خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف: دوری از تفرقه و وحدت آفرینی از جمله مهمترین مسایلی بوده که همواره از سوی پیامبر گرامی اسلام(ص) و فرزندان بزرگوارشان مورد تاکید واقع شده است چراکه این مهم در واقع خواست خداوند است چنانچه در قرآن می فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا». لذا در تاریخ اسلام در هر مقطعی که مسلمین با تفرقه مواجه شدند و بصیرت را ملاک عمل خود قرار ندادند با مشکلات اساسی دست و پنجه نرم کردند.
از این رو، بر آن شدیم با توجه به اینکه در روز بصیرت و سالروز حماسه ۹ دی قرار گرفته ایم، مساله بصیرت در قرآن و سیره ائمه(ع) را با «علی اکبر حشمتی»، کارشناس مباحث قرآنی به گفت‌وگو بگذاریم که در ادامه حاصل آن را می خوانید:
بصیرت در قرآن کریم چه جایگاهی دارد و قرآن در چه قالب هایی آن را بررسی کرده است؟
موضوع بصیرت یک امر در حقیقت درونی و باطنی است. خداوند در آیه 46 سوره مبارکه حج فرمود: «أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ» (آيا در زمين گردش نكرده اند تا دلهايى داشته باشند كه با آن بينديشند يا گوشهايى كه با آن بشنوند در حقيقت چشمها كور نيست ليكن دلهايى كه در سينه هاست كور است).
بنابراین بر اساس این آیه از قرآن، بصیرت شامل کسانی می شود که خوب می‌شنوند و می بینند و از وقایع عبرت می گیرند. قرآن بصیرت را به عنوان یک نور معرفی می کند و می فرماید: «أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (آيا كسى كه مرده[دل] بود و زنده اش گردانيديم و براى او نورى پديد آورديم تا در پرتو آن در ميان مردم راه برود چون كسى است كه گويى گرفتار در تاريكي‌هاست و از آن بيرون آمدنى نيست اين گونه براى كافران آنچه انجام مى دادند زينت داده شده است).
یعنی با این نور راه از بی‌راه تشخیص داده می شود؛ همان نور که در آیات دیگر به فرقان تعبیر شده است. قرآن کریم در این باره می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ » (اگر کسی از تقوا بهره مند شود خداوند به او نور جداکننده حق از باطل را می دهد). این موارد از الفاظ قرآن است.
چه اتفاقی می افتد که عده ای با وجودی که راه حق و باطل را می دانند و اتفاقا به سمت اش حرکت هم می کنند، ناگهان منحرف می شوند؟
در بحث کربلا، آنچه که اتفاق افتاد و شاید در این سال ها در جمهوری اسلامی هم بعضا دیده می شود همان چیزی بود که سیدالشهدا(ع) نیز به آن اشاره کردند؛ عده ای به کربلا آمدند که نمازخوان هم بودند و روزه می گرفتند اما وقتی پای انتخاب بین ولایت و دنیا شد، دنیا را ترجیح دادند و این چنین شد که امام حسین(ع) به مسلخ رفتند و قربانی شدند. حضرت اباعبدالله الحسین(ع) فرمودند: مردم دین را برای دنیا می خواهند.
به اعتقاد من اتفاقا افراد مذهبی و به ویژه اهالی قرآن باید بیش از پیش به آیات توجه کرده و کلام اهل بیت(ع) را آویزه گوش خود قرار داده و از مسیر ولایت منحرف نشوند.
اینکه کسی بداند حق کدام است اما به سوی باطل برود، اشکال از تقوای او است، تقوا یعنی پرهیز کردن و همه جا خدا را دیدن. وقتی که خدا را فراموش کنیم فطرت مان به انزوا می رود، این موارد توجیه است که راه حق را می دانستم و نرفتم و نشد، این موارد یقین و باور نیست. از سوی دیگر برخی مولفه ها نیازمند شناخت و باور قلبی است. اگر این ویژگی ها نباشد انسان می گوید می خواستم بروم و نشد، این مثال هایی است که ما برای نجات خودمان مطرح می کنیم.
در روزگار کنونی که با انواع هجمه ها و شبهات مواجهیم، چگونه باید در مسیر قرآن و اهل بیت(ع) برای تحقق بصیرت در سبک زندگی عمل کنیم؟
در این مورد به سخن امام راحل اشاره می کنم که فرمود: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیب نرسد». اکنون با توجه به اینکه در روز نهم دی ماه قرار گرفته ایم، توجه به این نکته ضرورت بیشتری پیدا می کند. این روز درک امت ما از جایگاه ولایت فقیه را به نمایش گذاشت.
امیرالمومنین امام علی(ع) می فرمایند: «هر گاه دیده بصیرت کور باشد نگاه چشم هیچ سود و منفعتی ندارد». به زعم خودمان و به بیان عامیانه اگر کسی دیده کور داشته باشد بهتر است از اینکه دل کور داشته باشد.
آن چیزی که اکنون ما به آن نیازمند هستیم و به خصوص جامعه انقلاب اسلامی، همین بصیرت و بصیرت افزایی است، آنچه که در تاریخ مکرر اتفاق افتاد ندیدن امامت و ولایت بود که مردم را از یاد خداوند محروم کرد.
بنابراین تمسک به قرآن کلید تحقق این بصیرت است چراکه در قرآن اشاره به وحدت و دوری از تفرقه شده است. دشمنان غدار ما در انتظار این هستند که ما را به جان هم بیندازند.
قرآن تاکید بر وحدت و چنگ زدن بر ریسمان الهی کرده است. آویزه گوش قرار دادن این سخن قرآن، در بصیرت افزایی تبلور پیدا می کند و اینکه بتوانیم با دیده باز به وقایع و اتفاقات نگاه کنیم تا از گزند در امان باشیم.
نظر شما