حجت الاسلام «سید سلمان صفوی» در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه مشخصات کلی متقین در فراز اول(مطلع) سوره بقره به طور روشن از سوی خدای حکیم تبیین شده است، اظهار کرد: خداوند در آیات دوم تا پنجم سوره «بقره» می فرماید: قرآن کتاب راهنمای متقین است. متقین کسانی هستند که به غیب ایمان دارند و أقامه نماز نمایند و از روزی الهی انفاق نمایند. متقین به آنچه به رسول اسلام و آنچه به پیغمبران پیش از او فرستاده شده ایمان دارند و به جهان آخرت یقین دارند. آنان از لطف پروردگار خویش هدایت یافته اند و آنها رستگارانند.
رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن ادامه داد: متقین از جهت نظری سه ویژگی شامل: ایمان به غیب(خدا، عالم جبروت و ملکوت)، وحدت استعلایی ادیان الهی و رستاخیز را دارند. این ایمان که جهان بینی آنها را تشکیل می دهد انعکاس عملی در زندگی فردی و اجتماعی آنها دارد. دو وجه برجسته عملی متقین جنبه معنوی و اقتصادی آنهاست. سنگ زیربنای حیات عملی آنها ارتباط معنوی با خداست که نماد برجسته آن اقامه نماز است و سپس تعامل اقتصادی سازنده با جامعه است که وجه نمادین آن انفاق یعنی شراکت دادن داوطلبانه بینوایان جامعه در اموال حلال خود است. فرجام متقین بر اساس کلام الله مجید عاقبت بخیری و رستگاری ابدی است؛ چنانچه خداوند در قرآن فرمود: «أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ».
وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به مراتب تقوا گفت: شیخ اکبر «محی الدین ابن عربی» می گوید: «تقوای عام»، پرهیز از گناهان (مناهی) است و «تقوای خاص» پرهیز از اینکه اعمال‌شان را به خویش نسبت دهند و «تقوای اخص»، آن است که در کنار وجود حق از وجود غیر سخن نگویند.
حجت الاسلام صفوی افزود: تقوا در عقیده و عمل در سیره دینی ما جایگاه ویژه ای دارد چنانچه خداوند در آیات مختلفی به آن اشاره کرده است، در این میان یکی از مواردی که حایز اهمیت است تقوای زبان است. اساسا پرداختن به ذکر پروردگار و رها کردن مدح غیر او و دوری از سخنان لغو و بیهوده و عدم انجام گناهان اخلاقی زبانی مانند غیبت، دروغ، تهمت، تمسخر از جمله مسایلی است که همواره به آن تاکید شده است. همچنین تقوای ارکان نیز موضوعی است که باید به آن توجه داشت؛ اطاعت ارکان بدن از اوامر و نواهی الهی نظیر تقوای چشم، تقوای گوش، تقوای شکم، تقوای عفت جنسی، تقوای دست و پا که جنبه اجتماعی آن در اعانت مظلوم و مبارزه با ظالم تجلی دارد: «تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ» ( در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است).
این پژوهشگر در بخش دیگری از مباحث خود در مورد ابعاد اقتصادی، سیاسی و اخلاقی تقوا گفت: در سوره های دیگر قرآن نیز ابعاد تقوا بازتر شده است یا با مثال های متعدد اهمیت تقوا و آثار تقوا را بیان شده برای مثال خداوند در آیات 130 تا 138 سوره آل عمران به تفصیل به این مساله اشاره کرده است. آنچه که مشخص است اینکه اطاعت از خدا و رسول خدا در نظام سیاسی اجتماعی نشانه تقواست. انفاق اقتصادی از مقتضیات تقواست. کنترل خشم و قدرت عفو گذشت از بدکاران و توبه و استغفار که حاصل محاسبه و مواخذه نفس است از مقتضیات تقوای اخلاقی است. قرآن کتاب دستورالعمل زندگی متقین است.
وی در مورد تقوای قرآنی از منظر عارفان اظهار کرد: در متون عرفانی تحت تاثیر قرآن راجع به تقوا سخنان زیادی نوشته شده است. در عرفان و تصوف، تقوا از مقدمات سلوک است. «حارث محاسبی»، تقوا را «اول منزل عابدان» خوانده است. «عمادالدین اسنوی»، تقوا را نخستین صفت اولیای خدا، و «نجم الدین رازی»، تقوا را شرط پیوستن سالک به شیخ دانسته است. تقوای حقیقی از منظر عارفان به معنای اتّقا (حذر کردن) از غیر خداست، و نیز دوری از هر آنچه سالک را از خدا دور می‌کند، به این معنا که دل او با غیر حق خوش نشود و آرام نگیرد. عارفان برای تقوا انواعی بیان کرده اند: تقوای زبان که پرداختن به ذکر پروردگار و رها کردن مدح غیر اوست؛ تقوای ارکان که ترجیح اطاعت از خداوند بر خدمت هرچه فناپذیر است؛ تقوای جَنان که اختیار کردن محبت حق است بر دل بستن به هر آنچه و هر آن‌که زوال یابنده است.
نظر شما