شیوه پرداخت بودجه‌های قرآنی/ ورود کنکور به نقشه جامع علمی کشور/ مصائب حوزه فرهنگ

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان،، حجت الاسلام والمسلمین «سعیدرضا عاملی» در نشست خبری سی و پنجمین سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی که امروز (سه شنبه، 19 آذر ماه) در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد با بیان اینکه اصلاح هر معضلی نیازمند فرهنگ سازی است، گفت: برای نمونه فرهنگ است که الگوی مصرف را اصلاح می کند. اگر فرهنگ مصرف در کشور ما درست شود، در حوزه اقتصاد معجزه می کند این در حالی است که شاید برای اقتصاددانان موضوع فرهنگ درست جا نیفتاده باشد.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به جایگاه فرهنگ در نگاه امام و رهبری افزود: انقلاب اسلامی انقلابی فرهنگی است و پیوند این فرهنگ با علم و فناوری اجتناب ناپذیر است. امروز علم، فناوری و عقلانیت پیشران تمام تحولات است.

 

وی در ادامه بیانیه گام دوم انقلاب را تدبیر حکیمانه مقام معظم رهبری در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی دانست و اظهار کرد: مقام معظم رهبری در همین بیانیه ابتدا موضوع علم را مورد اشاره و تاکید قرار داده اند. آن قدر فناوری در تاریخ 200 ساله جهان مهم بود که عده ای به جبر تکنولوژی باور پیدا کردند، هرچند این تفکر ریشه در مکتب مارکسیستی داشت. واقعیت این است که فناوری محصول انسان است و اگر قدرت دارد، ریشه در قدرت انسان دارد و توانایی انسان برای تحولات مهم تر از فناوری است.

 

حجت الاسلام عاملی ادامه داد: مفهوم نو در فناوری های نو، بار ایدئولوژیک دارد و به معنای باز بودگی است. یک وجه دیگر در فناوری های نو تغییری است که در ماهیت ایجاد می کند. نگاه ما با درک این موضوع از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی کاملا تغییر می کند. نظام حاکم در این فضا الگوریتمی است به این معنا که تمام بازه حرکتی به ویژه مسیر بازگشت را نیز تعیین می کند. وقتی در چنین فضایی زندگی می کنیم، فرهنگ نیز کاملا معنا و مفهوم تازه ای پیدا می کند.

 

وی گفت: ما با تغییر بنیادین در حوزه فرهنگ روبرو هستیم برای نمونه باز بودگی که در جهان جدید با آن مواجه هستیم به شدت در فرهنگ ما اثر گذاشته است به این معنا که ما در جمهوری اسلامی زندگی می کنیم که قوانین و فرهنگ خود را دارد فرهنگ نظام ما به دلیل قرار داشتن در معرض فضای مجازی و جهان الگوریتمی خواهی نخواهی تغییر می کند.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: مدیریت حکمرانی آمریکایی بر اینترنت جهانی وجود دارد که برخی دولت ها تلاش های خوبی برای غلبه بر این حکمرانی داشته اند. اطلاعات زیادی در حوزه های مختلف از جمله محیط زیست، فرهنگ، دانش و فناوری در فضای مجازی وجود دارد که البته نباید باشد و بهتر است بگوییم که نباید این اطلاعات در اختیار دیگران قرار گیرد. به مرور زمان مدیریت داده ها در فضای مجازی دارد از دست آمریکا گرفته می شود. برای نمونه چین و روسیه اجازه خروج داده های ملی را نمی دهند. جمهوری اسلامی ایران با تدبیر خردمندانه با طراحی شبکه ملی اطلاعات در این مسیر گام برداشته است تا از داده های ملی حراست کند در واقع اگر می خواهیم از فرهنگ کشور حمایت کنیم باید بر این داده ها اشراف داشته باشیم و اجازه استفاده دیگران از آن را ندهیم.

 

وی افزود: در معماری اینترنت امکان ارتباط هر فردی با فرد دیگر و با کل افراد جهان وجود دارد. امروز دنیای ارتباطات بر جهان حاکم است. برای نمونه یک میلیارد و 800 وب سایت در جهان وجود دارد. با درک این واقعیت ساده انگاری است که بگوییم چون شورای عالی انقلاب فرهنگی یا فلان دستگاه فرهنگی کم کاری کرده است فرهنگ ما مشکل دارد.

 

به دلیل فضای مجازی در معرض تکثر فرهنگی قرار داریم

 

عاملی ابراز کرد: بنده و شما به دلیل قرار داشتن در معرض فضای مجازی در معرض تکثر فرهنگی قرار داریم زیرا این فضا پلتفرم سیاست های فرهنگی و ارتباطی ما را تعیین می کند. در چنین فضایی عده ای از اندیشمندان اصولا به پایان هویت اعتقاد دارند و می گویند «من فرد» استمرار پیدا نمی کند. شبکه ای شدن یکی از ویژگی های جهان موژولی است و به تناسب افکار، گرایش ها و علایق شبکه های اجتماعی شکل می گیرد. برای نمونه شبکه های اجتماعی اصولگرایان یا شبکه های اجتماعی اصلاح طلبان. مثال دیگر، شبکه های اجتماعی عکاسان یا شبکه های اجتماعی خبرنگاران است.

 

شفافیت مالی و بانکی دستگاه ها لازمه عدالت اجتماعی است

 

وی با بیان اینکه عده ای جهان امروز را جهان الگوریتم می دانند، اضافه کرد: ما برای انقلاب اسلامی آرمان هایی همچون عدالت اجتماعی داشتیم. عدالت اجتماعی نیازمند نظام واره برای تحقق است که شفافیت مالی و بانکی دستگاه ها از جمله لوازم آن است. با ورود به فضای مجازی و جهان دوم چالش های استعمار سوم یعنی سلطه آمریکایی را در برابر داریم البته از سوی دیگر امکان مقابله با این سلطه و نشر آرمان های انقلاب اسلامی همچون عدالت اجتماعی را داریم. بنابراین نحوه استفاده ما از جهان الگوریتمی امروز به عملکرد ما وابسته است.

 

دبیر شورای انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به سخن مقام معظم رهبری درباره جایگاه فضای مجازی به عنوان عدل انقلاب اسلامی، اظهار کرد: می توانیم به آینده خیلی امیدوار باشیم در صورتی که آشنایی کامل با این جهان و الزامات آن داشته باشیم.

 

درصد مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی

 

وی در ادامه به دو حوزه کاری شورای انقلاب فرهنگی یعنی علم و فناوری و فرهنگ اشاره کرد و گفت: 66 درصد مصوبات این شورا مربوط به حوزه علمی و فناوری، 27 درصد مربوط به حوزه فرهنگ و هشت درصد مربوط به حوزه های مشترک است. میزان پراکندگی این مصوبات شورا بیش از اندازه است که باید اصلاح شود. از میان 23 مصوبه این شورا در 35  سال گذشته تاکنون هزار و 17 مصوبه درباره افراد بوده که مثلا در مورد انتخاب روسای دانشگاه ها بوده است.  بررسی های دقیق ما نشان می دهد که هزار و 790 مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکنون اجرایی شده است که شصت و هشتمین درصد مربوط به حوزه علم و فناوری، 23 و هفت دهم درصد مربوط به حوزه فرهنگ و هفت و هشت دهم درصد مربوط به حوزه های مشترک است.

 

وی ادامه داد: دولت ها مقداری با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی فاصله دارند اما دلیل اصلی اجرایی نشدن مصوبات این شورا، غیر قابل اجرا بودن و انشایی بودن آنها است. اهداف و مصوبات باید تعریف دقیق کمی و کیفی داشته باشد که برخی از مصوبات این شورا اینچنین نیستند.

 

عاملی افزود: هر چقدر زمان گذشت، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تعریف دقیق تر و عملیاتی تری پیدا کرد که این موضوع به وضوح درباره سند نقشه جامع علمی کشور، سند تحول آموزش و پرورش و سند مهندسی فرهنگی کشور دیده می شود.

 

وی افزود: یکی از مشکلات در حوزه فرهنگ، عدم وجود شاخص های دقیق ارزیابی است به صورتی که نمی توان به صورت کاملا کمی و عینی اعلام کرد که فلان مصوبه یا برنامه فرهنگی چه تاثیراتی در حوزه فرهنگ داشته است. همین موضوع یکی دیگر از دلایل اجرایی نشدن برخی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است. فقدان ضمانت های اجرایی و حقوقی و ضعف عدم کارایی برخی از دستگاه ها از دلایل دیگر این واقعیت هستند.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این شورا باید تعامل هماهنگ و راهبردی با سایر دستگاه ها داشته باشد تا مصوبات اش بیش از گذشته ضمانت اجرایی پیدا کند، یادآور شد: تقابل فرهنگی سودی برای فرهنگ کشور ندارد بنابراین همه دستگاه ها باید به صورت یکپارچه و منسجم به منظور تعالی فرهنگی کشور با یکدیگر تعامل داشته باشند.

 

به روزرسانی اسناد شورا

 

وی بیان کرد: ما در مسیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن احترام به تلاش ها و مصوبات پیشین به دنبال به روز رسانی اسناد هستیم. امروز هوش مصنوعی، بلاک چین و ابرداده ها فضای جدیدی در حوزه علم و فناوری ایجاد کرده اند بنابراین نمی توان با پژوهش ها و اسناد گذشته شاهد تحول جدید در این حوزه بود.

 

عاملی گفت: ارتباط خوب و قوی میان شوراها و کمیسیون های تخصصی شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه های مختلف وجود دارد که ما در دوره جدید سعی کردیم با طراحی یک ستاد مشترک ضمن ایجاد اتصال میان این شوراها و کمیسیون ها قابلیت و ضمانت اجرایی مصوبات آنها را افزایش دهیم.

 

وی در ادامه از رسانه ها خواست از طرح مسایل حاشیه ای که سودی برای کشور و رفع مسایل مبتلابه جامعه ندارند، اجتناب کنند و به جای طرح برخی بگومگوهای شورای عالی انقلاب فرهنگی به دنبال برجسته کردن طرح ها و اسناد اساسی که برای کشور مفید هستند، باشند.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با بیان اینکه تدبیر مناسبی برای ترکیب اعضای این شورا اتخاذ شده است، اضافه کرد: ما از این موضوع استقبال می کنیم که مصوبات این شورا در قالب لایحه تنظیم شوند. برای نمونه پیش از ورود من سند جنسیتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تدوین بود که با هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش قرار شد این وزارتخانه این سند را به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد دهد.

 

وی در ادامه به ارایه توضیحاتی درباره سه سند مهم کلان کشور پرداخت: سند مهندسی فرهنگی، 13 هدف کلان، 13 برنامه ملی و 13 برنامه اقدام دارد و به اسناد کلان کشور از جمله برنامه توسعه پنج ساله متصل است. ستاد سند نقشه جامع علمی کشور تاکنون 120 جلسه تشکیل داده و مقام معظم رهبری نیز از روند فعالیت های این ستاد و محتوای این سند چندین بار ابراز رضایت کرده اند. ما در این سند باید بررسی کنیم که آیا وضعیت اشتغال افراد با مدارک تحصیلی آنها مطابق است یا خیر. نکته قابل تامل این است که ما چهار و نیم میلیون دانشجو در کشور داریم که وقتی این آمار را با سایر کشورها مقایسه می کنیم، مایه تعجب می شود. سند تحول آموزش و پرورش نیز 27 هدف راهبردی و چندین راهکار دارد و 15 کارگروه درباره این سند در وزارت آموزش و پرورش تشکیل شده است. همچنین اقدامات خوبی برای اجرایی شدن این اسناد در دستگاه های مختلف انجام گرفته که البته باید فعالیت های بیشتری صورت گیرد.

 

وی در جمع بندی این بخش از سخنان خود گفت: باید اسناد کلان کشور به سایر اسناد چون برنامه های توسعه پنج ساله و بودجه های سالیانه متصل شوند تا قابلیت اجرایی بیشتری پیدا کنند.

 

شیوه پرداخت بودجه های قرآنی

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه درباره وضعیت بودجه دستگاه های قرآنی تصریح کرد: طبق قانون باید تمام پرداخت ها در حوزه قرآنی بر اساس مصوبات شورای توسعه و ترویج فرهنگ قرآنی باشد.

 

وی با بیان اینکه قرآن نگاه جهانی به انسان دارد و خداوند در آیات مختلفی از قرآن جهانیان را مورد خطاب قرار داد هاست ، اظهار کرد: شبکه ملی اطلاعات داده های کشور را مدیریت و از آنها حراست می کند تا اگر زمانی اینترنت جهانی قطع شد کشور دچار اختلال نشود موضوعی که به صورت پایلوت در حوادث اخیر به کار گرفته شد و شاهد موفقیت نسبی آن بودیم هرچند مشکلاتی وجود داشت بنابراین فعالیت شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع کردن اینترنت جهانی و یا ایجاد محدودیت در زمینه استفاده کاربران از اینترنت نیست.

 

ورود کنکور به نقشه جامع علمی کشور

 

عاملی در ادامه درباره موضوع حذف کنکور گفت: به زودی کنکور در نقشه جهانی علمی کشور وارد می شود و در این زمینه نیازمند تعامل و همفکری بیشتر شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم. ضمنا مذاکراتی در این باره با موسسات کنکور انجام دادیم که چون هنوز گزارش کارشناسی نهایی صادر نشده است اظهار نظر نهایی در این باره نداریم اما موضوع مهم این است که موضوع حذف کنکور بارها و بارها در دولت های مختلف مطرح شده ولی هیچ گاه به نتیجه نرسیده است و ما معتقدیم برای رسیدن به راه حل در این زمینه باید با دستگاه ها، نهادها و افراد ذیربط در این زمینه از جمله موسسات کنکور مذاکرات لازم صورت بگیرد.

 

وی در ادامه درباره نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره سند استنفورد20 توضیح داد: این شورا اولین گزارش درباره این سند در کشور ارایه کرد. نکته مهم این است که بر اساس این سند تعداد مقالات ایران در پایگاه های علمی جهانی در سال 1998، 10 هزار و در سال 2018، 500 هزار بود که شاهد رشد 50 برابری آن هستیم. موضوع مطرح در مورد این گزارش به ارجاعات علمی، نوآوری و مفید بودن این مقالات بر می گردد.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه درباره اعمال آیین نامه انضباطی در دانشگاه ها که در برنامه های بزرگداشت روز دانشجو مورد سوال دانشجویان بود، اظهار کرد: نظر کارشناسی ما در این باره این است که به جای اعمال این آیین نامه باید به سمت اجرای کدهای مسئولیت اجتماعی برویم هرچند اینها جنبه های اجرایی دارد و مقام معظم رهبری توصیه کردند که شورای عالی انقلاب فرهنگی به سمت این مسایل نرود.

 

عاملی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری درباره ضمانت اجرایی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی به دلیل عضویت روسای قوا در آن گفت: باید مصوبات کلان این شورا از سوی دستگاه های مختلف اجرایی شود همچنان که این طور نیز هست. برای نمونه 85 سند مصوب این شورا از سوی دستگاه های مختلف اجرا می شود بنابراین طرح این موضوع که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرا نمی شود، چندان درست نیست و دامن زدن به حاشیه هاست البته ما تلاش داریم با اتصال مصوبات این شورا بهبرنامه های کلان کشور به ویژه برنامه های توسعه پنج ساله ضمانت اجرایی آنها را بیشتر کنیم.

 

وی در ادامه با بیان اینکه هیچ شورای تخصصی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تعطیل نشده و اظهارنظرها در مورد این موضوع کاملا نادرست و بی اساس است، گفت: یکی از دلایل عدم ابلاغ مصوبات این شورا نظر ریاست محترم جمهور درباره اجرای مصوبات به سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی است که با تلاش های صورت گرفته قرار شد این موضوع تغییر کند. ضمنا من از زمانی که به این شورا آمدم، تاکید کردم که باید از تجارب و اندوخته های گذشته استفاده حداکثری صرت گیرد و مصوبات مفید به دستگاه ها ابلاغ شود.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دباره اقدامات این شورا درباره مقابله با آسیب های اجتماعی اظهار کرد: این شورا نقشی در اجرای برنامه های مختلف در خصوص کاهش آسیب های اجتماعی ندارد و بودجه ای نیز در این زمینه دریافت نکرده است زیرا شورای اجتماعی وزارت کشور مسئول مستقیم مقابله با آسیب های اجتماعی است.

 

وی همچنین درباره موضوع حذف برخی از مناسبت های جهانی از جمله روز جهانی ایدز از تقویم رسمی کشور گفت: اطلاع دقیقی در این موضوع ندارم ولی می دانم که حذف یا اضافه مناسبتی در تقویم، مربوط به نظر شورای فرهنگ عمومی کشور است.

 

زبان انگلیسی از آموزش و پرورش حذف نمی شود

 

عاملی در پایان درباره موضوع افزایش برخی زبان های خارجی همچون چینی و روسی به نظام آموزشی کشور یادآور شد: حذف زبان انگلیسی در دستور کار آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور نیست و مقام معظم رهبری در این زمینه قایل به حذف انحصار این زبان و نه حذف کامل آن هستند. ضمنا تعداد کسانی که در کشور زبان چینی را بلد هستند بیشتر از 200 نفر نیست، چگونه می توان با این تعداد چنین زبانی را وارد نظام رسمی آموزش کشور کرد؟ بنابر این، حذف یا افزایش زبانی به آموزش و پرورش و آموزش عالی نیازمند اصلاح زیرساخت هاست و فعلا در حد گمانه زنی است.