خبرگزاری شبستان-اصفهان: با توجه به افزایش تمایل نسبت به نگهداری حیوانات خانگی از قبیل سگ و طرح شایعاتی مبنی بر عدم اشاره صریح قرآن به نجاست سگ با «حجت الاسلام امیر صالحی» کارشناس مرکز ملّی پاسخگویی به سوالات دینی گفت‌‌وگویی کردیم که در ادامه می خوانید.
به نظر شما منشأ افزایش تمایل به نگهداری سگ یا حیواناتی از این قبیل در خانه چیست؟
آنچه امروز ارمغان مدرنیته و فرهنگ منحط غربی برای جوامع مسلمین می‌باشد دوری از ارزش‌های فطری و دینی و گرایش به مشتهیات نفسانی و مادی است.
از جمله این عقب گردها جایگزینی حیوانی مثل سگ به جای فرزند است یعنی عشق و علاقه و محبتی که باید بین اعضای خانواده باشد به سمت یک حیوان سوق یافته است.
در واقع دشمنان در ابتدا بنیان خانواده را از بین برده‌اند و پس از آن آب گل آلود را در کام تشنگان عشق و علاقه و محبت به خانواده و فرزند می‌ریزند یعنی حیوان را جایگزین انسان می‌کنند.
آیا در قرآن و احکام فقهی اسلام، اشاره به نجاست سگ شده است؟
شبهه گران برای ساکت کردن و سر پوش نهادن به ندای عقل و فطرت خود دست به توجیهاتی می‌زنند تا جوابی برای وجدان خود بیابند و با وجود اینکه در دین مبین اسلام بر نجاست سگ تاکید شده است، می‌گویند« اگر سگ نجس است چرا در قرآن نجاست آن بیان نشده است».
یکی از مسلمات دینی تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی است، به این معنا که هر آنچه در شرع مقدس حرام شده دارای ضرر حتمی و غیر قابل چشم پوشی بوده است و اگر چیزی را خدای متعال واجب نموده در آن نفع حتمی وغیر قابل چشم پوشی وجود دارد.
حرام و حلال الهی سلیقه‌ای و گزاف نیست و بر اساس حکمت و مصلحت است، به آن پرداخته شده است.
ممکن است ما به خاطر کمی اطلاعات علمی به مفاسد و مصالح احکام پی نبریم، ولی بعدها بر اثر پیشرفت‌های علمی، بخشی از فلسفه احکام روشن شود.
دلایل علمی کشف شده درباره دلیل نجاست سگ چیست؟
سال‌ها پس از حکم به نجاست سگ، بعضی از علل آن کشف شده است و آن اینکه در روده سگ کِرم کوچکی به طول چهار میلی متر به نام «تینیا ایکینوسکوس» وجود دارد.
تخم‌های زیادی از این کِرم همراه مدفوع سگ بیرون می‌آید و به اطراف مقعد سگ می چسبد. سگ به وسیله زبانش آن تخم‌ها را به قسمت‌های دیگر بدنش منتقل نموده و همه جا را آلوده می‌کند. اگر یکی از این تخم‌ها به معده انسان وارد شود، مرض‌های گوناگونی تولید می‌کند که احیاناً منجر به مرگ می‌شود.
این یکی از حکمت‌هایی است که اسلام سگ را نجس العین دانسته تا بدین وسیله مضرّات آن را از انسان دفع کند، اما ممکن است، حکمت‌ها و علت‌های دیگری از نظر بهداشتی و زیست شناسی و پزشکی وجود داشته باشد که هنوز از آن آگاهی نداریم.
چرا نگاه قرآن کریم به احکام فقهی جز به جز نیست؟
قرآن کریم در احکام فقهی معمولاً به کلیات بسنده کرده است، به عبارتی دیگر قرآن همچون قانون اساسی است که فروع قوانین مدنی، حقوقی، جزائی و غیره را در آن نمی‌توان یافت و خداوند تبیین و تفسیر آن را به پیامبر اکرم (ص) و به دنبال آن، امامان معصوم (ع) سپرده است و در قرآن کریم می فرماید که ای پیامبر ما ذکر بر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را بر ایشان نازل شد (قرآن) تبیین و تفسیر نمایی.
بر این اساس خداوند دستور داده که علاوه بر آنچه در قرآن بیان فرموده، از سخنان پیامبر (ص) و امامان (ع) اطاعت کنیم به نوعی که در آیاتی از قران می‌فرماید که ای مردم هر چه را رسول الله (ص) به شما دستور داد، اجرا کنید و هر چه را نهی کرد باز ایستید.
اگر پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند که من دو چیز گرانبها را در میان شما به امانت می‌گذارم که این دو از هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند و اگر به هر دوی آنها تمسک کردید هلاک نمی‌شوید، سرّ این فرمایش این است که تمام آنچه ما به آن احتیاج داریم در نصّ و ظاهر قرآن نیامده است و ما باید در کنار قرآن روایات پیامبر (ص) و ائمه (ع) را در نظر بگیریم.
در این راستا باید به این نکته دقت کنیم که اگر ما گفتیم یکی را قبول داریم، اگر گفتیم «حَسبُنا کِتابُ الله»، و عترت را رها کردیم، ضمانتی برای هدایت ما نخواهد بود. این دو چیز را باید با هم داشته باشیم تا بتوانیم به هدایت برسیم.
خلاصه اینکه برای به دست آوردن حکم شرعی، قرآن یکی از منابع استنباط احکام الهی می‌باشد، علاوه بر کتاب آسمانی ما، روایات معصومین (ع) یکی دیگر از منابع است که اگر حکمی در قرآن ذکر نشده بود باید به این روایات رجوع شود.
دلایل کراهت نگهداری سگ چیست؟
دلایل کراهت نگهداری از سگ در چندین مورد خلاصه می‌شود. نخستین مورد اجماع فقهای عظام است. اجماع در فقه شیعه برخاسته از روایات فراوانی است که در کتابهای روایی آمده است و اجماع سگ را یکی از نجاسات می‌داند و این حکم بین آنها اجماعی است.
البته، درباره نجس بودن سگ روایاتی که از امامان (ع) به دست ما رسیده دو گونه است. روایاتی که در آنها واژه نجس به صراحت آمده است و روایاتی که در آنها کلمه نجس به صراحت بیان نشده، بلکه از باب ملازمه، نجاست سگ فهمیده می‌شود.
در این گونه روایات به تناسب پرسش‌هایی که از امام (ع) درباره آب نیم خورده سگ شده و جواب‌هایی که ائمه (ع) داده‌اند نجاست سگ استفاده می‌شود.
در روایات آمده است که از امام صادق (ع) درباره سگ سؤال شد. آن حضرت فرمودند که نجس است؛ آب نیم خورده سگ را دور بریزید و با آن وضو نگیرید، ظرف آب را ابتدا با خاک و سپس با آب بشویید.
روایت های فراوان دیگری از ائمه معصوم در این ارتباط داریم از جمله اینکه ابی سهیل از امام صادق (ع) پرسید در مورد سگ، که حضرت سه بار فرمودند که سگ نجس است و پیامبر (ص) فرمود که خانه‌ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی آیند.
آیا استثناهایی در دین در ارتباط با نگهداری سگ وجود دارد؟
بی شک نهی از نگهداری این حیوان در محیط زندگی و نهی از نزدیک شدن به آن، برای آلوده بودن آن و زمینه انتقال برخی از میکروب‌ها و نجس بودن آن از نظر حکم فقهی واضح و روشن است چراکه حفظ و نظافت و بهداشت خود و محیط زندگی و پاکی بدن و لباس و ظروف و ابزار و وسایل خورد و خوراک از نظر تعالیم دینی اهمیت بسیاری دارد.
با این حال داشتن سگ آموزش دیده که از آن برای اهدافی مانند نگهبانی مزرعه، کارخانه و گله یا در شکار و جست و جوی اجناس قاچاق استفاده می‌شود، در صورتی که سه نکته یاد شده (نظافت، طهارت و بهداشت) درباره آن مراعات شود از نظر احکام اسلامی اشکال ندارد.
امیر مومنان حضرت علی (ع) در این ارتباط می‌فرماید که در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.
آیا اختلافی بین شیعه و فرق اسلامی در حرمت نگهداری سگ است؟
فقیه نامدار شیخ محمد حسن نجفی در این رابطه می فرمایند« اختلافی بین شیعه و بین اکثر فرق اسلامی در حرمت سگ نیست و اجماع با دو قسمش (محصل و منقول) بر این حرمت دلالت می‌کند زیرا سگ نجس بوده و جزو حیوانات درنده و مسخ شده است».
امیدواریم جوانان عزیز با وجدان‌های بیدار خود از این مطالب درس گرفته و مواظب نفوذ و شبیخون فرهنگی باشند تا فرهنگ غنی ایرانی، اسلامی خود را با چیزی جایگزین نکنند./
نظر شما