حجت الاسلام «جواد حیدری» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اصفهان، یکی از دستاوردهای اسلام عزیز و سیره آل الله علیهم صلوات الله، وحدت بین مسلمانان دانست و گفت: آیات نورانی قرآن کریم در سوره أنعام می فرماید«إِنَّ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً لَسْتَ مِنْهُمْ في شَيْءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَفْعَلُون»«كسانى كه آيين خود را پراكنده ساختند و به دستههاى گوناگون (و مذاهب مختلف) تقسيم شدند، تو هيچ گونه رابطهاى با آنها ندارى! سر و كار آنها تنها با خداست؛ سپس خدا آنها را از آنچه انجام مىدادند، با خبر مىكند».
کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی گفت: «شِيَعاً» از نظر لغت به معنای فرقه و دسته آمده است و در اصطلاح به پیروان و رهروان امام علی علیه السلام اطلاق می شود؛ لذا نباید بین معنای لغوی و اصطلاحی خَلط کرد.
وی در پاسخ اینکه مخاطب این آیه شریفه چه کسانی هستند، ابراز داشت: برخی از مفسرین فرموده اند که این آیه مربوط به یهود و نصاری است که فرقه فرقه، صف صف و به صورت دسته بودند، ولی اینگونه نبوده و آیه عام است و شامل مسلمانان نیز می شود که به واسطه تعصب و روحیات تفرعنی سرچشمه نفاق و تفرقه می شده و می شوند.
این کارشناس مذهبی با تأکید براینکه نتیجه این آیه یک حکم عام و کلی است که هم تفرقه افکنان امت های قبل و هم امت اسلام را شامل می شود، متذکر شد: این آیه زشتی تفرقه و نفاق و در مقابل وحدت و یگانگی که حقیقت و زیبایی اسلام عزیز است را نشان می دهد.
حیدری با تبیین ریشه تفرقه و جدایی بر اساس آیات نورانی 31 و 32 سوره مبارکه روم که می فرماید «...و از مشركان نباشيد ... از كسانى كه دين خود را پراكنده ساختند و به دسته ها و گروهها تقسيم شدند! و (عجب اينكه) هر گروهى به آنچه نزد آنهاست (دلبسته و) خوشحال‌اند» اضافه کرد: یکی از ریشه های تفرقه افکنی و وحدت شکنی، مسئله شرک است و به بیان دیگر تفرقه افکنی عملی مشرکانه است.
وی با بیان اینکه تایید این مسئله در سوره مبارکه قصص، آیه چهارم، بیان می شود اظهار داشت: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِي الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِيَعاً يَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ يَسْتَحْيي نِساءَهُمْ إِنَّهُ كانَ مِنَ الْمُفْسِدين»؛ « فرعون در زمين برترى‌جويى كرد و اهل آن را به گروههاى مختلفى تقسيم نمود؛ گروهى را به ضعف و ناتوانى مى‌كشاند، پسران‌شان را سر مىبريد و زنان شان را (براى كنيزى و خدمت) زنده نگه مى‌داشت؛ او به يقين از مفسدان بود»؛ یکی از اقدامات فرعون، فرقه فرقه کردن و تفرقه افکنی بود.
این پژوهشگر حوزوی افزود: بر اساس آیه فوق، استضعاف، نتیجه تفرقه است؛ یعنی همان به ضعف رساندن که متأسفانه در جهان اسلام مشاهده می کنیم.
کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی ابراز داشت: قرآن کریم بر تفرقه نداشتن مسلمانان تصریح می کند و یکی از مصادیق آن را چنگ زدن به ریسمان الهی می داند، آنجا که در سوره آل عمران می فرماید: « وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ كُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»؛ « و همگى به ريسمان خدا [قرآن و اسلام، و هر گونه وسيله وحدت]، چنگ زنيد، و پراكنده نشويد! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به ياد آريد كه چگونه دشمن يكديگر بوديد، و او ميان دلهاى شما، الفت ايجاد كرد، و به بركتِ نعمتِ او، برادر شديد! و شما بر لبِ حفرهاى از آتش بوديد، خدا شما را از آن نجات داد؛ اين چنين، خداوند آيات خود را براى شما آشكار مىسازد؛ شايد پذيراى هدايت شويد.
وی اضافه کرد: اظهار برائت از دشمنان دین، جزء لاینفک عقاید شیعه و مکتب اهل بیت علیهم السلام به شمار می رود و همه بزرگان بر این اصل اساسی تاکید دارند.
وی ادامه داد: امام صادق علیه السلام در کافی شریفی می فرمایند: «إِذَا رَأَيْتُمْ أَهْلَ الرَّيْبِ وَ الْبِدَعِ مِنْ بَعْدِي فَأَظْهِرُوا الْبَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَ أَكْثِرُوا مِنْ سَبِّهِمْ وَ الْقَوْلَ فِيهِم...»؛ «هرگاه پس از من اهل شک و بدعت را دیدید ، بیزاری خود را از آنها آشکار کنید، و به آنها بسیار دشنام دهید، و درباره ی آنها زیاد بدگویی کنید...».
حیدری گفت: مرحوم شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه بابی با این عنوان گشوده اند: « وُجُوبِ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَهْلِ الْبِدَعِ وَ سَبِّهِمْ وَ تَحْذِيرِ النَّاسِ مِنْهُمْ وَ تَرْكِ تَعْظِيمِهِمْ مَعَ عَدَمِ الْخَوْف»؛ «وجوب دوری از اهل بدعت و ناسزاگویی به انان و برحذر داشتن مردم از آنان و ترک تعظیم و تکریم در صورت عدم ترس».
این کارشناس اعتقادی خاطر نشان کرد: در سیره حضرات معصومین علیهم السلام مشاهده می کنیم، گاهی برای شکوفائی فطرت برخی افراد(مانند حر بن یزید ریاحی) و گاهی برای شناساندن بعضی چهره ها به مردم(مانند عمرو عاص) از الفاظی استفاده می شود که اطلاق سب بر این الفاظ بی مورد به نظر نمی رسد(یا ابن النابغه-ثکلتک امک-الدعی).
وی با بیان اینکه وحدت بین مسلمانان از مسلمات قرآنی بیان شده اما در روایات آل الله علیهم صلوات الله، دستور به برائت و لعن و سب مخالفین داده شده است و در پاسخ به اینکه این دو مسئله چگونه با هم جمع می شوند، اظهار داشت: قاعده اولیه در رابطه با دشمنان خدا و دشمنان دین خدا و مخالفان اهل بیت علیهم السلام این است که لعن جایز بوده و حتی در مواردی «سب» نیز جایز خواهد بود، اما همانطور که سب و لعن دشمنان خدا، امر مطلبوب و ممدوحی است، از روایت معصومین علیهم السلام به زیبایی و روشنی فهم می شود اگر مفسده ای در آن باشد، کار ناپسند و قبیحی به شمار می آید.(قاعده ی ثانویه)
وی افزود: مفسده ای که با تحلیلی ساده به دست می آید در معرض سب و لعن قرار گرفتن خدا و اولیاء اوست و البته در روایات این نکته به زمانی که عمل ما باعث تحریک احساسات مخالفان شود مقید شده است و امام صادق علیه السلام در کافی شریف می فرمایند: «ايَّاكُمْ وَ سَبَّ أَعْدَاءِ اللَّهِ حَيْثُ يَسْمَعُونَكُمْ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْم»؛ «از سب به دشمنان خدا زمانی که می شنوند بپرهیزید، مبادا آنها(نيز) از روى (ظلم و) جهل، خدا را دشنام دهند».
حیدری اضافه کرد: با این روایت شریفه پی می بریم که آیه نورانی 108 انعام در صدد نفی مطلق سب در فرهنگ قرآن کریم نیست؛ بلکه منحصر و مقید به صورتی است که شنیده شود و نتیجه فاسدی داشته باشد؛ لذا امام علی علیه السلام از اظهار لعن و سب نسبت به مخالفین توسط عمرو بن حَمِق و حُجر بن عَدی جلوگیری به عمل آوردند.
کارشناس حوزوی در پایان تاکید کرد: وحدت بین شیعه و سنی از مسلمات قرآنی و روایی است و به این معناست که در جامعه اسلامی نباید اقدامی که باعث تفرقه و اختلافات قومی است، مرتکب شد.
نظر شما