امام جماعت نباید شغل و مسؤلیتی خارج از مسجد داشته باشد

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد:  قسمت 199 برنامه «بدون توقف»، اول دی‌ماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت، در این برنامه «میثم لطیفی» پایه‌گذار اتاق فکر مسجد در پاسخ به این سؤال که «آیا امام جماعت می‌تواند خارج از مسجد شغل و یا مسؤلیتی داشته باشد، گفت: نمی‌شود امام جماعتی مسؤلیتی بیرون از مسجد داشته باشد و بخواهد کار مسجد را هم انجام دهد، کار مسجد خودش به تنهایی کار یک نفر نیست ما برای مساجدمان نیازمند به معین هستیم.

وی ادامه داد: امام جماعت مسجدی که در محله‌ای هست که چند هزار نفر از اقشار و سنین مختلف در آنجا ساکن هستند اگر بخواهد نقش پدری و فرماندهی خود را ایفا کند، مگر می‌تواند جای دیگری هم مسؤلیت داشته باشد، این پایگاه باید به همه اتفاقات پیرامونی خود حساس باشد یک آدم با این همه مشغله به کار دیگری نمی‌رسد، اگر هم بخواهد فقط برای نماز به مسجد بیاید که فقط می‌شود پیشنماز و این خلاف مفهوم امام جماعت در تعریف مسجد تراز است. امام جماعت اگر می‌خواهد به امور مختلف محله رسیدگی کند حتما باید مستقر در مسجد باشد و اگر غیر از این باشد عملا باید از یک جایی کم بگذارد، چون به حکم دین امام جماعت مورد اطمینان‌ترین فرد محل و مورد رجوع همه افراد است.

پایه‌گذار هسته مدیریت مسجد همچنین در خصوص اهمیت استقرار دائمی امام جماعت در مسجد اظهار کرد: مثلا الان امام جماعتی هست که از روستاهای اطراف تهران به مسجدی در شمال شهر می‌رود خوب این فرد که توانایی مالی ندارد که در آن محله خانه‌ای تهیه کند، از طرفی هم باید در آن مسجد استقرار داشته باشد، پس اهالی باید فکری بکنند و مثلا خانه عالمی فراهم کنند تا این فرد مجبور نباشد که مرتب در رفت و آمد باشد اگر این زمینه ایجاد نشود در آینده می‌رویم به سمت امام جماعت پروازی که امام جماعت فقط برای اقامه نماز در مسجد حاضر شود و این هم آفت‌های خودش را دارد. 

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پاسخ به این سؤال که «آیا نباید ائمه جماعت مسن‌تر جای خود را به جوان‌ترها بدهند» یادآور شد: اتفاقا ائمه جماعت مسن هم داریم که به شدت جوان‌گراست، با تقسیم امور، اولویت‌بندی و کار تشکیلاتی می‌توانیم این کار را انجام دهیم، یعنی منِ امام جماعت که پیرم یک امام جماعت جوان بگذارم در کنارم، این نیست که فکر کنیم همیشه همه کارها را باید یک نفر انجام دهد، البته باید یک نفر حرف آخر را زده و وحدت فرماندهی حفظ شود، اما از آن طرف هم باید تقسیم کار و استفاده از معاونت‌ها را هم داشته باشیم.

این پژوهشگر دینی در ادامه در خصوص مشکلات تأمین معاش ائمه جماعت با حقوق ناچیز، عنوان کرد: اینکه امام جماعت حقوق تعیین کند و بگوید اگر شما این قدر ندهید نماز نمی‌خوانم و نمی‌آیم این درست نیست، ولی ما هم موظف هستیم نسبت به تأمین معاش امام جماعت مسجدمان دغدغه داشته و حساس باشیم. چون در واقع این کار راحتی نیست و به نوعی اگر با عقلانیت ابزاری بخواهیم وارد شویم بدترین کار پذیرفتن مسؤلیت امام جماعتی است، ما نه به این عنوان که امام جماعتی را شغل به حساب آوریم ولی یک تسهیل‌گرایی‌هایی باید در این زمینه ایجاد کنیم، البته مردم‌پایه یعنی خود مردم حاضر شوند وسط آمده و البته خود روحانی هم کمک کند، خوب بخشی از امرار معاش روحانی را با کارهایی در داخل مسجد می‌توانیم برایش تعریف کنیم. 

لطیفی همچنین اضافه کرد: ما برای تهیه پایان‌نامه‌ای، مصاحبه‌ای با 20 امام جماعت موفق در سراسر کشور داشتیم، در آنجا متوجه شدیم این گروه با مسائلی مواجهند که ما اصلا فکرش را هم نمی‌کنیم مثلا هر مشکلی که در نظام پیش می‌آید اولین کسی که باید پاسخگو باشد امامان جماعت مساجد هستند، اگر این فرد با خانواده‌اش بخواهد خریدی انجام دهد اگر دستش پر باشد دیگران شروع می‌کنند به صحبت کردن، مرتب خود و خانواده‌اش زیر ذره‌بین هستند و فعالیت‌شان ساعت ندارد، به همین دلیل کارشان نوعی ایثارگری و کار انبیاء است.

وی با اشاره به اینکه در این برنامه باید از خدام مساجد یک تشکر ویژه کنیم، تصریح کرد: چون خدام مساجد انصافا آن بخشی هستند که خیلی دیده نمی‌شوند در حالیکه خیلی هم مؤثرند، در مسجد هم بخش عمده‌ای از ارتباطات قبل و بعد از نماز و و فواصل آن با خادم مسجد است، جایگاه خدام در مسجد خیلی مهم است و الحمدالله یک اتفاق خوبی این چند سال اخیر در مرکز رسیدگی به امور مساجد است.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه در خصوص راهکارهای جذب حداکثری جوانان به مسجد نیز گفت: به اعتقاد من کار و تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی در مساجد باید متنوع باشند، قائل به این نیستم که ما فقط یک مجرا برای کار فرهنگی داشته باشیم، آن چیزی که اشکال دارد شقاق است حتی تعارض هم اشکالی ندارد، این تنوع‌بخشی احتمال حضور را افزایش می‌دهد، مسئله دیگر نیازسنجی است مثلا جوانان سه نیاز اساسی دارند، یکی بحث آینده و شغل‌شان است، یکی بحث ازدواج و دیگری موضوع ارتباطات اجتماعی و مشارکت دینی‌شان است، این نیازها باید شناسایی شده و در مرحله بعد آموزش‌های لازم و توانمندسازی در این حوزه انجام شود و مرحله بعد مسؤلیت دادن به جوانان است.

لطیفی در پایان تصریح کرد: در این مرحله چون بحث هیئت امناها انتخابی است می‌توان از ظرفیت این جوانان و همچنین بانوان در ترکیب هیئت امناها استفاده کرد و این دیگر دست خود اهالی محله و جوانان است. در نهایت نیز اهمیت کار تشکیلاتی است، ولی اگر منتظر هستید مسؤلیت را دودستی به شما تقدیم کنند این اتفاق نخواهد افتاد، اگر هم منتظر هستید با دعوا و مرافعه این اتفاق بیفتد خواهش می‌کنم این کار را نکنید ما باید احترام بزرگترها را داشته باشیم، من چشم امیدم در این قضیه به امام جماعت و هیئت امنا است، البته بسیج و پایگاه‌ها هم می‌توانند کمک کنند چون جنس‌شان جوان‌پسندانه است.