خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: تحقق علوم انسانی اسلامی اگر تا دیروز فقط یک آرزو بود امروز به یک افق کلان علمی و هم مسیر با ساخت تمدن نوین اسلامی تبدیل شده است. به بیان دیگر بعد از گذشت سال ها که بسیاری از اندیشمندان علوم دینی به دنبال این بودند که بتوانند میان دین و علوم انسانی پیوند برقرار کرده و از دریچه نگاه دینی این علوم را به جامعه عرضه کنند، امروز به لطف تلاش و پویایی دغدغه مندان این عرصه علوم انسانی اسلامی به یکی از مباحث اصلی در فضای آکادمیک و حوزوی تبدیل شده است.
لذا در بررسی دلایل و زمینه های اهمیت‌یابی این علوم با چند تن از پژوهشگران گفت وگو کرده ایم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود:
«عطاء‌الله رفیعی آتانی» در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به اهمیت و جایگاه علوم انسانی اسلامی، اظهار کرد: علومی که در حال حاضر ذیل عنوان علوم انسانی در دست داریم عمدتا علوم وارداتی و غربی هستند، به بیان دیگر عرصه فعلی برآمده از عقل بشری و مادی بشر است. معتقدم بهره مندی از عقل و تجربه در کنار معرفت شناسی است که سبب شکل گیری جریان تولید علم بومی می شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت افزود: باید به دنبال تحقق شاخص های علوم انسانی اسلامی باشیم که مهمترین آن ابعاد دینی است. در واقع ملاک ارزیابی علوم انسانی که مراد ما است وجه دینی بودن و البته منابع شناختی است. بنابر این، می بینیم که تفاوت های اساسی با آنچه که در غرب به عنوان علوم انسانی ارایه می شود با آنچه که منظور نظر ما است وجود دارد. معتقدم در این برهه با توجه به اینکه چندین سال است که کار در عرصه علوم انسانی اسلامی به شکل جدی پیگیری می شود باید بتوانیم بیش از گذشته نظریه پردازی نوین داشته باشیم و با تکیه بر بحث و تبادل نظر در این میدان به درستی پیش رویم.
وی در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه نباید در راستای تحقق اهداف والای علوم انسانی اسلامی گرفتار شتاب زدگی شویم، گفت: به هرحال همه آنچه که اکنون در دست داریم قابل نفی نیست. دستاوردهای علوم فعلی غیرقابل انکار است و قرار هم نیست که همه چیز از صفر شروع شود چون اصلا ممکن هم نیست. بنابراین ما باید در وهله اول نیازسنجی داشته باشیم، یعنی مساله ای که در گذشته چندان به آن توجهی نشده بود لذا هر گونه اندیشه و فکری وارد کشور شد، بی آنکه واقعا نیاز جامعه باشد.
رفیعی آتانی با بیان اینکه علوم انسانی باید در حوزه عمل و کاربرد در جامعه بروز و ظهور پیدا کند، خاطرنشان کرد: این امر مستلزم توجه بیش از پیش متولیان و سیاست گذاران امر است.
فقدان بازار کار برای فارغ التحصیلان علوم انسانی
حجت الاسلام والمسلمین «رضا غلامی» نیز با اشاره به اهمیت کاربردی سازی علوم انسانی در جامعه از یک سو و همچنین وضعیت فعلی فارغ التحصیلان این رشته در جامعه، گفت: بخشی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه ها در عرصه علوم انسانی شغلی متناسب با رشته تحصیلی خود ندارند. عدم تطابق رشته تحصیلی با شغل این افراد یک مساله جدی است چراکه می توانند در عرصه های مهمی تاثیرگذار باشند و به کشور کمک کنند.
رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا در بخش دیگری از مباحث خود در مورد لزوم اطلاع از اندیشه پژوهشگران خارجی و ترجمه آثار آنها در راستای پویایی علوم انسانی، گفت: این امر اهمیت فراوانی دارد اما نباید سبب شود که صرفا به ترجمه اکتفا شود، این رویکردی است که بعضا در گذشته وجود داشته و برخی صرفا به دیدگاه های غربی توجه داشتند.
نیاز کشور به نظریه پردازی
همچنین حجت‌الاسلام «احمدحسین شریفی» نیز در گفت وگو با شبستان اظهار کرد: برای قوام و پویایی علوم انسانی اسلامی در بدنه علمی کشور نیازمند نظریه پردازی هستیم. اساسا تولید علوم انسانی اسلامی بیش از هر چیز مستلزم آن است که بتوانیم فضای گفت وگو و نظریه پردازی را در حوزه و دانشگاه بیش از پیش گسترش دهیم.
این عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: علومی نظیر تفسیر و فقه، علوم اسلامی هستند که عقبه ای غنی دارند. کسی در اسلامی بودن این علوم شکی ندارد و سال های سال مورد استفاده اندیشمندان بوده و هستند.
وی تاکید کرد: معتقدم برای درک هرچه بیشتر علوم انسانی اسلامی و از سوی دیگر بسط آن در جامعه باید اتکا بر روشی مبتنی بر سنت و میراث استنباطی فقها داشته باشیم.
نظر شما