نگاهی به آیین های نوروزی مازندرانی ها

خبرگزاری شبستان – مازندران؛ هویت هر کشور منوط به آیین ها و آداب آن سرزمین و جغرافیا است.

هر کشوری که به تداوم و انتقال میراث به جا مانده از نیاکان خویش اهمیت دهد در واقع به هویت و اصل و نصب خویش، احترام قائل شده است.

مازندرانی ها با توجه به قدمت تاریخ و همچنین داشتن مواهب طبیعی برای عید نوروز، آیین های بسیاری دارند که با نشیب و فراز، برخی از آنها سینه به  سینه، از اجداد انتقال یافت و همچنان تداوم دارد.

یکی از رسوم مازنی ها، قبل از فرا رسیدن عید باستانی نوروز در چهارشنبه آخر سال، پخت آش گزنه است که به نوعی دور هم نشینی و صله رحم نیز به شمار می آید.

پختن آش گزنه که با خواص بسیار گزنه نظیر درمان دیابت، سم زدایی از بدن، درمان بیماری های تنفسی بدون شک، کمتر کسی است که با این گیاه، آشنایی نداشته باشد و در نواحی شمالی ایران نظیر مازندران به وفور یافت می شود.

کاشت گیاه گزنه به همت زنان سخت کوش مازنی در باغچه های منازل، نشان اهمیت و خواص بسیار آن است.

البته در آش چهارشنبه آخر سال مازنی ها علاوه بر گزنه، گیاهان طبیعی دیگری نظیر سبزی های معطر محلی، ترشی به ویژه رب انار حتی دانه های صددانه یاقوت انار، کدو و معمولا تا چهل گیاه در این آش می ریزند.

خانه های مازنی ها به ویژه روستانشینان از مواد موجود در طبیعت، ساخته می شد و برای رنگ کردن دیوارهای آن به ویژه هنگام عید نوروز، بانوان پرتلاش مازندران از گِل و پِهن گاو که به گِل گویی، مشهور است، جهت استقبال از مهمانان نوروزی استفاده می کنند هر چند که منازلی که اکنون در این دیار، ساخته می شود از  مصالح جدید، بهره گرفته می شود و دیگر از آن، صفا و خوش ذوق بودن آن خانه های قدیمی، خبری نیست.   

نوروزخوانی یکی از آیین های کهن در مازندران است که بعد از اسلام، رنگ و بوی مذهبی به ویژه عشق و علاقه به حضرت علی(علیه السلام ) در آن، بیشتر شد.

نوروزخوانان قبل از فرا رسیدن عید نوروز با خواندن اشعاری نظیر

باد بهارون بیمو

نوروز سلطون بیمو

مژده دهید به دوستان

گل به گلستون اومد

بهار آمد بهار آمد خوش آمد

علی باذولفقار آمد، خوش آمد

علی با ذوالفقار آن شاه مردان

دل ناشاد ما رِا شاد گردان

مژده آمدن عید را می دهند و علاوه بر روستاها در حال حاضر در شهرها نیز نوروزخوانان به افزایش شادی و نشاط در جامعه که یک نیاز به شمار می آید، کمک می کنند.

مادرمه یا همان مارمه یکی از دیگر آداب مازنی ها هنگام تحویل سال جدید است که معمولا فردی که در خانواده به خوش قدمی، مشهور است، چند ساعت قبل از سال تحویل از خانه خارج می شود و بعد از تحویل سال با سینی به همراه قرآن، کاسه آب و یک شاخه سبز درخت که بیشتر شاخه درخت آلوچه(گوجه سبز) است، وارد اتاق می شود.

البته این موارد تنها گوشه ای از آیین های مازندرانی ها جهت عید نوروز است و امیدواریم سال 1399 که با مهمان ناخوانده و نامهربان ویروس کرونا، آغاز می شود اما در ادامه سال، خدای متعال به تمام بندگان خویش همچون همیشه، لطف کند و مشکلات، رفع شود.

گزارش: معصومه علیزاده