ظاهر است. در دیدگاه کلی، ما به تمام نظرها، تفکرات و دیدگاه‌ها نیاز داریم. به تمام شیوه‌های اجرایی نیاز داریم. به تمام تعریف‌ها از نقاشی پشت شیشه نیاز داریم. در ضمن باید بپذیریم که هر کس دیدگاه خودش را نسبت به این هنر دارد و همین تفاوت‌ها است که کار را جالب و دلنشین می‌کند.
آیا ایجاد تغییرات و به روز شدن این هنر تنها به فعالیت شما وابسته است ؟
در ظاهر همین طور است اما در اصل یک کار گروهی و خواست جمعی است. آن هنرمند گمنام که در شهرستان خوی مورد بی مهری قرار گرفته است یا آن هنرمند پیشکسوت کاشانی که به باد فراموشی سپرده شده است یا آن نقاش باصفای خوزستانی که سال هاست کسی کمترین سراغی از او نگرفته است همه در این ایجاد تغییر و دیدگاه سهیم هستند. نمی‌شود نقش هیچ‌کدام را نادیده گرفت. چهار سال است که تمام دوستان زحمت کشیده‌اند و تلاش کرده‌اند. به همین دلیل هم هرکدام سهمی در این پیروزی دارند.
آیا در دوره‌های پیشین هم با نوآوری و خلاقیت روبرو بودیم؟
بله. در زمان زندیه با رواج وسیع گل و مرغ در پشت شیشه و پشت آینه روبرو هستیم. پس از آن در زمان قاجار برای نخستین بار پرتره‌ها یا همان چهره‌های پشت شیشه‌ای را می‌بینیم که در ابعاد بزرگ و با دقتی زیاد قلم پردازی شده‌اند. چهره مردانی که بسیار ظریف و زنانه هستند و از طرفی به نظر می‌رسد بصورت رئال یا حقیقت گونه نقش شده‌اند. این یک نوآوری است. نوآوری که از تغییر زندیه به قاجاریه در سبک کار نقاشی پشت شیشه رخ داده است. در همین راستا و دور از دربار، نقاشان مردمی در کوچه و بازار دست به فعالیتی خاص و جالب می‌زنند. خیالی سازی و شمایل نگاری را که برگرفته از فرهنگ عامه و نقل سینه به سینه است بر پشت شیشه می‌برند. این هم یک نوع خلاقیت است. پس از این هم موردهای دیگری بوجود می‌آید که همه در زمان خود به نوعی نوآوری محسوب می‌شدند. به عبارت بهتر در هر زمان این هنر به زبان حال گفته می‌شد. امروز هم همین است. عده‌ای به دنبال زبان حال هستند و در این میان برخی هم مخالفت می‌کنند.
نظر شما