به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، چند روزی است که شیوع ویروس کرونا در کشور همه گیر شده و اخبار متعددی از ابتلا به کرونا، مثبت بودن تست کرونا، بهبود مبتلایان از رسانه های متعدد منتشر می شود. در این میان فضای مجازی به عنوان یکی از ابزارهای رسانه ای نیز از این غافله عقب نمانده است. اما نکته قابل توجه در اخبار منتشر شده در فضای مجازی بازمی گردد به صحت اخبار انتشار یافته و منبعی که این اخبار به نقل از آنها در حال انتشار است.
در میان اخبار متعددی که درباره کرونا و در فضای مجازی منتشر می شود، کم نیستند شایعاتی که لابلای خبرهای درست به خورد مخاطب داده می شود.
«فاطمه صفویه» پژوهشگر فضای مجازی به سوالات خبرنگار خبرگزاری شبستان درخصوص تاثیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بر انتشار شایعه در شرایط بحرانی و خاص در جامعه پاسخ داد.
شایعه چه زمانی شکل می گیرد؟
ایجاد و گسترش شایعه در زمان وقوع حوادث طبیعی و مواقع بحرانی نظیر شیوع بیماری های مسری موضوع اجتناب ناپذیری است چراکه فضای روانی جامعه و اتفاقات رخ داده باعث می شود تا زمینه پیدایش و گسترش شایعه در میان مردم و لابلای خبرهای واقعی فراهم شود.
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در توسعه و گسترش شایعه چه نقشی دارد؟
پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای نوین اطلاع رسانی شرایطی فراهم کرده تا دامنه شایعات گسترده تر شده و سرعت انتشار و انتقال آنها در سطح وسیعی از جامعه افزایش یابد. اینترنت و شبکه های اجتماعی باعث شده است تا در شرایط عادی هم انتشار شایعه را در سطح وسیعی از جامعه داشته باشیم. اما شرایط خاص نظیر شیوع بیماری های مسری کرونا باعث می شود تا زمینه گسترش شایعه افزایش یابد و فضا برای شایعه سازی مساعدتر شود.
چرا در شرایط خاص و در زمان وقوع حوادث طبیعی و بحران ضریب نفوذ شایعات افزایش می یابد؟
در شرایط خاص، نظیر الان که ویروس کرونا در حال شیوع است، دانش کم، عدم آگاهی و آموزش در مقابله مواجهه با ویروس کرونا باعث می شود تا مردم از راه های مختلف به دنبال دریافت اخبار و راهکارهای مقابله با این ویروس باشند. با توجه به اینکه در حال حاضر تقریبا همه یک گوشی هوشمند در اختیار دارند که به راحتی می توانند از طریق شبکه های اجتماعی به کسب اطلاعات بپردازند، شبکه های اجتماعی را به عنوان منبع خود انتخاب می کنند.
استرس و اضطراب از اینکه نکند به ویروس کرونا مبتلا شویم، باعث می شود تا به منابع گاها غیرموثق و غیرمعتبر موجود در شبکه های اجتماعی اعتماد کنیم و اخبار مربوط به کرونا یا هر موضوع داغ دیگری را از آن طریق پیگیری کنیم. بنابراین به افراد و شبکه های جریان ساز، این اجازه را داده ایم که بتوانند روی فکر ما تاثیر بگذارند و به راحتی بتوانند لابلای اخبار واقعی، شایعاتی نیز به خورد ما بدهند.
برای کاهش شایعات در زمان بحران چه راهکارهایی وجود دارد؟
افزیش سواد رسانه ای، ارتقا سطح دانش مواجهه با حوادث غیرمترقبه، آموزش نحوه مواجهه با مسائل در زمان بحران، اطلاع رسانی به موقع و به هنگام صدا و سیما و رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها، ارائه آموزش های مختلف در زمان شیوع بیماری مسری و نظارت بر نحوه عملکرد شبکه های اجتماعی، تدوین قوانین سخت گیرانه برای برخورد با منتشرکنندگان شایعه از جمله راهکارهایی است که می تواند به کاهش شایعات کمک کند.
چه توصیه ای به کاربران فضای مجازی دارید تا فضای اطلاع رسانی شفاف باشد؟
کاربران فضای مجازی نباید به بازنشر اخباری که از صحت و سقم آنها مطمئن نیستند، اقدام کنند. به جای بازنشر اخبار منفی و ضد و نقیض به انعکاس اخبار واقعی بپردازند و با این کار فضای روانی جامعه را به آرامش دعوت کنند. همچنین مسئولان به اطلاع رسانی به هنگام اقدام کنند و اخبار مربوط به ویروس کرونا و اقدامات انجام شده برای مقابله و پیشگیری از بیماری را در اختیار شهروندان قرار دهند تا فضا برای موج سواری برخی سودجویان فراهم نشود.
همچنین کاربران فضای مجازی به جای دامن زدن به بازار داغ شایعات مربوط به کرونا و ایجاد تنش و اضطراب در جامعه که خود بار روانی سنگینی برای خانواده ها چه افرادی که مبتلا شده اند یا در معرض ابتلا قرار دارند ایجاد می کند و فضای روانی جامعه را متشنج می کند. با بررسی و تحلیل درست اخبار و مطالبی که مطالعه می کنند به انتشار اخبار واقعی بپردازند و آرامش را به ارمغان آورند چراکه در فضای آرام این امکان را به مسئولان و تصمیم سازان می دهیم تا بتوانند اوضاع را بهتر مدیریت کنند. از طرفی جو سنگین و پراسترس را از جامعه دور می کنیم.
نظر شما