به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از بندرماهشهر، شرکت فجر انرژی خلیج فارس تنها شرکت تولید سرویس‌های حیاتی منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بوده که از زمان آغاز فعالیت تاکنون تجارب مهمی در زمینه حمایت از ساخت داخل داشته است.
به بهانه کسب حدود دو دهه تجارب مدیریتی و کارشناسی در حوزه کمک به ساخت داخل (در سه زمینه دانش، قطعات و مواد) و نظر به اهمیت نشر این تجارب برای هموطنان گرامی، «غلامعلی زال خانی» مدیرعامل فجر انرژی خلیج فارس طی گفت و گویی فراز و فرودهای این تجارب را تشریح کرده است. حاصل این گفتگو را تقدیم مخاطبان می کنیم.
سوال: شرکت فجر انرژی خلیج فارس در چه حوزه ای فعالیت می کند؟
زال خانی: از آنجایی که رسالت شرکت فجر انرژی خلیج فارس تولید سرویس های حیاتی مانند انرژی برق و بخار برای صنایع پتروشیمی منطقه بوده و تمرکز این شرکت بر پایداری و استمرار محصول است، بنابراین تامین قطعات برای این شرکت حکم فرآیند حیاتی را دارد. به بیان دیگر از منظر ملی، کمیته خودکفایی و حمایت از تولیدکنندگان و سازندگان داخلی، با هدف کمک به رونق تولید داخل، کمک به اشتغال هم میهنان و همچنین تولید و نشر دانش نظری و فنی در کشور تشکیل و این موضوع باعث شده که این شرکت با تمرکز بر تولید کنندگان داخلی، این عرصه ملی را تقویت کند.
از منظر سازمانی، اهدافی که در داخلی سازی قطعات و تجهیزات دنبال می کنیم شامل صرفه جویی مالی از طریق تأمین داخلی قطعات، به حداقل رساندن تدریجی آثار محدودیت‌های ساخت قطعات و تجهیزات با استفاده از انعطاف‌پذیری و همچنین پشتیبانی از هدف استراتژیک تولید پایدار بر اساس چابکی زنجیره تأمین بوده است. مدیران این شرکت بر این باورند که توسعه توان تولیدکنندگان و سازندگان، اشتغالزایی را به دنبال داشته و تخصص نیروها و کارشناسان را نیز افزایش می دهد و از سوی دیگر این موضوع رقابت پذیری در بین سازندگان داخلی برای مسابقه افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمام شده را به دنبال خواهد داشت و به تاب آوری اقتصاد ملی در هر شرایطی کمک می کند.
سوال: مشکلاتی که در زمینه حمایت از تولید داخل وجود دارد را بیان کنید؟
زال خانی: هدف اصلی شرکت فجر انرژی خلیج فارس از حمایت تولیدات داخلی، ایفای نقش مسئولیت اجتماعی بوده که نسبت به مردم عزیز کشورمان دارد و در این بین می‌تواند سازندگان داخلی را در جهت تحقق اهداف ملی یاری کند. با حمایت از تولیدات داخلی اهداف دیگری همچون مداومت تامین قطعه و عدم وابستگی برخی قطعات به خارج از کشور، کاهش ریسک تامین برخی قطعات در شرایط خاص تجارت بین الملل و صرفه جویی در برخی موارد نسبت به قطعات تولید خارج نیز برای این شرکت محقق می‌شود.
با آغاز به کار واحدهای عملیاتی شرکت فجر، تأمین داخلی آن دسته از تجهیزات مورد نیاز که تهیه آنها از طریق کشورهای خارجی متضمن مصرف بالای ارز بوده و با مشکل مواجه شد، تفکر خودکفایی در این شرکت کلید خورد. در سال 1389 پس از جاری‌سازی مدیریت استراتژیک و به ویژه بعد از شکل‌گیری مشکلات و محدودیت‌های تجارت بین‌المللی، در تجزیه و تحلیل محیط بیرونی، تحریم به عنوان یکی از موارد تهدید در این شرکت شناخته شد.
ایجاد محدودیت برای صنعت پتروشیمی ایران توسط کشورهای صاحب لیسانس و صاحبان فناوری، تأمین قطعات بحرانی و پرارزش را با مشکل مواجه کرد بنابراین استراتژی بهبود زنجیره تأمین قطعات و ساخت داخل در سطح کلان شرکت فجر با هدف کاهش تأثیر این محدودیت‌ها تعریف و همین امر موجب تشکیل رسمی کمیته خوداتکایی با عضویت کارشناسان مجرب از واحدهای مرتبط شرکت شد. در همان سال‌های اولیه شکل‌گیری کمیته، تجهیزات مورد نیاز مجتمع با مشخص کردن چند ویژگی مهم مانند میزان حساسیت قطعه، وجود مشابه داخلی، میزان مصرف، تعداد موجودی در انبار و ارزش ریالی در یک بانک اطلاعاتی، سازمان‌دهی و اولویت‌بندی شده تا برای حرکت صحیح و کارای این کمیته مبنای کار قرار گیرد.
سوال: برای مقابله با این محدودیت ها چه راهکارهایی اتخاذ کردید؟
زال خانی: در روند عملیاتی کمیته خوداتکایی و پیش از زمان هدف‌گذاری شده برای مقابله با محدودیت‌ها، ابتدا با هدف کاهش هزینه ها بر تولید قطعات پرمصرف تمرکز و ساز و کار آن در نقاط مختلف کشور بررسی شد. این کمیته در طول دوران فعالیت خود ساخت و تولید قطعات حساس و پرمصرف مانند انواع فیلترها، شیرهای صنعتی، گیربکس‌ها، روتورها، کارت های صنعتی و پوشش‌های صنعتی پمپ‌ها را تجربه کرده است.
یکی از چالش‌های اساسی در این زمینه عدم توجیه اقتصادی تولید در شمار پایین بعضی از این قطعات و تجهیزات مانند انواع چرخ‌دنده‌ها، قطعات سنگین توربین، انواع پمپ‌ها، قطعات ابزار دقیق توسط تولیدکنندگان داخلی بود که در برخی موارد با واگذاری ساخت کالاهای پرمصرف به آنها این مشکل برطرف می شد. تغییر رویکرد باعث حرکت به سمت ساخت حساس‌ترین قطعات ابزار دقیق را می‌توان به‌عنوان یک نقطه عطف در کار کمیته خوداتکایی دانست.
سوال: تاکنون به علت کمبود قطعات وقفه ای در تولید داشته اید؟
زال خانی: ساخت قطعات برای شرکتی که رسالت آن تامین سرویس های حیاتی برای شرکت‌های پتروشیمی است، یک کار جانبی به شمار می‌رود، معمولا برای این چنین شرکتی، تأمین قطعات موردنیاز کارخانه از یک تامین کنندگان داخلی یا خارجی که به صورت تخصصی این قطعات را تولید می‌کنند، بسیار ساده‌تر است. هر گونه وقفه‌ای که در تولید شرکت فجر رخ دهد تمامی شرکت‌های منطقه را با مشکلات زیادی رو به رو خواهد کرد و این با سرجمع هزینه‌های تولید قطعات در داخل کشور قابل قیاس نیست. تاکنون برآیند اقتصادی فعالیت کمیته خوداتکایی شرکت فجر انرژی خلیج فارس در برخی موارد با صرفه‌جویی در هزینه‌ها همراه بوده و از سویی حتی یک ساعت به علت کمبود قطعات این شرکت وقفه تولید نداشته است.
سوال: چه اقداماتی در زمینه خوداتکایی انجام داده اید؟
زال خانی: مهمترین فعالیت‌ها و اقدامات مؤثر بر اساس یک فرایند و روند مشخص، دو بخش مهم شناسایی سازندگان و ارزیابی تأمین‌کنندگان و انتخاب و هدف‌گذاری قطعات بر اساس جایگاه تجهیز در فرآیند تولید به‌عنوان برنامه سالیانه بوده است. شناسایی، بررسی و حصول اطمینان از توانمندی شرکت‌های سازنده داخلی و زمینه‌های فعالیت آنها از طریق بازدید از امکانات کارگاهی آنها و سوابق همکاری‌های قبلی و تهیه فهرستی از شرکت‌های توانمند داخلی و انجام ارزیابی‌های مستمر فهرست تأمین‌کنندگان و سازندگان توسط امور بازرگانی شرکت فجر از جمله اقدامات اولیه در این زمینه است.
حضور در نمایشگاه‌های داخلی برای شناسایی توانایی شرکت‌های ایرانی در زمینه ساخت قطعات و حضور در اجلاس سالیانه کمیته‌های خوداتکایی و استفاده از اطلاعات سایر شرکت‌ها در زمینه ساخت قطعات نیز از دیگر فعالیت‌های این شرکت برای شناسایی سازندگان داخلی قطعات بوده است.
بررسی و انتخاب قطعات با توجه به میزان مصرف، موجودی قطعه، حساسیت تجهیزات، روش ساخت خاص و انتخاب بخشی از قطعات مصرفی سخت‌افزاری مربوط به توربین‌های گازی نیروگاه شرکت فجر انرژی و ارجاع به شرکت ایرانی سازنده نیروگاهی از روند انتخاب سازندگان قطعات است.
انتخاب و ارجاع قطعات مورد نیاز دو واحد توربین جنرال الکتریک (GE) به شرکت مپنا و مذاکرات متعدد برای رفع ابهامات فنی و دریافت پیشنهادهای فنی در زمینه ساخت قطعات و یا جایگزینی با نمونه‌های مشابه داخلی و شناسایی قطعات هدف در بخش برق، ابزار دقیق و الکترونیک و شناسایی شرکت‌های توانا در زمینه تعمیر و یا ساخت تجهیزات برق و ابزار دقیق نیز از اقدامات نهایی این شرکت برای هدف گذاری قطعات بوده است.
ساخت سیستم جرقه زن توربین‌های گازی، تعمیر و استفاده عملیاتی سکسیونر نیروگاه ناحیه 2 با استفاده از توان سه شرکت ایرانی و ساخت روتور و متعلقات پمپ‌هایBFW (آب خوراک بویلرها) در ناحیه دو و نصب موفقیت‌آمیز یک دستگاه بر روی تجهیز یاد شده از نمونه اقدامات انجام شده در حوزه خوداتکایی بوده است.
از دیگر اقدامات انجام شده در زمینه تکیه بر تولیدات داخلی شناسایی و بررسی توانایی یک شرکت داخلی در زمینه ساخت تجهیزات حساس مانند دستگاه ارتفاع‌سنج روغن، ساخت RTD و ترموکوپل، ساخت و تعمیر کارت های الکترونیک و شناسایی و همکاری فنی در زمینه ساخت اکچویتور (عمل‌کننده) شیرهای کنترل مجتمع بوده که این امر برای اولین بار در صنعت پتروشیمی بوده که در نهایت منجر به ساخت تعداد زیادی از این قطعه با هزینه‌ای حدود 50 درصد نمونه خارجی شد.
سوال: با این اقدامات چقدر صرفه جویی در هزینه ها صورت گرفته است؟
زال خانی: پس از تشکیل کمیته خوداتکایی و محقق شدن اولویت‌ها و طی شدن روند تحقیقات شرکت فجر انرژی خلیج فارس در طول سال های 90 تا 97 بیش از 760 قطعه برای ساخت هدف گذاری کرده که 790 قطعه به مرحله ساخت رسیده و تولید شده‌اند، با تولید این قطعات بیش از 150 میلیارد ریال در هزینه‌های این شرکت صرفه جویی شده است. (تعداد قطعات داخلی سازی بیشتر از نمونه‌های هدف گذاری شده است)
سوال: شرکت فجر انرژی چه تجاربی در زمینه حمایت از تولید داخل کسب کرده است؟
زال خانی: شرکت فجر انرژی خلیج فارس در زمینه خوداتکایی تجارب به سرانجام رسیده‌ای همچون ایجاد زمینه رشد چند سازنده ایرانی و حمایت از تولید داخل به مراحل فناوری پیشرفته ورود پیدا کرده که البته ارزش افزوده بیشتر و سطح دانش بالاتری برای تولید کنندگان به همراه خواهد داشت.
سیاری از تولیدکنندگان و سازندگان داخلی، مستندات لازم برای ساخت یک قطعه یا تجهیز را تدوین نمی کنند و این در حالی است که اگر از قطعه و تجهیز ساخته شده، نقشه های متعدد، به شکل های مختلفی داشته باشند می توانند با وجود نقشه های طراحی، عکس های توضیحی، شماهای انفجاری قطعات و اطلاعات، مشخصات فیزیکی و شیمیایی را در شرایط مختلف به نتیجه رسانده و فرایند پیشنهاد و ساخت تجهیز یا قطعه را سرعت بخشند.
یکی از نیازهای درخواست کنندگان در نگرش مشتری مداری، جلب توجه و عنایت سازندگان در سه مرحله همکاری، تحویل خدمت و دوره حین مصرف (دوره بعد از تحویل یا گارانتی) است. برخی از سازندگان، پس از انجام خدمت و تحویل قطعه، نیازهای مشتریان را رها کرده و یا پاسخ صحیح و امیدوار کننده به مشتری نمی دهند و این در صورتی است که اگر سازنده ای هر سه مرحله ذکر شده بالا را رعایت کند و رویکرد بلند مدت تری داشته باشد، دامنه کاری و رقابت پذیری او توسعه پیدا می‌کند و مشتری نیز ضمن وفاداری به تولید کننده، او را به مشتری های دیگر معرفی خواهد کرد که در نهایت به سود خود سازنده و سایر سازندگان داخلی خواهد بود.
سوال: چه پیشنهادی برای تقویت سازندگان و تولیدکنندگان ایرانی دارید؟
زال خانی: با توجه به تجربیات 18 ساله شرکت در این زمینه، نکته ای که در خصوص موضوع مهم ساخت داخل حایز اهمیت است، انجام آزمایش کیفی و عملی تجهیزات ساخته شده در محل کارخانه سازده قطعات می باشد که معمولا از جمله این آزمایشات تخصصی انجام تست عملی تجهیز در کارخانه (Factory Test) یا آزمون کارایی (Performance Test) بوده است. برای انجام این آزمایش ها نیاز به وجود شبکه‌ای متمرکز و مجهز بوده تا بتوان با تجهیزات خاصی آزمون‌های فنی تخصصی انجام دهیم. برای داشتن یک کارگاه مجزا به یک سری تجهیزات خاص و کارشناسان مجرب نیاز است و این امر نیازمند هزینه‌های بسیار بالا بوده که گاه این امر امکان پذیر نبوده است.
پیشنهاد می‌شود در این حوزه مراکز صنعتی و دانشگاهی بصورت شبکه‌ای اقدام کرده تا سازندگان بتوانند در این مراکز، کارایی آزمون تجهیزات خود را آزمایش کرده و با ارائه گواهی‌های استاندارد مشتری را از صحت و سلامت قطعه ساخته شده مطئمن کنند و مشتری نیز بتواند بدون دغدغه و اضطراب از قطعه ساخته شده در تجهیزات خود استفاده کند. ضمن اینکه این رویکرد خود فواید دیگری را هم دارد؛ گروه های تجهیزات دوار پمپ، توربین، کمپرسور،تجهیزات الکترونیکی و ابزار دقیقی و غیره می توانند با رجوع به این مرکز تست، آزمون های تخصصی خود را گذرانده و در جهت افزایش حمایت از تولید داخل گام های فراتری را بردارند.
به گزارش خبرگزاری شبستان، با عنایت به رویکرد حمایت از ساخت داخل، این شرکت علاوه بر تمرکز بر بخش تجهیزات و قطعات، پیش از این 13 نوع ماده شیمیایی پر مصرف را در کشور داخلی سازی نمود و اجرای این سیاست، حداقل یک میلیون یورو صرفه جویی اقتصادی برای کشور بهمراه داشته است. همچنین انجام عملیات تعمیرات اساسی سه نوع توربین گازی پر مصرف در دنیا نیز به طور کامل بومی سازی شده و توسط کارشناسان شرکت انجام می گردد که این رویکرد ضمن توانمند سازی مجموعه، از خروج ارز از کشور جلوگیری کرده است.
نظر شما