به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، قسمت ششم از فیلم مستند «آلزایمر» با موضوع فراموشخانه، با حضور نوید سالاری مقدم (کارگردان) در دومین برنامه «روایت‌خوانی» با نمایش این مستند، نقد و بررسی شد.
پس از نمایش مستند «آلزایمر» که روایتی از حضور موزه‌ها و المان‌های شهری در کشور‌های مختلف بود و به مقایسه آن پرداخت، کارگردان این مستند شش قسمتی نگاهی به دیگر قسمت‌های این مستند داشت و با بیان سیر تکاملی این مستندها اظهار داشت: در قسمت ششم به سراغ فراموش‌خانه‌ها رفتیم و موزه‌ها را دست‌خوش سوال خود قرار دادیم و نگاهی به این امر داشتیم که موزه‌ها چگونه روایتگر داستان تاریخ مردمان آن سرزمین می‌شوند.
وی در ادامه افزود: ما در هر شش قسمت به دنبال یک جمله کلیدی بودیم و این جمله در قسمت ششم تبلبور پیدا می‌کند که شهر به عنوان یک رسانه چگونه داستان‌ها و روایت‌هایش را بیان می‌کند و این جلوه‌ها در حضور مردم چگونه نمایش داده می‌شوند.
سالاری در ادامه افزود: ما در قسمت ششم بر عکس دیگر قسمت‌ها سعی کردیم با تغییر مدل اجرای مجری، سوالی کلیدی را به وجود بیاوریم که آیا موزه‌ها می‌توانند ما را با تاریخ همراه کنند و بیان تاریخی از ماجرا به ما بدهند؟ در واقع سعی کردیم که این حس را به وجود بیاوریم که مجری همچون خود مخاطب است و تمام حواس و بیانش به صورت عام باشد تا نشان دهیم آیا می‌شود به درستی با موزه‌ها ارتباط برقرار کنیم و آیا موزه‌ها به راستی بیانگر واقعیت تاریخ هستند و چراغ راه آینده هستند؟
سالاری‌مقدم با مروری بر قسمت ششم مستند «آلزایمر» گفت: شهر برای روایت‌های تاریخی و قصه‌های قهرمانان و وقایع، ابزارهایی در اختیار دارد و در قسمت ششم به یکی از این ابزارها که موزه است پرداخته شده و البته ابزارهای مختلفی را می‌تواند به کار بگیرد که در قسمت ششم مستند با موضوع فراموشخانه به موزه‌ها پرداخته شده که در موزه‌ها تاریخ روایت می‌شود.
وی گفت: موزه‌ها وظیفه قصه‌گویی و روایتگری تاریخ را بر عهده دارند، اما کیفیت قصه‌گویی در پرداخت موزه‌ها مهم است؛ موزه می‌تواند یک انباری اشیاء قدیمی باشد و یا اینکه روایتگر یک سیر و اتفاق و یا سلسله ماجراها. معمولا تعدادی خرده ماجرا در کنار یک کلان‌‌‌روایت، تشکیل دهنده روایت اصلی یک موزه است و به طور مفصل در قسمت ششم مستند به موضوع روایتگری موزه‌ها پرداخته شده است.
کارگردان مستند «آلزایمر» خاطرنشان کرد: ما در این روایتگری که از موزه‌ها و قصه‌گویی آنها داریم موزه خاصی را متهم نمی‌کنیم که بد هست، اما مخاطب مستند بعد از دریافت مبانی نظری، این کارکرد در ذهنش ایجاد می‌شود که پس از آن وقتی به موزه‌ای می‌رود، آیا این موزه به یک روایت رسیده و یا خیلی شلخته یک سری اشیاء تاریخی را دور هم چیده و صرفا برای مشاهده بدون آنکه عنصر روایتگری داشته باشد.
در ادامه بحث دکتر حسن‌خانی کارشناس این برنامه با بیان اینکه امروز سالروز شهادت میراز کوچک خان است گفت: چرا بیان کیستی، هویت و تاریخ مهم است؟ آیا اینکه ما بدانیم امروز چه اتفاقی افتاد است به معنای این است که ما از تاریخ اطلاع داریم؟ خیر تاریخ در واقع بیان و نقل گذشته است، علم تاریخ است که به این مسئله می‌پردازد نه، تاریخ نگاری. در واقع ابزارها وظیفه نمایش این چیستی را دارند.
وی در ادامه افزود: موزه‌ها و تاریخ می‌خواهند کیستی را بیان کنند. تاریخ علم شدن و بودن‌هاست. اینکه تاریخ چگونه چراغ راه آینده می‌شود. همانطوری که مستند نیز به آن اشاره کرد، باید در فلسفه تاریخ آن را جست‌وجو کرد. این مدل نگرش در گفتار بومی ما نیز هست. مثلا شما اگر به واقعه عاشورا نگاه کنید می‌بینید که هم در مبارزات انقلاب و هم در هشت سال دفاع مقدس عاشورا به عنوان یک روایت تاریخی دست‌خوش خود قرار می‌دهند و روایت را با روایت روز خود گره می‌زنند و تجربه زیسته تمدنی ما را شکل می‌دهند. موزه نمایش رخدادهاست. و نمایشی از بودن و نحوه چگونه شدن را بیان می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به صحبت اولیه خود برای سالگرد میرزا کوچک‌خان گفت: انسان و جوامعی که علت و نحوه چگونگی بودن و شدنش را نداند محکوم به تکرار آن است و مجبور می‌شوند تعریف تاریخ خود را از نگاه جهان غرب داشته باشند. از همین رو هست که شهر باید روایتگر این رخدادها باشد. این وجود و دانستن از تاریخ باید در دل شهرها و جامعه باشد.
در ادامه این نشست سالاری با تاکید صحبت‌های حسن خانی افزود: وجود موزه‌ها و رفتن به موزه‌ها باید معنای برای ما به وجود بیاورند!؟ در واقع این نیاز به دانستن گذشته باید باشد تا ما بتوانیم آینده را به وجود بیاوریم.
وی در ادامه گفت: جانمایی موزه در خصوص درگیر کردن مخاطب و شهروندان بسیار مهم است. موزه‌هایی مثل موزه دفاع مقدس در فضایی دورافتاده و محصور در میان اتوبان‌هاست که این امر باعث می‌شود ما هرگز با واقعیت‌های موجود و روایت‌های تاریخی درگیر نشویم.
سالاری مقدم در ادامه اظهار داشت: ما تلاش کردیم که در قسمت ششم این مجموعه شهر و به واسطه آن موزه‌ها را مورد سوال قرار دهیم، که در این شهرها چه منظری قرار است مورد بررسی و واکاوی باشد، شهرها روایتگر تاریخ روز و گذشته هستند و مای مخاطب شهر باید بخشی از آن باشیم تا هم بتوانیم تاریخ را درست بخوانیم و هم تاثیرگذار باشیم بر آن. از همین رو است که اگر موزه‌ها فقط و فقط به نمایش اشیا بپردازند، آنگاه فقط نمایشی از گذشته می‌شوند.
حسن‌خانی در بیان اینکه چرا مردم به موزه‌ها نمی‌روند گفت: اول باید این سوال را بپرسیم که موزه محصول کدام نهاد و کدام نیاز است؟ می‌توانیم تلفیقات جدید برای موزه‌ها در نظر بگیریم که در کنار آنها به موزه هم بروند، اما آیا ما سوال اصلی را پاسخ نداده‌ایم. تا زمانی که نیاز آن در جامعه به وجود نیاید نمی‌توان از موزه‌ها انتظار دیده شدن داشته باشیم.
گفتنی است،برنامه روایت‌خوانی دوشنبه دوم هر ماه در محل مرکز معماری اسلامی حوزه هنری برگزار می‌شود و در این برنامه به سراغ شهر و معماری از دریچه سینما می‌رود.
نظر شما