خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ کرونا ویروس که توسط سازمان جهانی بهداشت با نام علمی کووید ۱۹ شناخته می‌شود چند هفته‌ای است که به ایران آمده و این روزها تیتر نخست اخبار رسانه ها تبدیل شده است. در این چندروزه که این بیماری چینی وارد کشورمان شده، اخبار تلخ و اضطراب‌آور زیادی دست‌به‌دست می‌شود و خیلی از مردم با ترس و وحشت دارند درباره کرونا حرف می‌زنند.
اما یکی از عوامل تقویت توان روحی در مقابل بیماریها، مشکلات و سختی ها، «دعا» است. دعا در بهبود بیمار نقش تعيين کننده اى دارد و بسیارى از مردم اثرات شگفت آور دعا را در شفاى بیمارى هاى غیر قابل معالجه با چشم خویش دیده و آن را تجربه نموده اند.
امسال رهبر معظم انقلاب در حاشیه غرس 2 نهال میوه به مناسبت روز درختکاری ضمن توصیه همگان به عمل به توصیه‌ها و دستورالعملهای مسئولان و متخصصان برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، انجام این توصیه‌ها را مصداق عمل حسنه دانستند. همچنین ایشان در ادامه مردم را به توسل و توجه به پروردگار فراخواندند و گفتند: «البته این بلا آنچنان بزرگ نیست و بزرگ‌تر از آن نیز وجود داشته است اما بنده به دعای برخاسته از دل پاک و صاف جوانان و افراد پرهیزکار برای دفع بلاهای بزرگ بسیار امیدوارم، چرا که توسل به درگاه خداوند و طلب شفاعت از نبی مکرم اسلام و ائمه بزرگوار می‌تواند بسیاری از مشکلات را برطرف کند».
ایشان توصیه کردند دعای هفتم صحیفه‌ی سجّادیّه دعای بسیار خوب و خوش‌مضمونی است که می‌توان با این الفاظ زیبا و با توجه به معانی آن با پروردگار سخن گفت.
این بخش از فرمایشات رهبر حکیم انقلاب و تاکید بر لزوم احیای اصل دعا در شرایط فعلی بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگویی با حجت الاسلام «علیرضا نخعی پور»، معاون فرهنگی حوزه علمیه خراسان جنوبی و کارشناس مذهبی به دلایل لزوم دعا در موقعیت فعلی و اثرات اجتماعی آن بپردازیم.
1- چرا در فرهنگ اسلامی تا این حد برای دعا ارزش و اهمیت قائل شده اند و همه را تشویق و ترغیب به دعا کردن می کنند؟ دعا زیباترین و مؤثرترین رابطه انسان با خداست و در فرهنگ اسلامى از مهم ترین عبادات محسوب می شود تا جایی که خداوند در قرآن مجید می فرماید: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّى لَوْلادُعاؤُکُم؛ بگو پروردگارم براى شما ارزشى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد».
دعا همچنین نقش بسیار مؤثرى در تربیت نفوس انسانى و سوق دادن آنها به سوی کمال دارد و به نوعی بزرگترین لطف خداوند به بندگان است که جایگاه ویژه‌ای در اسلام دارد تا جایی كه رسول گرامی (ص) فرمود: «اَلدُّعاءُ مُخُّ الْعِبادَهِ؛ دعا مغز عبادت است».
2- تأثير دعا در زندگی انسان و کاهش فشارهای روانی چيست؟ دعا یکی از راهکارهای تقویت توان روحی در شرایط سخت و موقعیت‌های ناخوشایند زندگی است البته در این مسیر انسان باید صبر و بردباری خود را نیز افزایش دهد.
دعا در زمان شرایط سخت و بیماری به انسان آرامش می بخشد. انبیاء الهی نیز هنگامی که در شرایط سخت و ناگوار قرا می گرفتند، از دعا و مناجات با خدا برای جبران ضعف توان خود کمک می‌گرفتند و از این طریق، یعنی ارتباط با منبع عظیم وحی بوده که می توانستند وظیفه سنگین رسالت را انجام دهند.
دعا حتى قضاى مبرم الهى را تغییر مى دهد و شفاى هر بیمارى است و انواع بلاها را دفع مى کند و لذا انسان در هر حاجتى باید به در خانه خدا و به سراغ اجابت برود.
3- فلسفه بلایا و مصیبت ها در زندگی انسان چیست؟ خداوند انسان را با بلایا و سختی ها امتحان و آزمایش می کند و گاهی علت بلایا در سوء رفتار و نوع عملکرد انسان در زندگی است مثلا در شرایط فعلی جامعه که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده و مسئولان بهداشت و درمان اکید توصیه می کنند مردم در خانه بمانند و مسافرت نروند اما برخی به شمال می روند با این عملکرد خود انتقال ویروس را در کشور زیاد می کنند لذا این بلا بخاطر سوء رفتار انسان است که رعایت نمی کند. اگر قوانین مادی و الهی را درست انجام ندهیم نتیجه اش بر سر خود ما می آید و گرفتار می شویم.
البته گاهی علت بروز سختی در زندگی به خاطر آن است که انسان مسیر صحیح زندگی را با رجوع و بازگشت به سوی خدای متعال پیدا کند و یا درجه‌اش در دنیا و آخرت نزد خداوند ارتقا یابد و در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که « إِنَّ فِی الْجَنَّهِ مَنْزِلَهً لَا یَبْلُغُهَا عَبْدٌ إِلَّا بِالابْتِلَاءِ فِی جَسَدِهِ؛ در بهشت مقامی است که هیچ بندهای به آن نرسد جز با بلایی که در دنیا به او رسیده است».
4- راه های مواجهه با امتحانات الهی چیست؟ از نظر دین آیا اسباب مادی یا معنوی کفایت می کند؟ در مدتی که در این دنیا زندگی مادی می کنیم مکلف هستیم دستورات و اوامر الهی را با دقت انجام دهیم تا به وسیله آن دستورات پیشرفت کرده و به سعادت برسیم. در مسیر رسیدن به سعادت بر اساس حکمتی که خداوند عنایت فرموده یک سری فراز و فرودها و موانع و مشکلاتی است که حکمتش این است که به وسیله مبارزه با این مشکلات و برطرف کردن آن قوی شویم و اینگونه نیست که راحت به پیشرفت برسیم بلکه نیاز به تلاش دارد.
وقتی خداوند فراز و فرودهایی را در مقابل انسان قرار داده، در مواجهه با آن نیز دو نوع اسباب مادی و معنوی هم برای مقابله و رفع این موانع در اختیارش گذاشته است که از نظر دین استفاده توأمان از هر دو اسباب مادی و معنوی نتیجه‌بخش است. بعنوان مثال در مقابله با بیماری کرونا باید به رعایت مسائل بهداشتی به عنوان اسباب مادی توجه شود ضمن اینکه از اسباب معنوی نیز نباید غفلت کرد. یکی از اسباب مهم معنوی که در پرونده دینی بسیار تلالو دارد بحث « دعا» است و در روایات متعددی دعا به عنوان سلاح مومن مطرح شده است. از امام رضا (ع) نقل شده که آن حضرت به یارانشان می فرمودند: «بر شما باد اسلحه پیامبران؛ عرض کردند: اسلحه انبیاء چیست؟ فرمودند: دعا».
5- این روزها اتهامی که دشمنان اسلام به مسلمانان وارد می کنند و به این واسطه آنان را به تمسخر می گیرند، این است که می گویند شما می خواهید با دعا کردن ویروس کرونا را از بین ببرید و از درمان استفاده نمی کنید و متاسفانه می بینیم که برخی از جوانان مذهبی و افراد متدین نیز گرفتار این شبهه شده اند، پاسخ شما در این رابطه چیست؟ دعا یک اسباب و ابزار معنوی است، انسانی عاقل و باهوشی که می خواهد کامل به سعادت برسد از هر دو اسباب مادی و معنوی به درستی استفاده می‌کند. اما گاهی اوقات متاسفانه تفکر ناقصی منتقل می شود و برخی با اثبات ابزار مادی، ابراز معنوی را زیرسوال می برند و می گویند به جای دعا و توسل و صدقه، بروید سیستم بهداشتی و زیربناهای مادی کشور خود را قوی کنید و یا بالعکس برخی تنها به دعا کردن به عنوان ابزار معنوی اکتفا می کنند.
بنابراین هر دو تفکر که یکی از اسباب‌های مادی و یا معنوی را کنار می گذارد در واقع به انسان خیانت می کند. تفکر صحیح و منطقی این است که انسان در کنار استفاده از ابزار مادی به ابزار معنوی هم توجه کند.
انسان در عین اینکه برای رفع بیماری باید مسائل بهداشتی را رعایت و دارو مصرف کند اما باید هوالشافی را خداوند بداند و کسی را که در این دارو اثر می گذارد را فراموش نکند. ما بار‌ها در قرآن خوانده‌ایم که «وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ؛ شافی تنها خدا است و دکتر و دوا وسیله است». انسان مؤمن به پزشک مراجعه می‌کند و دارو می‌خورد، ولی هیچ کدام را شفا دهنده نمی‌داند و بلکه معتقد است که اگر خدا خواست دوا و درمان مؤثّر واقع می‌شوند.
سوال من از کسانی که دعا را قبول ندارند این است که آیا یک انسان محکم از جهت اعتقادی که روحیه گرفته و با توکل به خدا برای رفع بیماری‌اش دارو مصرف کند، بهتر می تواند نتیجه بگیرد یا انسانی که ترسیده و اعتقادی به دعا کردن و خداوند ندارد؟ مطمئناً کسی که روحیه قوی دارد براساس حکمت خداوند نتیجه بیشتری می تواند بگیرد لذا ا ما وظیفه داریم نگاه خود را به اینگونه مسائل اصلاح کنیم.
6- شرایط عملی استجابت دعا چیست و آیا تاثیرگذاری دعاها با هم تفاوت دارد؟ مهمترین شرایط استجابت دعا، مصلحت بودن آن است . چه بسا کسی چیزی را از خدا بخواهد که به مصلحتش نیست و چون خدای عزوجل ارحم الراحمین است و به بندگانش لطف دارد، قطعا مصلحت بنده اش را می خواهد. یکی دیگر از شرایط استجابت دعا این است که انسان به پیمانی که با خدا بسته است وفادار باشد و در برابر احکام و اوامرش اطاعت کنیم و از دستورهای الهی سرپیچی نکنیم. شرایط دیگر استجابت دعا، دانستن جهت و روش دعا کردن، فرستادن صلوات، شناخت، حضور قلب و حالت انقطاع و تهی کردن دل از امید به غیر خداوند متعال است.
دعاها را به دعای غیرمأثور و دعای مأثور تقسیم بندی کرده‌اند. دعای غیر مأثور، دعاهایی است که خودمان می‌خوانیم و مضامین آن ربطی به دعاهای مأثور و روایات معصومین (ع) ندارند. اما دعای مأثور به معنای دعایی است که از زمان‌های دیرین از شخصی به شخص دیگر رسیده باشد و در مجموع به دعاهایی گفته می‌شوند که از معصومین (ع) نقل شده‌اند مانند مناجات شعبانیه، دعاهای امام سجاد(ع) صحیفه سجادیه و دعای عرفه. اما در دعایی که از لسان ائمه اطهار (ع) بیان می شود معارف بالایی نهفته است لذا اثرگذاری آن بیشتر خواهد بود.
7- در پایان در خصوص چرایی تاکید رهبر انقلاب بر دعای هفتم صحیفه سجادیه در شرایط کنونی جامعه و شیوع ویروس کرونا بفرماید؟ دعای هفتم صحیفه سجادیه با مضامین توحیدی عمیقی که دارد انسان را در دل مشکلات به خداوند و مشگل گشای حقیقی وصل می کند و ائمه اطهار (ع) نیز تجلی مشکل گشای عالم هستند. ضمن اینکه مداومت خواندن این دعا نیز باعث تثبیت بینش توحیدی در مومن می‌شود، روایتی از امام هادی(ع) داریم که ایشان فرمودند: «ما اهل‌بیت در سختی و بلاها به این دعا (دعای هفتم صحیفه سجادیه) مراجعه می‌کنیم».
رسانه‌های ضدانقلاب و برخی افراد جاهل این روزها در پی دامن زدن به دوگانه عاری از حقیقتی که دین را در برابر عقل قرار می‌دهد، هستند؛ که بر اساس این دوگانه یا باید فقط به دستورات پزشکی و بهداشتی عمل کرد یا این دستورات را نادیده گرفت و برای ریشه‌کنی بیماری و عدم ابتلا، دست به توسل زد و به عنایت الهی چشم دوخت!
اما همان‌طور که در بیانات رهبری به صراحت مشهود است رعایت اصول بهداشتی و پزشکی هیچ منافاتی با دعا و توسل ندارد و دعا و توسل نه تنها در تقابل و نافی اصول بهداشتی و درمانی نیست بلکه می‌تواند در این زمینه نیز نقش‌آفرین باشد. در حالی که افراد دچار اضطراب و نگرانی هستند و همه امور نیز در ید قدرت خدای مهربان است، چه چیزی بهتر از سخن گفتن و راز و نیاز با خدای سمیع و قادر می‌تواند، دل‌ها را آرام سازد؟ به‌نظر می‌رسد توصیه رهبر انقلاب به قرائت دعای زیبای هفتم صحیفه سجادیه از همین نکته ریشه می‌گیرد. دعایی ژرف و زیبا که در فرازهایی از آن می‌خوانیم؛ «ای کسی که گره هر سختی به دست تو گشوده شود و ای که تندی شدائد به عنایتت می‌شکند، ای که راه بیرون‌شدن از تنگی و رفتن به سوی آسایش از تو خواسته شود، دشواری‌ها به لطف تو آسان گردد و وسایل زندگی و اسباب حیات به رحمت تو فراهم آید و قضا به قدرتت جریان گیرد و همه چیز به اراده تو روان شود، تنها به خواست تو بی‌آنکه فرمان دهی، همه چیز فرمان برد، و هر چیز محض اراده‌ات بی‌آنکه نهی کنی از کار بایستد، در تمام دشواری‌ها تو را می‌خوانند و در بلیات و گرفتاری‌ها به تو پناه جویند، غیر از بلایی که تو دفع کنی بلایی برطرف نگردد و گرهی نگشاید مگر تواش بگشایی...»
نظر شما