خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: وحدت اسلامی هدف دیرینه علما و اندیشمندان جوامع اسلامی بوده است. همواره تلاش این افراد متمرکز بر ایجاد فضایی مسالمت آمیز برای تحقق همبستگی و وحدت میان امت اسلام بوده و در مقام رسیدن به این هدف هرگز از تلاشی فروگذاری نشده است. با این وجود تا رسیدن به یک نقطه مشترک فاصله وجود دارد و آنچه که آمال مسلمانان در وحدت اسلامی است هنوز محقق نشده است. بر آن شدیم این مساله را با حجت الاسلام «محمد سالار» به گفت وگو بگذاریم. وی سال ها در مجمع جهانی اهل بیت(ع) و در حوزه وحدت اسلامی فعالیت داشته است. در ادامه نظرات این پژوهشگر می خوانید:
با توجه به اینکه در آستانه ولادت حضرت رسول(ص) قرار گرفته‌ایم، در مورد نگاه پیامبر(ص) نسبت به تحقق همبستگی و وحدت میان مسلمانان توضیح دهید.
پیامبر اکرم(ص) از همان آغاز رسالت خود همواره بر ایجاد مودت میان مسلمین و دوری از تفرقه تاکید داشت. پیام حضرت رسول(ص) «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا» بود. این شعار معروف حضرت(ص) در تبلیغ اسلام است.
در واقع نوع نگرش پیامبر اسلام(ص) این بود که مسلمانان در عین احترام و با مسالمت در کنار یکدیگر زندگی و دین را در چنین فضایی به دیگران معرفی کنند تا در سایه کنار گذاشتن اختلافات مکتب ناب اسلام توسعه یابد.
حضرت در این راستا با سخنان خود و مهمتر با نوع رفتار مهربانانه ای که داشت افراد را به اسلام جذب می کرد به گونه ای که حتی مخالفان اذعان به این اخلاق صادقانه و همراه با مودتی داشتند که همگان را به خود جذب می کرد. بنابراین نگرش حضرت رسول(ص) در ایجاد وحدت در جامعه عبارت بود از مدارا و دوستی با مردم.
امروز با توجه به شرایط پیچیده ای که در جهان حاکم است، اگر نگوییم میان مسلمانان تفرقه افتاده اما وحدت هم حاکم نیست، به نظرتان جهان اسلام امروز چه رویکردی برای ایجاد همبستگی باید اتخاذ کند؟
این مشکلات تنها از جهاتی به پیچیدگی های امروز جهان بر می گردد، اصل مساله از خود رفتار و منش مسلمانان نشات گرفته است. چالش های کنونی به دلیل بروز اختلافات متعدد میان فرقه های اسلامی و از سوی دیگر هیزم ریختن رژیم های مزدوری چون آل سعود است که با تجاوز به کشورهای منطقه و جنایات سعی در ملتهب نشان دادن وضعیت دارند و در عین حال با این قبیل اقدامات تیشه به ریشه وحدت می زنند.
این اقدامات که همگی مورد تایید و البته حمایت اسراییل است، سرمنشا بسیاری از مصائب امروز امت اسلام است. از نظر من روشنگری و تبیین وقایع و هوشیاری نسبت به آنچه که در جریان است می تواند چراغ راه مسلمانان باشد. به هر صورت در جهانی زندگی می کنیم که ارتباطات حرف اول را می زند. امروز شرایط به گونه ای نیست که افراد از یکدیگر خبر نداشته باشند.
معتقدم مسلمانان باید با تکیه بر پژوهش و غنابخشی به آنچه که از گذشته تاکنون به دست شان رسیده است می توانند فصل جدیدی از همبستگی را میان خود رقم بزنند.
امروز دشمنان و قدرت‌های سلطه‌گر، وحدت دنیای اسلام را نشانه گرفته‌اند و با برجسته کردن مسایل قومی و قبیله ای سعی دارند تا اختلافات مذهبی را قوت بخشیده و با تکیه بر مواردی که اصلا موضوعیت نداشته و در عین حال اهمیتی در دین ندارند مسلمانان را به جان هم بیندازند، اصلا رنگ و نژاد در دین اسلام از اهمیت برخوردار نبوده و افراد از هر سرزمین و نژادی که بودند به این دین گرایش پیدا می کردند چه آنکه در زمان صدر اسلام بسیاری از بردگان و سیاه پوستان از جمله بلال حبشی پیام عدل اسلام را شنید به این دین گروید. بنابراین بروز اختلافات قومی مذهبی تنها یک دستاویز از سوی ابرقدرت هاست وگرنه این مساله در دین جایگاهی ندارد.
تحقق وحدت به نظرتان با همه اوصافی که داشتید در شرایط کنونی از چه طریقی امکان پذیر است؟
مسلمانان برای تحقق وحدت اسلامی دارای نقاط مشترک فراوانی هستند. چه شیعیان و چه اهل سنت در بسیاری از موارد با یکدیگر اتفاق نظر دارند، همین امر می تواند سبب وحدت شود. امروز زمانه ای ای نیست که کسی بگوید روی اشتراکات مسلمین هیچ مطالعه ای نکردم یا اصلا اطلاعی ندارم. پیامبر ما یکی است، کتاب ما یکی است، مناسک ما نظیر حج یکی است. معتقدم باید با تکیه بر این مسایل وحدت را پررنگ کنیم. اکنون زمان آن رسیده است که بر اساس پشتوانه‌های مشترک دینی حرکت کنیم.
مساله دیگر اینکه آمال دشمنان اسلام این است که با هر مساله کوچکی داستانی بزرگ بسازند. توهین به مقدسات، به جان هم انداختن افراد و ... از جمله اقداماتی است که استکبار برای جلوگیری از ایجاد وحدت میان مسلمانان انجام می دهد. باید هوشیار باشیم.
نقش نخبگان کشورهای اسلامی در تحقق این هدف چیست؟
وحدت خود می تواند موضوع پژوهش باشد. همان طور که گفتم می توان بر اشتراکات مذهبی تکیه کرد و بر همان اساس در قالب های مختلف حوزوی و دانشگاهی مساله را زیر ذره بین برده و بررسی کرد.
مساله دیگر تقویت حضور نخبگان حوزوی و دانشگاهی شیعه و سنی در محافل درسی و دینی یکدیگر است. مناظره ها و گفتمان مشترک در قالبی دوستانه می تواند ابعاد متعددی از دیدگاه های افراد را مشخص کند. بسیاری از مشکلات ما از این جهت است که با یکدیگر گفت وگو نکرده و از سر تعصب از یکدیگر دور می شویم در خالی که شنیدن صدای فردی که عقیده متفاوتی دارد به معنای پذیرفتن اعتقاد او نیست، نوع کار علمی این است که افراد در قالبی که دوستانه باشد با ارایه نظرات خود با یکدیگر تعامل کنند.
نظر شما