خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ «حافظیه انزلی» لقب گرفته است، با اینکه الگوی معماری آن شبیه حافظیه شیراز است ولی چهار سال زودتر از بنای حافظیه ساخته شده است. این مکان برخلاف حافظیه شیراز، مدفن هیچ فرهیخته‌ای نیست و از زمان ساخت تاکنون محل اجرای موزیک برای شهروندان انزلی بوده است. بنای موزییک بندر انزلی که برخی از محلی‌ها آن را «میزقان جیگا» می‌گویند، در حیاط ساختمان شهرداری انزلی قرار گرفته و سال‌های متمادی اجرای کنسرت‌های زیادی را به خود دیده است.
در وسط حیاط شهرداری انزلی و در فضایی که اسکله به خوبی درآن پیداست، بنایی شبیه حافظیه اما به رنگ سفید قرار دارد. بنایی که تنها ۴۵سال از ساخت آن گذشته بود که در تاریخ ۲۶آذر سال ۱۳۵۶، در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد.
از پله‌های جایگاه موزیک بالا می‌روم، پله‌هایی که از دو سو به یک اندازه به سمت بالا کشیده شده است، با ارتفاع کم که با کاشی‌های زرد و قرمز رنگ پریده‌اش باز هم به داشته‌های اسکله انزلی فخر می‌فروشد. کف جایگاه موزیک، نقشی از چنگ موسیقیایی با کاشی‌های رنگی فرش شده است. تصویری از چنگ باربد که یادآور روزگاری است که نوازنده معروف دوره ساسانی، باربد، در کاخ‌های ساسانی می‌نواخت.
سقف گنبدی جایگاه ترنم انزلی از بیرون و درون پوسیده و رنگ‌های سفیدیش فرریخته است، این فرسودگی در تزئینات نما رومی دور گنبد هم مشاهده می‌شود که در اثر رطوبت، نقوش تکرار شونده به سیاهی می‌زند. اما هنوز هفت ستون این گنبد موسیقی را استوار نگه داشته است.
نرده‌های دور تا دور ستون‌ها، تک به تک اجراهای این جایگاه را به یاد دارند. اگر خوب گوش دهید، باد شمالی همگام با حرکت آرام لنج‌ها و امواج دریای کاسپین و همنوا با ترانه‌های «مالا»هایی که با «لوتکا» های خود به آب زده‌اند، نوای اجرای گروه‌های مختلف موسیقی را در فضا منتشر می‌کند.
جایگاه موزییک بندر انزلی، در عکس‌ها و فیلم‌های زیادی به یادگار ثبت شده است. پیران خسته دل انزلی خاطره نوستالژیک کودکی‌شان را به یاد دارند که گروه‌های موسیقی همنوا با آوای مرغان دریایی در جایگاه موزیک، برای شادی دل مردم می‌نواختند.
روی کتیبه نصب شده بر دیواره بیرونی جایگاه موزیک، به نقل از کتاب تاریخ جامع انزلی، اثر عزیز طویلی، آمده که این جایگاه در سال ۱۳۱۱ خورشیدی به دستور شهرداری وقت بندر انزلی و توسط مهندسین آلمانی به مساحت ۷۶متر مربع ساخته شده است.
یکی از شهروندان انزلی ضمن یادآوری خاطرات اجراهای این جایگاه، می‌گوید: شهرداری انزلی برای حفاظت این بنا، رنگ‌آمیزی بنا را تجدید می‌کند، ولی به‌نظر می‌رسد در سال‌های اخیر از رنگ‌های نامرغوب استفاده می‌کند زیرا در مدت کوتاهی رنگ‌ها پوسیده شده و فرو می‌ریزد.
وی می‌افزاید: دهه ۶۰، حصارهایی دور بنا کشیده شد و «میزقان جیگا» تغییر کاربری ناموزونی پیدا کرد ولی بعدها حصارها را برداشتند. ضمن اینکه در زلزله تابستان ۶۹، به پایه‌های بنا آسیب وارد شدکه البته بعدا مرمت کردند.
«محمود عباسیان امین» با اشاره به ساخت بنای شهرداری انزلی توسط روسها در مورد تاریخچه جایگاه ترنم می‌گوید: انزلی جزو نخستین شهرهایی است که صاحب شهرداری شد.
مشاور کمیسیون گردشگری شورای شهر انزلی به بنای شهرداری انزلی اشاره کرده و می‌افزاید: ساختمان فعلی شهرداری بیشتر از ۹۰ سال قدمت دارد و با وجود الحاقاتی به آن نظیر ساختمان هلال احمر در ضلع جنوبی -که قبلا سینمای تابستانی و سالن تئاتر بود- سال ۱۳۵۶ و به شماره ۱۵۱۵ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شده است.
وی با اشاره به گروه موزیک شهرداری انزلی ابراز می‌دارد: در دوره پهلوی، شهرداری انزلی، پرورشگاه داشت. در تصاویر به‌جامانده از شهرداری می‌بینیم، ۳۷ نفر کودک و نوجوان، با لباس‌های متحدالشکل با سازهای لهستانی بعد ازظهرهای جمعه روی پله‌های بلوار انزلی اجرای زنده موسیقی داشتند. ضمن اینکه اگر توریست‌‌هایی که بین شمال و جنوب کشور در تردد بودند و گاه مجبور می‌شدند به دلیل تلاطم دریا و یا نبود اقامتگاه در انزلی بمانند، مجبور بودند با هنرهای انفرادی امرار معاش کنند. یکی از این هنرها اجرای زنده موسیقی بود.
بنابراین مردم و مسئولان انزلی از سال‌های دور زمینه پذیریش گروه‌های موسیقی را داشتند.
این فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه این پیش زمینه‌ها دست به دست هم داد تا شهرداری جایگاه ویژه اجرای موزیک برای شهروندان بسازد، یادآور شد: در اوایل این سده، شهردار وقت، محمد روشن، (۱۳۰۶ تا ۱۳۱۳) به یک مهندس آلمانی و معمار یونانی درخواست ساخت یک نماد آئینی را به سبک یونان باستان داد. سال ساخت بنا در کتیبه کنار آن به سال ۱۳۱۱ قید شده است و این یعنی چهار سال قبل از اجرای حافظیه شیراز ساخته شده است و از آنجا که طراحی حافظیه شیراز یک فرانسوی بود، نه بنای انزلی از روی حافظیه ساخته شده و نه حافظیه از روی جایگاه موزیک انزلی الگوبرداری شده است. به نوعی شاید بتوان گفت، الگو برداری از معماری یونانی بوده است.
وی با اشاره به دیگر نمادهای این جایگاه موسیقی می‌افزاید: در کف این بنا، تصویری از چنگ را می‌بینیم که دوره ساسانی و اجرای موسیقی باربد و دلکش برای خسروپرویز را به ذهن متبادر می‌کند.
عباسیان امین با اشاره به اجرای گروه‌های مختلف موزاییک در این جایگاه یادآور می‌شود: شهرداری انزلی همواره گروه موزیک داشته و اکنون نیز مناسبتی گروه‌های موزیک در این جایگاه اجرا دارند.
جایگاه موزیک شهرداری انزلی که روزگاری پذیرای گروه‌های مختلف موسیقی بود، امروز در معدود برنامه‌های مناسبتی پذیرای گروه‌های موسیقی است و شکوه گذشته را ندارد درحالیکه این جایگاه می‌تواند همچون گذشته موجب شادی مردمان ساحل‌نشین شود.
نظر شما