روایتی از «شیء سروری» در جامعه امروز

خبرگزاری شبستان، گروه اجتماعی، معصومه بدخشان: دیگر این بیت سعدی «تن آدمی شریف است به جان آدمیت؛ نه همین لباس زیباست نشان آدمیت»  در جامعه امروز رونقی ندارد. ظواهر و مادیات از شاخص های شناخت انسان ها شده است.

این موضوع را در تبلیغات تلویزیون هم می توان دید. برای نمونه در تبلیغ یکی از برند های پوشاک که یکی از بازیگران در آن نقش ایفا می کند، کت و شلواری بر تن دارد و یک عکاس از او عکس می اندازد اما هنگامی عکاسان که با مردان به ظاهر خوشتیپ تر رو به رو می شوند، توجه همه عکاس ها به آن ها جلب می شود و دیگر به او توجهی ندارند و او مجبور می شود از برند تبلیغاتی استفاده کند تا توجه آدم ها را به خود جلب کند که به این هدف هم می رسد.

امروز بیشتر انسان ها سعی و تلاش می کنند تا به مسایل ظاهری و مادیات  خود بیشتر از دورن خود بپردازند و هزینه کنند.

در همین ارتباط، یک جامعه شناس ظاهر بینی را در عصر امروز یک طبیعی می داند  و به خبرنگار شبستان می گوید: ظاهر بینی امری طبیعی است. امروز با صد سال پیش تفاوت دارد. توجه به ظواهر برای مردم دارای اهمیت شده است.

امان الله قرایی مقدم ادامه می دهد: ظاهر افراد آن ها معرفی می کند. نوع پوشاک و آرایش افراد را تعریف می کند.حسیات و مادیات مهم است بنابراین نوع ماشین، نوع لباس و منطقه زندگی هم دارای اهمیت می شود.

او تاکید می کند: انسان های امروزی به باطن کاری ندارند، ظاهر مهم است. چون ذهنیت حاکم در بشریت مادیات و حسیات است.

این جامعه شناس بیان می کند:براساس «پیتیریم سوروکین» جامعه بشری از نظر ذهنی و فکری سه مرحله را طی کرده است. مرحله «عقلانی» که عقل حاکم بوده و تصمیمات عقلانی بوده است. دوران «شهودی و معنویی» بود ه است که  دین اهمیت داشت. از قرن 17 به بعد هم«مادیات و حسیات» مورد توجه قرار گرفت افراد  شخصیت خو را از اشیاء می گیرند. یعنی نوع ماشین، طلا و جواهر، لوازم خانگی به افراد شخصیت می دهد.

اجتماعات شهری مردم را دچار بی هویتی و بی نامی کرده است

او در پاسخ به این پرسش که چرا جوامع به سمت شی محوری می روند می گوید: در اجتماعات کوچک همه سابقه هم را می دانند نیازی نشان دادن شخصیت با پوشاک و ماشین نیست. در جامعه بزرگ اجتماعات شهری مردم دچار بی هویتی و بی نامی شده اند و شناختی نسبت به هم ندارند. چگونه بگویند سری در سرهای هستند وابراز وجود کنند.

ظاهر افراد تعیین کننده شخصیت افراد است

قرایی مقدم تصریح می کند: ظاهر افراد تعیین کننده شخصیت افراد است.این را شی سروری می گویند. یعنی شخصیت افراد از اشیا شکل می گیرد. این جامعه شناس معتقد است همه مردم جهان مادی گرا شده اند و ظاهر بینی تنها در جامعه ایرانی نیست و مردم در دنیا نیز با این چالش دست و پنجه نرم می کنند.

او با صراحت می گوید: همه مردم جهان با توجه به ظاهر یکدیگر را قضاوت می کنند. ازدواج و عشق ها هم مادی شده است و افراد به اندازه دارایی خود اهمیت دارند.

معنویات کمرنگ شده است

 قرایی مقدم بیان کرد: همه چیز رنگ مادی گرفته است.  معنویات کمرنگ شده است و ارزش افراد به پول است. چیزی که گرانتر باشد از دید مردم بهتراست.

او با تاکید بر این موضوع که دوران معنویی گرایی کمرنگ شده است می گوید: دنیای مادی گرایی است و جامعه سرمایه داری این را ترویج داده است.

او بیان می کند: نو کیسه هایی هم وجود دارند که تازه به پول باد آورده رسیده اند که اصالت ندارند از همین رو مادیات و حسییات اهمیت دار می شود و ارزش افراد براساس پوشاک و مادیات است.

توجه به مادیات و حسیات عاطفه را داغون می کند

این جامعه شناس تاکید دارد: در جامعه ظاهر بین افراد بی احساس و بی عاطفه می شوند. مادیات و حسیات عاطفه را داغون می کند هر کسی به اندازه ارزشی که دارد کار شما را راه می اندازد.

اینکه خوبی ها و افراد در حافظه باقی نمی ماند از ویژگی های جامعه مادی است. لباس شاخص می شود و شخصیت را به شما نشان می دهد.

به هرروی  با همه این تغییرات جوامع و تفاسیر برای امر بدیهی است که شاید در وهله اول ظاهر افراد نشان دهند شخصیت آن ها باشد اما در نهایت بسیاری از  انسان ها به این نتیجه می رسند که «تن آدمی شریف است به جان آدمیت؛ نه همین لباس زیباست نشان آدمیت».