خبرگزاری شبستان – قم: ایران در طول تاریخ با نظام های دیکتاتوری و خودباخته فراوانی روبرو بوده که ضربات بسیار سنگینی به کشور وارد کردند؛ پادشاهان وابسته به بیگانگان که برای ماندن در قدرت از هیچ ذلت و خواری دریغ نکرده و بخش های فراوانی از خاک ایران را تقدیم بیگانگان کردند.
پهلوی، آخرین نظام شاهنشاهی بود که بر ایران حکومت کرد؛ نظامی که کاملا وابسته به آمریکا بود و برای تداوم کاخ پادشاهی به هر ذلتی که آمریکا دستور می داد تن داده و در این راستا هیچ اهمیتی به ملت قائل نبود.
دوران حکومت خاندان پهلوی یک دوران سیاه و تاریکی برای ایران بود که در بهمن ماه 1357 از هم فروپاشید تا کشور با فجر انقلاب اسلامی از تاریکی و ظلمت به نور و روشنایی برسد.
قم به عنوان پایتخت دینی ایران نقش بسیار مهمی در انقلاب اسلامی داشت و می توان گفت رهبری انقلاب از قم و حوزه علمیه این شهر انجام می گرفت. قم همواره به عنوان پایگاه اصلی و سازمان دهنده قیام و مبارزه علیه نظام شاهنشاهی به شمار می آید چرا که مبارزه به رهبری امام خمینی از این شهر آغاز شد.
قیام خونین 15 خرداد سال 1342 که از آن به عنوان جرقه انقلاب یاد می کنند، در شهر مقدس قم رخ داد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره قم می فرمایند: «برای ساختن یک بنا، اول باید پایه های محکم آن را کار گذاشت. هر چه بنا بزرگ تر و سنگین تر و ماندگارتر باشد، پایه های آن محکم تر و قوی تر و شکست ناپذیرتر خواهد بود. اگر ما مبارزه ملت ایران را که به طور عمومی و تعیین کننده، از سال پنجاه و شش آغاز شد به یک بنای رفیع و مستحکم تشبیه کنیم، پایه های قوی و شکست ناپذیر و ماندگارِ این بنای مستحکم، در قم نشانده و کار گذاشته شد. قم یک ذخیره الهی برای اسلام بود.»
در این گزارش به بازخوانی سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت های مختلف در زمینه نقش شهر مقدس قم در پیروزی انقلاب اسلامی می پردازیم. ایشان در مهرماه 1397 در جمع مردم قم گفتند که قم مذهبی‌ترین شهر کشور و پایگاه و خاستگاه بزرگترین انقلاب دوران معاصر است.
قیام 19 دی یکی از بزرگترین اقدامات علیه نظام دیکتاتوری شاه بود که در قم اتفاق افتاد. انتشار مقاله ای توهین آمیز به نام «ارتجاع سرخ وسیاه» در روزنامه اطلاعات نوشته فردی به نام «رشیدی مطلق» که در اسناد کشف شده، مشخص شد که محمدرضا پهلوی نیز در تهیه آن نقش داشت، خشم شدید مردم را به دنبال داشت.
انتشار این مقاله به تعطیلی حوزه های علمیه و بازار منجر شد و قشرهای مختلف مردم به صورت گسترده در بیوت علما و مراجع تقلید حضور می یافتند. سرانجام این تجمع ها با گلوله های دژخیمان مواجه و مردم قم به خاک و خون کشیده شدند.
رهبر معظم انقلاب در زمان ریاست جمهوری خود در سال روز قیام ۱۹ دی پیامی صادر کردند که بخشی از آن چنین است: «نوزدهم دی ماه یادآور قهرمانی های مردم ایثارگر قم، شهر قیام و شهادت، و روز آغاز مبارزه قاطع و مستمر امت اسلامی با رژیم منحوس پادشاهی است.
در نوزدهم دی ماه هزار و سیصد و پنجاه و شش و در اوج قدرت رژیم شیطانی پهلوی، در روزهایی که استبدادِ به جنون کشیده شاه خائن ،کار عمال و کارگزاران رژیم را به گستاخی و وقاحت کشانده و اختناقِ حاکم همه فریادهای ملت محروم و دربند را در سینه خفه کرده بود یک باره فریاد پرخروش و هماهنگ مردم قم آسمان ایران را شکافت و خواب دژخیمان پهلوی را بر آشفت.
مقاله توهین آمیزی که به دستور شاه خائن علیه امیر مستضعفان و مرجع شیعیان جهان به چاپ رسیده بود، همچون جرقه ای باروتِ خشم مردم مسلمان قم را منفجر ساخت. رژیم نامردمی حاکم نیز بنا به ماهیت ضد خدایی و ضد خلقی خویش دستور داد تا مزدورانش به روی مردم بی دفاع آتش گشودند و خون پاک و مطهر مسلمانان مبارز را به زمین ریختند.
قیام دلیرانه مردم قم نقطه شروع مبارزه ای بی امان بود که تا لحظه سقوط حکومت رجّالگان رژیم پهلوی ادامه یافت و پس از آن نیز تا امروز در جبهه های داخلی و خارجی ادامه دارد و خواهد داشت».
مردم قم، اولین لبیک گو به امام و انقلاب
حضرت آیت الله خامنه ای در مهرماه 1397 در اجتماع مردم قم از مردم این شهر به عنوان اولین لبیک گوینده به نهضت اسلامی یاد کردند.
«در اوّلی كه این نهضت پا به عرصه وجود گذاشت، مردم این شهر [قم] بودند كه پاسخ گفتند و دست یاری به سوی امام دراز كردند.
من فراموش نمی‌كنم، در همین مسجد اعظم قم، در هنگامی كه تازه اوّلین هفته‌های مبارزه و نهضت عظیم روحانیت آغاز شده بود، مردم شهر قم از قشرهای مختلف به محل درس امام بزرگوار ما آمدند، صدایشان را بلند كردند و گفتند ما از شما پشتیبانی كردیم و پشتیبانی می‌كنیم؛ چرا این كار پیش نمی‌رود؟ مسأله انجمنهای ایالتی و ولایتی بود.
یعنی از قدم اوّل، مردم قم امام را و مبارزه را تنها نگذاشتند. آن روزی هم كه قلمهای مزدور و خائن، به امام بزرگوار اهانت كردند، باز این شهر بود؛ همین مردم بودند؛ همین جوانها بودند؛ همین مادران و خواهران و همسران بودند كه قیام كردند؛ همین جوانها بودند كه به خیابانها آمدند؛ شهید دادند، كتك خوردند، زیر فشار قرار گرفتند؛ اما ایستادند.
مبارزه مردم قم، مبارزه ملت ایران را به دنبال داشت.»
قم پایگاه برترین معارف اسلامی و الهی است
رهبر معظم انقلاب اسلامی در مهرماه 1398، بصیرت مردم قم را دارای سابقه تاریخی و از زمان سکونت خاندان اشعریون در این شهر توصیف کردند.
«شهر قم شهر علم است، شهر جهاد است، شهر بصیرت است. بصیرت مردم قم یکی از آن نکات بسیار مهمی است که در طول این سی و چند سال همواره خود را نشان داده است.
جالب است که پیدایش شهر قم هم ناشی بود از یک حرکت جهادی و توأم با بصیرت. یعنی خاندان اشعریون که آمدند این منطقه را محل سکونت خودشان قرار دادند، در واقع اینجا را پایگاهی کردند برای نشر معارف اهل‌بیت (علیهم‌السّلام)؛ یک مجاهدت فرهنگی را در اینجا شروع کردند.
اشعریون قبل از آنکه به قم بیایند، جهاد در میدان نبرد هم انجام داده بودند؛ جهاد نظامی هم کرده بودند؛ بزرگِ اشعریون در رکاب جناب زیدبن‌علی (علیهماالسّلام) مبارزه کرده بود؛ لذا بود که حجاج‌بن‌یوسف بر اینها خشم گرفت و اینها مجبور شدند بیایند و این منطقه را با تلاش خود، با بصیرت خود، با دانش خود، منطقه علم قرار بدهند.
همین هم موجب شد که حضرت فاطمه معصومه (سلام اللَّه علیها) وقتی به این ناحیه رسیدند، اظهار تمایل کردند که به قم بیایند؛ به خاطرِ بودن همین بزرگان اشعریون. آنها رفتند از حضرت استقبال کردند، حضرت را به این شهر آوردند و این بارگاه نورانی از آن روز و از بعد از وفات این بزرگوار در این شهر نورافشانی می کند.
مردم قم که پدید آورنده این حرکت عظیم فرهنگی بودند، از آن روز پایگاه معارف اهل‌بیت را در این شهر تشکیل دادند و صدها عالم، محدث، مفسر و مبیّن احکام اسلامی و قرآنی را به شرق و غرب دنیای اسلام فرستادند. از قم، علم به اقصای خراسان و اقصای عراق و شامات رفت. این، بصیرت آن روزِ مردم قم است؛ که پیدایش قم بر اساس جهاد و بصیرت شد.
در دوران معاصر ما هم عیناً همین مسئله اتفاق افتاد؛ یعنی قم پایگاه برترین معارف اسلامی و الهی شد و به برکت مجاهدت و بصیرت و حضور علمای بزرگ، سرچشمه‌ای در این نقطه جوشید که شرق و غرب دنیای اسلام از آن بهره‌مند شده‌اند.
در شهر قم، اولین تظاهرات مردمیِ گسترده علیه آن حرکت خائنانه به وجود آمد. خون جوانان قمی در این خیابانها، در همین خیابان ارم، در خیابان چهارمردان بر روی زمین ریخته شد؛ جان دادند؛ با خون خودشان صدق سخن خودشان را اثبات کردند.»
قمی ها آغازگر رهبری حركت مردم در خیابانها و حضور در میدانها
حضرت آیت الله خامنه ای در آبان ماه 1389 در جمع دانشجویان و جوانان استان قم به بیان بصیرت جوانان قم و نقش آفرینی آنان در ایستادگی در برابر رژیم ستمکار شاهنشاهی پرداختند.
«من در خصوص جوانهای قم، هم خاطرات دارم، هم اطلاعات متعدد و فراوانی دارم... قبل از آنكه مبارزات در سال 41 و 42 اوج بگیرد، اینجا ما نشانه زیركی جوانان قم و هوشمندی آنها را مشاهده كردیم.
من فراموش نمی كنم؛ در همین جلوی كوچه حرم یا آن طرف خیابان، كوچه‌ی ارگ، كیوسك روزنامه‌فروشی بود؛ خبرهای روزنامه‌ها را در آنجا میزدند. ماها از درس كه برمی گشتیم، می‌ایستادیم تیتر این روزنامه‌ها را نگاه می كردیم.
وقتی در مسئله انجمنهای ایالتی و ولایتی، دولت طاغوت مجبور به عقب‌نشینی شد و آن تصویب‌نامه را باطل كرد، من دیدم این جوانهایی كه حول و حوش همین كوچه حرم و توی خیابان ارم بودند كه این جوانها را غالباً می دیدیم و هیچ تصور نمی كردیم كه اینها با اندیشه سیاسی و مسائل سیاسی سر و كاری داشته باشند، آمدند به ما گفتند ما موفقیت روحانیت را در مقابل دولت طاغوت به شما تبریک عرض می كنیم. جوانان قمی كه به حسب ظاهر بركنار بودند، به ما طلبه‌ها، كه هیچ آشنایی هم با هم نداشتیم، می‌آمدند تبریك می گفتند.
من از همان وقت به ذهنم رسید كه این چه روحیه‌ای در جوان قمی است، دانشجو كه آن وقت در قم نبود؛ جوان دانش‌آموز یا حتّی غیر دانش‌آموز، جوان بیكار كه نسبت به مسئله مبارزه و نهضت و پنجه درافكندن روحانیت با دولت طاغوت، اینجور حساس است.
بعد كه مسائل سال 56 پیش آمد، آنجا قم خودش را نشان داد. حقیقتاً به معنای واقعی كلمه، رهبری حركت مردم در خیابانها و حضور در میدانها و ایستادگی در مقابل پنجه‌های چدنی و خشن دستگاه را قم شروع كرد.
همین جوانهای قمی آمدند توی خیابانها، خونهاشان بر زمین ریخته شد؛ البته مأمورین نظام طاغوت را حسابی هم اذیت كردند. آن زیركی جوانهای قم و شیطنت آنها، مأمورین را حسابی سردرگم هم می كرد.
بعد مسئله انقلاب پیش آمد. همه جا قم در صفوف مقدم بود. در همه امتحانهای بزرگ، قمی‌ها از عهده امتحان، خوب برآمدند؛ صف مقدم هم جوانها بودند. من می خواهم شما جوان امروز كه احساس دارید، اندیشه دارید، شور و شعور دارید، این شناسنامه پر افتخار نسل جوان قمی را از چند دهه پیش به این طرف، در مقابل چشم داشته باشید.
قمی‌ها در انقلاب نقش‌آفرینی كردند. در دفاع مقدس نقش‌آفرینی كردند؛ بعد از تمام شدن جنگ بخصوص بعد از رحلت امام بزرگوار كه سایه ایشان از سر ما كوتاه شد، نقش‌آفرینی جوانهای قمی بارزتر هم بوده است؛ این نكته مهمی است.
دشمن شناسی، هنر قمی ها است
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دی ماه سال 1395 در جمع مردم قم از دشمن شناسی و اقدام به موقع به عنوان یکی از مهمترین ویژگی های مردم قم یاد کردند.
«نکته اصلی که در قضیّه قم وجود دارد که من آن نکته را هم بارها عرض کرده‌ام و تکرار می کنم، این است که مردم قم در آن مقطع، بهنگام عمل کردند. همیشه کار وقتی که در وقت خود انجام گرفت، تأثیر می کند یا تأثیر آن افزایش پیدا می کند. همان کار را اگر گذاشتیم بیات شد، مدّتی گذشت و بعداً انجام گرفت، گاهی اثر نمی کند یا اثر کمی می کند.
هنر قمی‌ها این بود که نکته را فوراً گرفتند، دشمنی را فوراً شناختند و در همان وقت اوّل به آن پاسخ دادند، وَالّا اگر بعد از آنکه آن رفتار خباثت‌آمیزِ توطئه‌آمیزِ دشمن نسبت به امام بزرگوار انجام گرفت، این دست آن دست می کردند، [می گفتند] حالا می کنیم، فردا می کنیم، یک ماه دیگر می کنیم، این حوادث بعدی اصلاً به وجود نمی‌آمد.
فریضه وقت دارد، در وقت خود باید فریضه را انجام داد؛ بهترین وقت انجام فریضه هم اوّل وقت -وقت فضیلت- است. خب، بعضی اصلاً فریضه را انجام نمی دهند، [می گویند] بی‌خیال؛ بعضی انجام می دهند امّا با تأخیر؛ بعضی می گذارند وقت که گذشت انجام می دهند، مثل توّابین؛ توّابین آن‌وقتی که باید می‌آمدند که عاشورا بود نیامدند، وقتی آمدند که کار از کار گذشته بود.
یا قیام مردم مدینه با رهبری عبدالله بن حنظله. آمدند در مقابل یزید ایستادند، قیام کردند، حاکم مدینه را بیرون کردند، امّا دیر؛ آن‌وقتی که شنیدند که حسین‌بن‌علی (علیه السّلام) از مدینه خارج شد، آن‌وقت باید به این فکر می‌افتادند، نیفتادند؛ دیر به فکر افتادند، یک سال بعد [به فکر افتادند]؛ نتیجه هم همانی شد که تاریخ ثبت کرده است؛ قتل‌عام شدند، تارومار شدند، نابود شدند، هیچ کاری هم نتوانستند بکنند.
کار را در وقت باید انجام داد. خب، اگر بخواهیم کار را در وقت انجام بدهیم، بایستی فریضه را بشناسیم، بدانیم چه کاری باید انجام داد تا آن را در وقت خود انجام بدهیم.
نظر شما