خبرگزاری شبستان// گیلان
علم بندی از آیین های قدیمی استان گیلان به ویژه لاهیجان در ماه محرم است که در محله ها توسط هیئت های مذهبی و به یاد علمدار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس (ع) بر پا می شود. آداب و رسوم حاکم بر عزاداری‌های مذهبی سالار شهیدان یکی از دیدنی ترین و عرفانی ترین مراسم مردم گیلان است.
دهه محرم در این منطقه ایامی است که در آن غرورها خاموش، بزرگی‌‌ها کنار افتاده و مرد و زن، امیر و فقیر خاک سار و غلام مولا امام حسین(ع) می شوند و با ذکر مصیبت های آن حضرت به عزاداری می پردازند.
یکی از مراسم سنتی عزاداری شهرستان لاهیجان در ماه محرم مراسم علم بندان است که مردم لاهیجان به ویژه سادات با این مراسم عزاداری سالار شهیدان را آغاز می کنند.
در این شهرستان مراسم علم گردانی اغلب در نیمه نخست و در روستاها در نیمه دوم دهه اول محرم برگزار می شود.
علم از مهم‌ترین و اصیل ترین علائم عزاداری است و مردم برای آن احترام زیادی قائل هستند به طوریکه وقتی علم‌ها را می بندند انگار که دوباره با آن جان می گیرند و هرگز به علم پشت نمی کنند. علم از لوله های بلند فلزی در اقطار مختلف تشکیل شده که ارتفاع برخی از آنها به حدود 15 متر می رسد و تا چهلم امام حسین (ع) برافراشته شده و بعد از این روز برای برافراشتن مجدد در محرم سال بعد پایین می آورند. علم را پیشاپیش صف سوگواران حرکت می‌دهند، علم های قدیمی تر معمولاً پایه‌ای دارند که کلمات مذهبی بر روی آن منقوش است.
برخی علم‌ها نگاره طاووس، پرنده، چهار گلدان و یک جفت طوطی در دو طرف علم دارد. گاه دو شمعدان به میله‌ای که قاب بر آن تکیه دارد متصل است.
در گذشته علم‌ها یک زبانه بودند و تزییناتی به آن متصل می‌کردند. این علم کم کم تبدیل به علم سه تیغ، پنج تیغ، هفت تیغ و… تا بیست و یک تیغ شد.
بعد از برپایی علم اقشار مختلف مردم که نذر یا حاجتی دارند برای برآورده شدن آن، روسری، پارچه و شال به علم می بندند به طوریکه تمام طول علم با پارچه های رنگارنگ( بویژه سبز) پوشیده می شود.
مردم به ویژه جوانان دربرپایی علم ها با سردادن ندای یا حسین و یا ابوالفضل از خدا مدد خواسته و خواهان برآورده شدن نذر و حاجت خود می شوند. در این آیین دهها رأس گوسفند که برای این روز نذر شده اند در پای علم و اطراف آن ذبح شده و دیگر نذورات مردم از جمله آش ، شله زرد و شربت بین عزاداران پخش می شود.
در لاهیجان مراسم علم بندی محلات با ترتیب خاصی برگزار می شود و هر روز نوبت یک یا دو محله است که مراسم خود را انجام دهد. روز اول نوبت ساکنان کوی امیرشهید و شیخانبر است. روز دوم محله آقا سید محمد، روز سومعلم بندی جواهر پشته است و روز چهارم اهالی محله میدان و شعربافان، روزپنجم محله های گابنه، خمیرکلایه و امیر صادق و در روز ششم محله های تکیه بر و پردسر و کاروانسرابر مراسم علم بندی را برگزار می کنند پرشورترین آیین علم بندی دراین شهرستان در محله امیرصادق هنگام غروب برپا می شود و صدها نفر از مردم در این محل جمع شده و در این آیین شرکت می کنند و بزرگ های هیئت های محل های اطراف نیز به همراه علم خود به سمت مسجد امیر صادق حرکت کرده ودر ورودی مسجد با استقبال علم امیر صادق روبرو شده و مراسم "سلام کردن" علم ها انجام می شود به این ترتیب که علم هیئت میزبان را دو بار به حالت سلام کردن خم و راست کرده و علم مهمان نیز همین حرکت را انجام داده و بعد دو بار دور خود می چرخند.
در روستاهای اطراف لاهیجان مانند رودبنه مراسم علم بندی هنگام ظهر انجام می شود و زنان محلی غذای مخصوص که شامل فسنجان، شیرین خورشت، قوام پلو و کشمش سرخ کرده است را در سینی های بزرگ به نام مجمع گذاشته و مردان آن را بالای سر خود می گذارند و به مسجد می برند تا از میهمانانی که برای مراسم علم بندی به روستاها آمده اند برای ناهار پذیرایی کنند.
ابوالقاسم حسن نیا، یکی از مسن ترین شهروندان رودبنه که 85 سال سن دارد در مورد علم بندی در این شهر می گوید: در دوران های قدیم مراسم علم بندی با اعتقاد کامل و از روی عشق و محبت به خاندان اهل بیت(ع) انجام می شد و زنان هر خانواده ایی در خانه بزرگ خانواده گرد هم آمده و به پخت و پز مشغول می شدند و هر چه در خانه داشتند برای اطعام میهمانان به مسجد می آورند و با سنیه زنی و مداحی به عزاداری می پرداختند.
وی با بیان اینکه در ده روز اول ماه محرم نیز مراسم اطعام در مساجد دایر است، افزود: در ماه محرم علاوه بر دهه اول محرم، در شب های جمعه نیز مراسم اطعام میهمانان در مساجد روستایی انجام می شود.
پایان پیام/
نظر شما