نغمه زندگی در پس احیای میراث ماندگار فرش بافی

خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛

 

چشم هایش را به تار و پود فرش دوخته است و انگشتان خود را ماهرانه لابه لای تار و پود دار قالی می چرخاند و گره روی گره و گره کنار هم، ابن حرکت تکراری زیبا بستر خلق هنری کم نظیر می شود.

 

طرح پر نقش و نگاری در لابه لای گره ها نمایان می شود  و فرشی زیبا  به عنوان میراثی گرانبها از اقوام مختلف ایرانی که سینه به سینه به نسل امروز انتقال یافته است، خلق می شود.

 

ضرب آهنگ کوفتن شانه (وسیله ای که برای جا انداختن پود بر روی گره های فرش می کوبند) و صدای قرچ قرچی قلاب ها با گره انداختن به تارو پود فرش  رج به رج به پایان می رسد.

 

صدای شانه زدن روی ‌دار قالی، زیباترین نغمه است و صدای نغمه های فرش بافان، تصویری از زندگی، اشتغال و نانی گرم بر روی سفره خانواده است.

 

 

 زنی با پوشش گلونی همچون مربی مهربان در کارگاه حرکت می کند و با گویش لری نکات لازم را بیان می کند و دختران جوان با تکرار درس این کهن استاد تار و پود فرش را  با نخ های رنگی به هم گره می زنند.

 

دیوارهای کارگاه پوشیده از دارهای فرش، گلیم و تابلو فرش است و  دختران جوان با صدای  مادری از سرزمین لرستان گره روی گره زده و دست ها را تند تند لای نخ های آویزان فرو می برند.

 

در پس حرکت های ظریف دستان بانوان هنرمند گره‌ها  بر تار و پود چله می‌نشینند و نخ‌های رنگی در چشم برهم زدنی تبدیل به طرحی زیبا می‌شوند  وهنری از این دیار کهن زنده می ماند و با زندگی صنایع دستی خونی در رگهای اشتغال و اقتصاد خانواده ها و جامعه جاری می شود.

 

 

صنایع دستی میراثی ماندگار که نسل به نسل حفظ شده است و با گذر زمان نه تنها زیبایی خود را از دست نداده است که هر چشمی از جذابیت و زیبایی آن لذت می برد.

 

سمیه سبزی الوار، یکی از بانوان هنرمند لرستانی در شهر رومشکان استان لرستان است، وی مدیر  و موسس آموزشگاهی با عنوان ماندگار است و در این آموزشگاه  طرح های ماندگار سنتی و صنایع دستی را به هنرجوان بویژه افراد کم بضاعت آموزش داده می شود.

 

سمیه درس آموز هنر مادر است و هنرهای دستی بویژه فرش بافی را از دوران کودکی درآغوش مادر فرا گرفته و امروز در کنار هدایت های مادر این هنر کهن بومی را به نسل های جوان و بانوان جویای هنر دیار خود آموزش می دهد.

 

این بانوی هنرمند دست در دست مادر  در زمینه های مختلفی چون فرش بافی، گلیم بافی سنتی لرستان، سبد بافی، حصیر بافی، دوخت و دوز و ساخت انواع کیف و کمربند چرم و هر نوع وسایل دستی و طبیعی استان  مشغول به فعالیت است.

 

ایجاد بازار فروش صنایع دستی عاملی برای حمایت از اشتغال در این حوزه است

 

 

سمیه سبزی الوار در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان، افزود: در خانواده ای با هفت نفره متولد است و به دلیل مرگ پدر از دوران نوجوانی در سایه مهر ومحبت مادر بزرگ شده است.

 

وی با بیان اینکه از دوران کودکی در کنار دار قالی بافی و گلیم بافی بزرگ شده است، افزود: با پایان دوران دبیرستان تلاش کردم با یافتن شغلی یاری رسان مادر باشم.

 

وی با بیان اینکه تلاش برای یافتن شغلی مناسب بی نتیجه ماند، ادامه داد: هر روز در حالی که ناراحت به منزل باز می گشتم در کنار مادر طرح گلیم می بافتم.

 

سبزی الوار بیان کرد:در حالی که در حال گلیم بافی بودم، با خود فکر کردم که بیشترین توانایی من در حوزه صنایع دستی است و بهتر است در این زمینه به دنبال اشتغال باشم.

 

وی افزود: در این راستا ابتدا با مراجعه به مراکز فنی و حرفه ای و گذراندن دوره های تخصصی جهت کسب مدرک اقدام کردم و با حمایت و پشتوانه مادر کار خود را در حوزه صنایع دستی آغاز کردم.

 

سبزی ادامه داد: در ابتدا با برگزاری دوره های آموزشی برای افراد کم بضاعت و کم توان و حتی معلولان تحت حمایت بهزیستی کار کردم و بعد با راه اندازی آموزشگاه کار خود را گسترش دادم.

 

وی بیان کرد: در آموزشگاه خود از هر نوع هنر که در زمان کودکی و روی پای مادر یاد گرفته بودم بهره گرفتم و در رشته های مختلف هنرجویان را جذب کردیم.

 

 

سبزی افزود: با مشارکت و حمایت شخصی از اهالی شهر، دارهای فرش بافی را سفارش دادیم و امروز دارهای فرش بافی و گلیم بافی در بخشی از آموزشگاه و دارهای آموزشی فرش بافی، گلیم بافی و تابلو فرش در بخشی دیگر راه اندازی شده است.

 

وی همچنان مادر را ستون کار و زندگی خود می داند و گفت: گرچه با اصرار مادر تحصیلات دانشگاهی را تا مقطع کاردانی ادامه دادم، اما از انتخاب شغل صنایع دستی و انتخاب همکاری خوب و دلسوز به نام  مادر به خود می بالم و بابت این نعمت بزرگ خداوند را شاکرم.

 

سبزی الوار با بیان اینکه در کارگاه شخصی خود در حد توان کار می کنم،  اذعان داشت: در کنار هنرهای چون فرش بافی، گلیم بافی و چیت بافی تلاش می کنم تا حد امکان از وسایل و امکانات در دسترس و دور ریز برای تزئین کارهای دستی استفاده کنم.

 

 وی اظهار داشت: کارهای دستی خود و کارآموزان  را در نمایشگاه های مناسبتی چون نمایشگاه های بهاره عرضه و از این راه کسب درآمد می شود.

 

 این هنرمند لرستانی با اشاره به اشتغال جمعی از بانوان و خانواده های کم بضاعت در این آموزشگاه، ادامه داد: بسیاری از آموزش یافتگان در آموزشگاه من هم اکنون خود کارگاه های فرش بافی و گلیم بافی راه انداخته اند.

 

وی بیان کرد: در بخش کارگاهی آموزشگاه هم تعداد زیادی از بانوان شهرچغابل و روستاهای هم جوار به کار گرفنه شده اند و از راه فرش بافی و گلیم بافی امرار معاش می کنند.

 

سبزی الوار از تلاش خود برای درآمد زایی برای هنرجویان و فعالان این آموزشگاه و کارگاه خبرداد و افزود: به دنبال جذب حمایت خیران و دستگاه های اجرایی برای راه اندازی فروشگاهی محصولات صنایع دستی در شهرستان هستم.

 

 

وی ادامه دارد: گرچه در فصل بهار و مناسبت های مختلف با راه اندازی بخش نمایشگاهی، بخشی از صنایع دستی بانوان شهرستن رومشکان را عرضه می کنم و از این راه کمک خوبی به بسیاری از خانواده ها می شود.

 

سبزی الوار، ادامه داد: با راه اندازی این مرکز فروش بستری برای ارائه کارهای دستی کارآموزان، اشتغالزایی و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی فراهم می شود.

 

وی  با بیان اینکه در مساجد فی سبیل الله صنایع دستی را آموزش می دهم، افزود: آموزش بستری برای توانمند سازی و تقویت اقتصاد خانواده ها و اقتصاد جامعه است.

 

 

این بانوی هنرمند خاطرنشان کرد: با توانمند سازی بانوان در قالب دوره های آموزشی بستر برای اشتغال این بانوان و کمک به معیشت خانواده ها فراهم می شود.

 

علاقه زنان و دختران جوان به کهنه هنر فرش بافی برایم بسیار لذت بخش است

 

 در کنار مادری منشینم که دلسوزانه به همه کارآموزان سر می زند و با دستان خسته اما پرتوان خود گره روی گره زده و نقشه فرش را می خواند.

 

 

چشم هایش را به نقشه دوخته است و دستانش را تندتند لای نخ های آویزان و دار قالی فرو می برد  و در زیر دستان هنرمند این مادر لرستانی گل ها و شاخه های نقش بسته بر فرش پیچ تاب می خورد.

 

گویی « آقا بانو رشنو امرایی» در طرح های رنگارنگ گلیم و فرش  و گل های ریزو درشت  این طرح ها تصویر خاطرات جوانی و کوچ ایل و سبزی و زیبایی را نقاشی می کند و من مبهوت  حرکت دستان، گره نخ ها و شانه زدن های می شوم که روی فرش نقش می تراشند و چه هنر زیبایی است فرش بافی و گلیم بافی.

 

 

مادری مهربان که با مهری خاص و با گویش زیبای خود در کنارم می نشنید و از خاطرات جوانی خود حرف می زند و اینکه فرش بافی، گلیم بافی، چیت بافی، ماشته بافی و چادر بافی را در کنار مادر خود فرا گرفته است.

 

بانو رشنو امرایی متوجه حیرت من  شده است و می گوید، من هم در دوران کودکی هرگاه کنار مادرو خواهران بزرگتر از خود می نشستم که چگونه فرش می بافند حالی خاص و حیرتی عجیب داشتم.

 

وی با بیان اینکه درس فرش بافی و گلیم بافی در کنار دستان نوازشگر مادرم فرا گرفته ام، افزود: آن روزگاران حتی پدر هم دستی بر فرش بافی داشت و گاهی در کنار مادر می نشستد و گاهی دیگر کارهای مردانه چون گیوه بافی را در روزگار فراغت از کار در زمستان ها انجام می داد.

 

این مادر با بیان اینکه در طول عمرم همیشه دار قالی یا گلیم را بخشی از منزل خود آویزان داشته ام، افزود: ایده راه اندازی کارگاه و آموزشگاه از سوی دخترم بسیار برایم لذت بخش بود.

 

وی افزود: حضور دختران جوان و نوجوان در این کارگاه و تلاش برای فراگیری برایم بسیار لذت بخش است و من با عشق برخی روزها همراه دخترم به کارگاه می آیم و درکنار زنان و دختران جوان فرش و گلیم می بافیم.

 

بانو رشنو امرایی ادامه داد: بیشتر اوقات خود را در منزل با خرید پشم گوسفندان ( شستن، ریسیدن و رنگ کردن) در حال آماده کردن پشم و نخ های مورد نیاز برای آموزشگاه هستم.

 

 

آری اینجا ناخود آگاه چشم ها به چرخش سریع انگشتان، صدای نقشه خوانی، صدای ابزار فرش بافی همراه می شود و نزاره گر وصل شیرین تارها و پودها  و خلق زیبای گلستانی به دست بانوان فرش باف می شود.

 

صنایع دستی چون فرش بافی و گلیم بافی میراثی ماندگار است که در صورت احیای آن می تواند بستر رونق  تولید ، اشتغال واقتصاد خانواده و جامعه باشد.

 

استان لرستان که پیشینه کهنی در زمینه فرش دارد و دستی هم در تولید، گرچه هنر دست هنرمندان این دیار به  نام  های دیگر در بازارها به فروش می سد و دست  این کهن دیار از هویت هنری و صاحب اثر بودن خالی است.