خبرگزاری شبستان- آران و بیدگل، امروزه اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یكی از مهمترین پدیده های شوم اجتماعی، جوامع مختلف از جمله کشور ما را درگیر كرده است. در این بین، كاهش سن اعتیاد و گرایش دختران و پسران نوجوان، تهدیدی جدی برای كشور است و کانون خانواده را متلاشی می‌کند و نسل آینده جامعه را نیز مورد تاثیر خود قرار می‌دهد، نهادهای مختلف، مسؤولان، تشكل های مردم نهاد، استادان و رسانه ها باید بیش از پیش به آن بپردازند و با ارائه راهكارهای عملیاتی از پیشرفت این بلای خانمان سوز جلوگیری كنند.
دوران نوجوانی بحرانی ترین دوره رشد
یک روانشناس، مصرف مواد مخدر را پدیده‌ای اجتماعی دانست که زاییده جامعه است و گفت: نوجوانی دوران کشف و تجربه چیزهای جدید و خطر کردن است. تمام این تغییرات رشدی نوجوان را در جهتی مثبت هدایت می‌کند، اما گاهی این کنجکاوی بهای گزافی دارد و افتادن در دام افراد ناباب، سختی‌های زندگی خانوادگی یا قربانی سانحه شدن، نوجوان بی‌گناه را در راهی پرخطر قرار می‌دهد که به سوء مصرف مواد مخدر منجر می‌شود.
«الهه دهقانی» دوران نوجوانی را بحرانی ترین دوره رشدی یک فرد دانست و بیان داشت: این دوران، آغاز تغییرات و تحولات شناختی، هیجانی، اخلاقی، اجتماعی است و نوجوان در این مرحله به دنبال کسب استقلال و موقعیت اجتماعی و خودمداری است و تمایل به نقش پذیری و همانند سازی با گروه همسالان و شکاف نسلی و عقیدتی با والدین خود دارد و در این بین، نقش خانواده بسیار مهم و حیاتی است.
خانواده اولین مکان رشد شخصیت
عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران با بیان اینکه خانواده اولین مکان رشد شخصیت، باورها و الگوهای رفتاری است، بیان داشت: این نهاد کوچک اما مهم اجتماعی علاوه بر اینکه محل حفظ و رشد افراد و کمک به حل اضطراب است می تواند منبعی برای تنش و اختلال هم باشد. ناآگاهی والدین، ارتباط ضعیف با فرزند، فقدان انضباط در خانواده آشفته و از هم گسسته احتمال درگیری نوجوان با سوء مصرف مواد را افزایش می دهد.
دهقانی تصریح کرد: نوجوانانی که در خانواده های با الگوی ارتباطی گفت و شنود و ارتباط اجتماعی و خانوادگی بهتر زندگی می کنند، درگیری کمتری با استعمال دخانیات دارند و نوجوانانی که خانواده های آنان الگوی ارتباطی پایینی دارند، درگیری بیشتری با این موضوع دارند.
وی نوع رفتار خانواده با نوجوان را در کاهش آسیب های دوران نوجوانی بسیار با اهمیت خواند و افزود: بسیاری از معتادان، توهین، تحقیر، بی توجهی، سرزنش، برچسب خوردن از جانب اعضای خانواده و احساس طرد شدن و رها شدگی را به عنوان دلایل خود برای مصرف مواد مخدر عنوان می کنند.
کسب مهارت های فرزند پروری؛ لازمه پیشگیری از اعتیاد
این روانشناس یادآورشد: خانواده‌ها باید در نظر داشته باشند که خلا عاطفی و نبود صمیمیت در بین اعضای خانواده یکی از علل گرایش فرزندان به اعتیاد است همچنین زمانی که نوجوان در خانواده خود احساس تنهایی کند، استقلال لازم را نداشته باشد و اعضای خانواده به ویژه والدین برای رفتارهای او ارزش قائل نشوند، احتمال ابتلایشان به اعتیاد بسیار زیاد است.
دهقانی، آموزش مهارت های زندگی و فرزند پروری را از مؤلفه های مهم در پیشگیری از اعتیاد اعلام كرد و افزود: تقاضا و نیازهای افراد در طول زندگی و در سنین مختلف، متفاوت است و از این جهت باید پدر و مادر برای تربیت فرزندان خود نسبت به این تحولات آماده باشند و مهارت های لازم را در این خصوص کسب کنند.
«کنجکاوی» و «هیجان طلبی»، مهم ترین عوامل گرایش نوجوانان به مواد مخدر
این استاد و مشاور دانشگاه ۱۶ تا ۲۴ سالگی را سنین پرخطر برای اعتیاد خواند و افزود : یکی از مهم ترین عوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد مخدر در این دوره سنّی، کنجکاوی و هیجان طلبی است.
الهه دهقانی افزود: نداشتن روابط عاطفی مناسب با والدین، اطرافیان و ارتباط با افرادی که سیگار و مواد مخدر مصرف می‌کنند، کسب لذت، فراموش کردن مشکلات، شوخی، میل به خطر کردن، احساس بزرگ شدن از دیگر عوامل گرایش نوجوانان و جوانان به اعتیاد است.
نقش ارتباط خانه و مدرسه در کاهش خطر مواد مخدر
این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی به نقش مدرسه و ارتباط خانه و مدرسه در پیشگیری از آسیب های اجتماعی اشاره کرد و اظهار داشت: امروزه ارتباط نزدیک خانه و مدرسه و نقش مکمل آنها در تربیت نوجوانانی با اعتماد به نفس بالا و مسئولیت پذیر انکارناپذیر است. دانش آموزی که در محیط خانه، زندگی آرامی را تجربه نمی‌کند در مدرسه هم نمی‌تواند دانش آموز منظم و مسؤولیت پذیری باشد.
دهقانی افزود: زمانی که والدین با مدرسه همراه می شوند و فرزندان متوجه این رابطه مثبت هستند، دانش آموز خود را هم در مدرسه و هم در خانواده تنها حس نمی کند و از لحاظ درسی هم موفق تر خواهد بود و احتمال درگیر شدن نوجوان در گرداب هایی نظیر اعتیاد به سیگار و سایر مواد مخدر کاهش می یابد.
نقش سازنده آموزه های دینی در کاهش آسیب های اجتماعی
این مشاور به نقش سازنده آموزه های دینی اسلام در کاهش آسیب های اجتماعی اشاره کرد و افزود: رو آوردن نوجوان به معنویات و تقویت باورهای دینی در او می‌تواند یکی از بهترین عوامل بازدارنده در کاهش آسیب های اجتماعی و مصرف سوء مواد مخدر باشد.
به گفته وی، افزایش آگاهی در نوجوانان نسبت به عوارض آسیب های مواد مخدر، افزایش اعتماد به نفس، دادن مسئولیت به نوجوانان، رابطه صمیمانه با نوجوان از بهترین راه های پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان است./
نظر شما