«منوچهر صدوقی سها» در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در پاسخ به پرسش از امکان نوآوری در فلسفه به ویژه فلسفه اسلامی، اظهار کرد: باید ابتکار و نوآوری را در فلسفه معنا کرد و اینکه آیا در منظومه فلسفی ما چنین چیزی امکانپذیر است یا خیر.
این پژوهشگر عرفان و فلسفه ادامه داد: متاسفانه، در تاریخ تفکرات ما مغالطاتی وجود دارد البته دلیل دارد اما کسی دنبال دلیلش نمی رود و دلیل آن است که ما شرایط جوامع غربی را به جامعه خودمان تحمیل می کنیم، من ابایی ندارم بگویم که از بدبختی‌های ما این است که شرایط جوامع غربی را تقلید می کنیم، در حالی که صحبت آب و آتش است، آن طرف عالم تا خدا بخواهد فیلسوف است و هر کسی تا دو حرف قلمبه سلمبه می زند و دو «ایسم» به آن اضافه می کند، فیلسوف می شود.
وی تصریح کرد: اینجا چین نبوده و معمول نیست که در محدوه فلسفه‌هایی که هست بشود تصرف کرد، مثل این است که بنایی ساخته باشید که کلیات آن مشکلی نداشته باشد. حال چه لزومی دارد که بیاییم این بنا را دستخوش تغییرات کنیم؟ بنابر این، اولا چه لزومی دارد نوآوری در این فلسفه؟ دوماً مگر بنا است همه چیز نو شود؟ به قول معروف تا انسان بوده گفته اند دو دوتا چهارتا.
صدوقی سها افزود: عده ای از فلاسفه معتقدند که در دستگاه فلسفه اسلامی، نوآوری معنا ندارد، حرف شان این است که مثلا در منطق ارسطو و ملاصدرا چه چیزی را می خواهید اضافه کنید؟ هیچ کدام از فلاسفه ما ادعای نوآوری ندارند. البته مساله جدید می توان تاسیس و ایجاد کرد، دنیا رو به تحول است. برای مثال جوهر و عرض، این بوده و هست و دیگر نوآوری معنا ندارد و چندان نمی شود در موردش سخن گفت و درک آن کافی است.
وی در مورد فلسفه های مضاعف بیان کرد: حرف من هم تقریبا همین است، در فلسفه مانند سایر علوم (البته فلسفه علم نیست اما به معنای مطلق آن چون بالاخره دانایی است)، اگر بشود ایجاد مساله جدید کرد ممکن است که نوآوری اتفاق بیفتد. بنابراین روی مسائلی که قرن ها است روی آن کار می شود، نوآوری معنا ندارد.
صدوقی سها در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه اندیشه فیلسوفان در جامعه، خاطرنشان کرد: نمی توان گفت فیلسوف واقعی چه کسی است یا کدام فیلسوف بهتر است یا اصلا چه طور می شود فیلسوف شد، از سوی دیگر نمی شود برای فیلسوف بخشنامه درست کرد. به هر کسی نمی توانیم فیلسوف بگوییم. نمی شود برای کسی که می خواهد بیندیشد نظام نامه نوشت. البته که ضوابطی وجود دارد اما اینکه دیکته شود که چه‌طور فکر کن با اصل اندیشه ورزی مغایرت دارد.
نظر شما