کانون های مساجد با روشنگری، جسم و روان مردم را در مقابل کرونا مصون کنند

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- مریم داوری: ویروس کووید  19 در دسامبر 2019 در شهر ووهان چین با همه گیری در انسان شیوع پیدا کرد و خیلی زود به کشورهای دیگر از جمله ایران منتقل شده است. این ویروس سرعت انتقال بالایی دارد و تا کنون طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، باعث مرگ بیش از سه هزار نفر در جهان شده است. در حالیکه تلاشهای زیاد برای تهیه واکسن برای بیماری کرونا به نتیجه نرسیده است، بر پیشگیری و رعایت بهداشت فردی به خصوص شستن دستها تاکید فراوان شده است. با توجه به اینکه شیوع بیماری کرونا در کشورمان رو به افزایش است، اهمیت فرهنگسازی به منظور مقابله با این بیماری اهمیت بسزایی دارد . در این میان وظیفه نهادهای فرهنگی و رسانه ها برای آگاهی بخشی جامعه خطیر تر از قبل است. به منظور اطلاع از دستورالعمل های اسلام در چنین شرایط بحرانی و همچنین نقش فعالان فرهنگی و نهادهای فرهنگی همچون کانون های فرهنگی هنری مساجد در مقابله با بیماری کرونا گفتگویی با «حجت الاسلام عباسعلی بابا گلزاده»، کارشناس فرهنگی و مذهبی که فعال اجتماعی و رئیس حزب اعتدال و توسعه استان قم است، ترتیب دادیم که بدین شرح است:

دین اسلام در مورد چگونگی مواجه با شرایط بحرانی در جامعه چه نکات و دستوراتی را مدنظر قرار داده است؟

حضرت امام علی (ع) روایت قابل تاملی در مورد دنیا دارند. حضرت امیر المومنین فرمودند:«دنیا خانه ای است که بلاها آن را احاطه نموده و به مکر و بی وفایی شهرت یافته است. در هیچ لحظه ای به یک حال نمی ماند و دائما در حال تغییر و تبدیل است. ساکنان آن از حوادث تلخ و ناگوار در امان نیستند و زندگی در آن مذموم و دست یافتن به امنیت و آسایش در آن غیر ممکن است. اهل آن همیشه هدف تیرهای بلا قرار می گیرند و به طور مرتب دنیا به سوی آنها تیرهایی را پرتاب می کند و با مرگ نابودشان می سازد.» وقتی به توصیف امام علی (ع) دنیا اینقدر ناپایدار و نا امن است باید قدر لحظات را دانست ، در جهت کارهای پسندیده کوشید ، از کارهای ناپسند دوری کرد و به خودسازی پرداخت. درخصوص زندگی و بلاهای دنیا روایات زیادی نقل شده است با روایت مذکور که از امام علی ( ع ) بیان شده است ، واقعا همه ما در زندگی انواع مشکلات و سختی ها را مشاهده می کنیم. بیماری های گوناگون ، سیل ، طوفان ، زلزله ، مرگ عزیزان و گاهی فقر و تنگدستی وجود دارد که گریزی از این نوع مشکلات نیست. ائمه اطهار (ع) در مواجه با بحران ها و سختی های زندگی بر ضرورت صبر ، همدلی، وحدت، دعا و کمک به یکدیگر تاکید داشتند. یکی از این مشکلات که در حال حاضر در اکثر نقاط جهان گسترش پیدا کرده و فراگیرشده است، بیماری کروناست. به هر حال این بیماری مسری به کشور ما ایران اسلامی هم رسیده و در  اقتصاد ، فرهنگ ، خانواده و اجتماع تاثیر خود را گذاشته است.

وظیفه اهالی فرهنگ و کانون های فرهنگی هنری مساجد در شرایطی که بیماری کرونا در کشور شیوع پیدا کرده است، چیست؟

در واقع بیماری کرونا دولت ، ملت و آحاد جامعه را به نوعی درگیر خود کرده  است. در چنین مواقعی جزء صبر ،تحمل و تلاش و همکاری برای دفع این بیماری مسری و نسبتا خطر آفرین چاره ای نیست. همانطور که در ۸ سال دفاع مقدس  و بعد از آن در مواجه با مشکلات اقتصادی ،فرهنگی و تحریم ها با اتحاد ، همدلی و یکپارچگی مقتدرانه پیش رفتیم و نقشه های دشمنان را دفع کردیم در مورد بیماری کرونا هم باید همه آحاد ملت ، خصوصا اهل قلم ، رسانه ها ، فعالان اجتماعی ، پایگاهها و کانون های فرهنگی و هنری مساجد و ائمه جماعات با یکدیگر همدل و همکار باشند. افراد و نهادهایی که بیشتر با مردم سرکار دارند باید نقش موثری را ایفاء کنند. کانون های فرهنگی هنری مساجد ، اهالی قلم و رسانه ها  باید به روشنگری و آگاهی بخشی بیشتری بپردازند تا مردم در درجه اول به توصیه های پزشکی و رعایت بهداشتی اهتمام ویژه ای داشته باشند و هم اینکه از گسترش ویروس و سرایت بیماری به دیگران جلوگیری شود.

دین اسلام در مواجه با بیماری های مسری و همچنین رعایت بهداشت فردی چه تاکیدات و دستورالعمل هایی دارد؟

رعایت بهداشت و نظافت در دین و علوم اسلامی همواره مورد تاکید بوده است.  روایت است قبل از شروع به غذا خوردن، دست های خود را بشورید تا دچار بیماری نشوید. روایات بابت رعایت بهداشت زیاد نقل شده است. اسلام نسبت به ادیان دیگر بر نظافت و رعایت بهداشت تاکید بیشتری داشته است. نبی مکرم اسلام،حضرت محمد(ص) فرمودند :« از فردی که مبتلا به بیماری جذام است فرار کن همانطور که از ترس شیر فرار می کنی». البته این روایت به این معنی نیست انسان فرد بیمار را دید از بیمار فرار کند و توجه به بیمار نکند تا از بین برود. در واقع منظور این است که انسان در مواجه با بیماری های مسری و ویروس ها نکات بهداشتی را رعایت کند و مساله را جدی بگیرد تا ویروس خطرناک به انسان سرایت پیدا نکند . در واقع عقلانیت هم همین است. وقتی انسان یک مار سمی و پر از زهر را می بیند طبیعت انسان عاقل این است که از مار سمی بگریزد ، مگر اینکه بچه خرد سال و یا انسان دیوانه ای باشد که فرق بین مار و ریسمان را تشخیص ندهد. ویروس ها هم یک نوع سم و زهر هستند که وقتی وارد بدن افراد می شوند و بیماری ایجاد می کنند.

با شیوع بیماری کرونا برخی افراد دعا را تنها سلاح مبارزه می دانند و منکر رعایت مسائل بهداشتی شدند. نظر شما در این مورد چیست؟

 افرادی به نام دین حرف های غیر منطقی می زنند و ادعا می کنند مسلمان دچار ویروس نمی شود.عده ای ضریح مطهر را لیس می زنند و یا عده ای به موارد بهداشتی توجه نمی کنند و تشویق می کنند به تجمعات مذهبی. تمام اینها در واقع بدفهمی و کج اندیشی دینی است. دین اسلام ، دین عقلانیت است. در شرائط موجود اقتضای عقل این است که انسان به موارد بهداشتی و دستورات پزشکی توجه کند و آنها را رعایت نماید. اگر کسی آلوده باشد و اهمیت ندهد و این بیماری را به دیگران سرایت دهد قطعا گناه کبیره انجام داده است چرا که آسیب رساندن به دیگران  و عدم رعایت حق الناس گناه بزرگی است. حفظ  جان دیگران شرعا ، عرفا و  عقلا واجب است . شما ببینید پیامبران و امامان معصوم(ع) دستورات طبی زیادی دادند و حتی به  شیوه خوردن و آشامیدن و رعایت بهداشت تاکید داشتند. پیامبران و امامان اگر خود بیمار می شدند از دارو استفاده می کردند، نمی نشستند فقط  دعا بخوانند . بله دعا هم نیاز است و از دستورات الهی است. دعا و نیایش از ضروریات است اما بدین معنی نیست که انسان فقط به دعا کردن اکتفاء کند. دعا و نیایش و درخواست شفاء از پروردگار و توکل به خدا و ایمان به پروردگار به انسان امید و آرامش می دهد اما تنها نشستن و دعا کردن کافی نیست .به عنوان مثال اگر کسی دنبال خواسته ای است در خانه بنشیند و شبانه روزی دعا کند اما به دنبال تلاش و لوازمات خواسته اش نرود دعا بدون کوشش اثر چندان و مطلوبی ندارد. در نتیجه فرد به خواسته اش نمی رسد. نهادهای فرهنگی هنری مساجد و روحانیون باید مردم را نسبت به حقایق دین و سیره ائمه اطهار (ع)  آگاه کنند تا کج فهمی های عده ای، جامعه را تحت تاثیر قرار ندهد.

متاسفانه ترس از ابتلا به بیماری کرونا در بعضی از افراد جامعه به وجود آمده است. کانون های فرهنگی هنری مساجد و فعالان فرهنگی برای ایجاد آرامش در جامعه چه اقداماتی می توانند انجام دهند؟

یکی از مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم و بسیار هم خطرناک است ایجاد ترس و وحشت در جامعه است.  عده ای هم با انتشار اخبار غیر واقعی همسو با دشمنان ملت ایران ، با شایعه پراکنی در صدد ملتهب کردن جامعه هستند در حالی که در مواجه با هر مشکلی مهمترین چیز آرامش و یکپارچگی است. متولیان فرهنگی ، معتمدین  به ویژه روحانیون و ائمه جماعات مساجد که اثر بخشی مطلوبی در بین آحاد جامعه دارند باید مردم را آگاه کنند. کانون هایی فرهنگی هنری مساجد باید توصیه های پزشکی را برای مردم تبیین کنند و ترس که بزرگترین دشمن و خود نوعی بیماری است از بین ببرند. این کانون ها باید در قالب برنامه های فرهنگی تاکیدات بهداشتی را برای مردم تشریح کنند تا مردم از نظر جسمی و روانی نسبت به این بیماری مصون بمانند. فرهنگسازی در این شرایط بسیار اهمیت دارد. قطعا وقتی مردم اطلاعات درست و دقیق دریافت کنند، نه نسبت به بیماری کرونا بی تفاوت می شوند و نه دچار افراط و ترس.خوشبختانه کانون های فرهنگی هنری مساجد در سراسر کشور فعالیت می کنند و می توانند از ظرفیت خود برای شرایط بحرانی که در جامعه ایجاد می شود، استفاده کنند. افرادی هم که در فضای مجازی فعالیت دارند باید توجه داشته باشند هر نوع خبری را انتشار ندهند ، باید سعی کنیم در کنار یگدیگر با آرامش و توکل به خدا و کمک به هم، همانند زمان دفاع مقدس ویروس کرونا را شکست دهیم.

احتکار مواد بهداشتی مانند ماسک و ژل ضد عفونی کننده یکی دیگر از مشکلات فعلی جامعه ماست. احتکار از نظر اسلام تا چه اندازه مذموم است و  چه برخوردی باید با محتکران صورت بگیرد؟

 یکی از مشکلات پیشرو مواجه شدن مردم با کمبود امکانات برای مقابله با این بیماری است . البته این کمبود امکانات برمی گردد به بی انصافی برخی افراد سود جو و منفعت طلب . در شرائطی که همه باید به فکر دفع این بیماری باشیم و با جان و دل به یکدیگر کمک کنیم ، عده ای  ارزش های انسانی را فدای منافع مالی می کنند و دست به احتکار نیازهای اولیه مردم  از قبیل ماسک و مواد ضد عفونی کننده می زنند. واقعا جای تعجب دارد. کسب مال به چه قیمتی ؟چقدر انسان باید خوی حیوانی اش غلبه پیدا کند که به هم نوع خود رحم نکند . طبق روایات احتکار خیانت است و احتکار کننده خیانتکار. باید با چنین افراد سود جو و خائن که در نهایت پلیدی و زشتی هستند با اشد مجازات برخورد شود. اینکه چهره و قیافه محتکران به صورت شطرنجی در صدا و سیما نمایش داده می شود، اشتباه بزرگی است. اینجور افراد باید به مردم  معرفی شوند و با آنها برخورد جدی صورت گیرد تا هم درس عبرت شوند برای دیگر افراد و هم اینکه شاهد عدم تکرار چنین موارد ننگین و شرم آور باشیم. کسانی که باعث سلب آرامش و آسایش مردم می شوند و در واقع نظام را بدنام می کنند به اسلام ، قرآن ، خون پاک شهیدان خیانت می کنند. محتکران در این شرایط بحرانی که جان مردم در خطر است، قطعا از دشمن بیرونی خطرناکتر هستند و برخورد انفعالی و جریمه کردن آنها اثر پایداری ندارد و باید جدی تر با آنها برخورد شود.