خبرگزاری شبستان -اصفهان: نخستین اقدام پیامبر گرامی اسلامی حضرت محمد (ص) به دنبال هجرت از مکه به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، تأسیس مسجد بود؛ با گسترش و ورود دین اسلام به ایران، مساجد نیز جای خود را در فرهنگ ایران پیدا کرده و تبدیل به یکی از مهم‌ترین اصول شهرسازی شدند.
دکتر عبدالحسین زرین‌کوب در مقاله «مسجد، جلوه‌گاه هنر و فرهنگ اسلامی» در کتاب «از چیزهای دیگر» می‌نویسد: بدین گونه، مظاهر گونه‌گون فرهنگ و هنر اسلامی، در طی قرن‌های دراز، چنان در بنای مسجد مجال بروز یافته است که امروز یک مورخ دقیق و روشن‌بین می‌تواند تنها با مطالعه در مساجد، تصویر روشنی از تمدن و تاریخ اقوام مسلمان عالم را پیش چشم خویش مجسم کند.
عبادت و ارتباط با خداوند اگرچه مهم‌ترین فلسفه ایجاد مساجد است اما از ابتدا مساجد تنها، محلی برای عبادت نبوده بلکه در طول تاریخ به عنوان محل تجمع مسلمانان و ارتباط آنها با یکدیگر، هم‌اندیشی، هم‌افزایی و همکاری آنها با یکدیگر بوده است که با گسترش شهر‌ها این نقش مساجد به تدریج کمرنگ‌تر شده است.
در همین راستا، حجت‌الاسلام «محمدتقی رهبر» امام جمعه موقت اصفهان، با اشاره به نقش و جایگاه مساجد در طول تاریخ و در صدر اسلام اظهار داشت: در تاریخ اسلام، مسجد به عنوان نخستین پایگاه برای نشر و ترویج اسلام و معارف اسلام و نیز پرداختن به امور عبادی، نظامی و جهاد، خدمت، دیدار‌ها و ملاقات‌ها، طرح مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی وغیره به شمار می‌رفت و از آغاز تشکیل حکومت اسلامی به دست رسول گرامی اسلام (ص) تا زمان امیرالمؤمنین حضرت امام علی (ع) پایگاه دیگری به‌جز مسجد وجود نداشت و همه امورات مسلمانان در مساجد رتق و فتق می‌شد.
وی با تاکید بر لزوم بازیابی نقش محوری مساجد در زندگی امروزی افزود: البته امروزه با توجه به توسعه جوامع، نمی‌توان انتظار داشت مساجد همانند صدر اسلام در محوریت قرار بگیرند اما باید در نظر داشت که مساجد تنها جای نماز خواندن نیستند. بلکه محلی هستند برای ارتباط و تعامل توده‌های مختلف مردم و ارتباط مساجد بایستی با حوزه و دانشگاه و دیگر اقشار مختلف جامعه بیشتر شود.
اگرچه با گسترش جوامع، مساجد دیگر به تنهایی پاسخ گوی همه مشکلات اجتماعی مردم نبودند و از نقش محوری آنها در طول تاریخ و به ویژه در صدر اسلام کاسته شده است اما همچنان ظرفیت‌های بسیار زیادی در مساجد نهفته است که استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند بسیاری از مشکلات اجتماعی را برطرف کند.
«محمدعلی احمدی» رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان اصفهان درباره ظرفیت‌های مساجد بیان کرد: اگر در مسجد نماز جماعت برگزار می‌شود به این دلیل است که سطح مشارکت اجتماعی مسلمانان را بالا ببرد و مساجد به ویژه در تبیین و ترویج سبک زندگی اسلامی که از اساسی‌ترین نیاز‌های جامعه ما است سهم به سزایی دارند و باید از این ظرفیت‌ها استفاده شود.
وی با برشمردن کارکرد‌های محلی مساجد افزود: مساجد ظرفیت‌های زیادی برای محله‌ها دارند. ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه، اشتغال‌زایی، تامین امنیت محلات، بررسی و برطرف کردن آسیب‌های اجتماعی، امور خیریه و غیره می‌تواند در سایه مسجد و به بهترین شکل انجام بگیرد.
وقتی مساجد را در جامعه به عنوان یکی از پایگاه‌های مهم اجتماعی پذیرفتیم، نمی‌توانیم نقش آنها را در رویدادهای مهم اجتماعی انکار کنیم. در طول تاریخ رویدادهای مهمی از گوشه و کنار مساجد شکل گرفته‌اند؛ رویدادهایی از قبیل مبارزات، انقلاب‌ها، بست‌نشینی‌ها، اعتصاب‌ها و غیره. به عنوان مثال در انقلاب الجزایر، انقلاب مصر، جرقه‌های این انقلاب‌ها و آغاز این حرکت‌ها از مساجد شکل گرفت. در انقلاب اسلامی ایران نیز مهم‌ترین پایگاه نیروهای انقلاب و کانون فعالیت‌های انقلابی مساجد بودند.
حجت‌الاسلام «جعفر عمادی» رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی اصفهان، در این‌باره اظهار داشت: با توجه به اینکه مساجد از نسل‌های قبل، محل تجمع مردم و اقشار مختلف جامعه در کشور ما بوده است، در ایام انقلاب نیز اصلی‌ترین پایگاه اجتماعی برای فعالیت‌های انقلابی مساجد بودند.
وی با تاکید بر اهمیت حفظ جایگاه مسجد افزود: آنچه از خود انقلاب مهم‌تر است، حفظ انقلاب در همان مسیر آرمان‌های اولیه است. در همان انقلاب‌های الجزایر و مصر که مثال زدم می‌بینیم که در ادامه، به دلیل جدا شدن از مساجد و مبانی دینی، آرام آرام این انقلاب‌ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و اهداف این انقلاب‌ها عوض زیرا در این انقلاب‌ها مساجد پایگاه‌ها اولیه بودند اما در ادامه انقلابیون از مساجد و مبانی دینی خود جدا شدند و این موضوع باعث شد این انقلاب به تحریف و انحراف کشیده شود.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی اصفهان درباره پیامد‌های کمرنگ شدن نقش مساجد در جامعه هشدار داد:: در انقلاب ما هر کجا به مشکلی برخوردی اگر دقت کنیم در می‌یابیم که دقیقا همان موقعی به مشکل خوردیم که نقش مساجد کمرنگ شد و ما نسبت به مساجد بی‌تفاوت شدیم. هر موقع جوانان مسجدی به میدان آمدند و فعالیت مسجدی‌ها بیشتر شد، ما در انقلاب خود موفق‌تر عمل کردیم و هر کجا از مساجد جدا می‌شدیم به مشکل بر‌می‌خوردیم.
حجت‌الاسلام عمادی درباره جایگاه مساجد در گام دوم انقلاب تصریح کرد: گام نخست انقلاب بر پایه مساجد بنا نهاده شد و اکنون نیز اگر گام دوم انقلاب را بر پایه انقلاب بنا نهیم، این گام نیز با موفقیت طی خواهد شد اما اگر خدای ناکرده ما از مساجد جدا شدیم و نسبت به آن بی‌توجه شدیم، مطمئنا ضربه خواهیم خورد و با مشکل مواجه خواهیم شد.
برای انقلابی که آغاز و انجامش در مساجد شکل گرفت، در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات و صیانت از انقلاب، هیچ پایگاهی بهتر از مساجد نیست و اگر تهدیدی برای چنین انقلابی به وجود آید، همین مساجد می‌توانند مظهر یکپارچگی مردم در مواجهه با این مشکلات باشند. به عنوان مثال در ایام دفاع مقدس، در پشتیبانی از خطوط مقدم جنگ، مهم‌ترین پایگاه مساجد بودند و اما خمینی (ره) مساجد را فراتر از یک پایگاه بلکه به عنوان یک سنگر توصیف می‌کند.
حجت‌الاسلام «مهدی ابطحی» رئیس سابق حوزه علمیه خواهران اصفهان مساجد را محل جنگ با شیطان توصیف خاطرنشان کرد: در مساجد محلی است به عنوان محراب به معنای محل جنگ و حرب! جنگ با دشمنان دین که این دشمنان ممکن است شیطان باشد یا شیطان‌صفتان و در واقع مسجد محلی است که انسان باید خود را در آن مهیای جنگ با دشمنان دین کند.
وی با اشاره به تاریخ مساجد در ابتدای اسلام و لزوم نکوداشت مساجد افزود: یکی از استفاده‌هایی که در صدر اسلام از مساجد می‌شده، تجمع و تجهیز مسلمانان برای جهاد و جنگ با دشمنان دین اسلام بوده است و امروز نیز که نوع و شکل جنگ تغییر کرده است بایستی از مساجد در راستای مقابله با تهاجم فرهنگی و جهاد فرهنگی استفاده کرد و مردم را در مساجد در برابر این نوع تهاجم تجهیز کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در اصفهان، مساجد از دیرباز جایگاه مهمی در زندگی اجتماعی ایرانیان داشته است که با پیروزی انقلاب اسلامی این جایگاه رنگ بیشتری به خود گرفته و اهمیت بیشتری یافته است به طوری که ارزش‌ها و آرمان‌هایی که انقلاب با هدف دستیابی و تحقق آنها شکل گرفت، به طور انکارناپذیر و جدانشدنی با فرهنگ مسجد آمیخته است و جدایی از مساجد، در واقع به معنای جدایی از آرمان‌های انقلاب است.
حفظ انقلاب از خود انقلاب اهمیت بیشتری دارد و بزرگ‌ترین آفت برای هر انقلابی جدایی کمرنگ شدن آرمان‌ها و ارزش‌های اولیه آن انقلاب است بنابراین با توجه به ارتباط فرهنگ مسجد با فرهنگ انقلاب اسلامی، حفظ انقلاب در گرو حفظ مساجد است و فاصله گرفتن از مساجد، زنگ خطر خارج شدن انقلاب از ریل خود و کمرنگ شدن ارزش‌های آن است./
نظر شما